Geenstijl

Al decennia lang is het verhaal van experts dat China het economisch grootste en machtigste land zal worden. Begrijpelijk want de economie groeide astronomisch en als experts ergens goed in zijn, is het wel extrapoleren. Maar China heeft een hoop onderliggende problemen en enkele daarvan zijn onoverkomelijk. Het zal dan ook nimmer de nummer 1 worden. 

Het eerste probleem is een universele, want het is iets waar Het Westen ook onder zucht: een schuldenberg. Het is dus zeker geen uniek probleem, maar in combinatie met de andere factoren  (zie rest van deze column), vormt het een gevaarlijke mix. Zoals de lezer vast weet, is de kredietverschaffing in wezen in handen van de overheid, en dan met name de lokale overheden. Zij hebben elke keer een stevige neergang van de Chinese economie kunnen uitstellen door enorm veel infrastructurele projecten te financieren. Dat deze projecten uiteindelijk te weinig opleveren versus de geïnvesteerde (en beleende) bedragen, begint zich steeds meer te wreken.

Alhoewel de Chinese staatsschuld/BBP op 80% staat (hoog, maar schijntje vergeleken met de VS, Frankrijk, Italië, Japan, etc.), zijn de totale schulden veel hoger dan gerapporteerd. Goldman schat de totale schulden op iets van $12 biljoen en het meeste zit bij lokale overheden, die via allerlei constructies de schijn hebben weten op te houden, dat zij niet verantwoordelijk zijn voor deze schulden. Een analist van denktenk MarcoPolo (lol), stelt in een Bloomberg artikel dat twee derde van de lokale overheden de schulden niet kunnen terugbetalen. Niet zo gek met bepaalde provincies die op de 200% schuld/BBP zitten…

Tot nog toe wordt de soep niet zo heet gegeten, want onder druk van de nationale overheid en lokale overheden, worden banken geforceerd om de terugbetalingstermijn flink op te rekken (zeg maar de Griekse route). Dit voorkomt een onmiddellijke implosie, maar de onderliggende problemen zijn nog steeds daar. En zoals in het Bloomberg artikel wordt beschreven, zullen lokale overheden fiscaal moeten consolideren (net woord voor kneiterhard bezuinigen). Dus geen grote infra projecten meer, vervallen steden, morrende bevolking en zo verder. Dus hernieuwde grote steun uit deze hoek (consumenten en lokale overheden) voor de nu kwakkelende Chinese economie, lijkt uitgesloten.

Overigens is de officiële totale schuldenlast versus het Chinese BBP 280%. Een deel hiervan zijn dus de private schulden en die hangen voor het grootste deel samen met de Chinese vastgoedmarkt. Chinezen hebben in het algemeen twee spaarbestemmingen: goud en vastgoed. Wat veel mensen niet weten, is dat Chinees vastgoed de grootste activa categorie wereldwijd is ($55 biljoen, groter dan de Amerikaanse aandelenmarkt)! Maar nu steden in verval (gaan) raken en de bevolking steeds meer belast zal gaan worden, is het moeilijk vol te houden dat vastgoedprijzen zullen stijgen.

Evergrande en vele andere vastgoedontwikkelaars zijn niet voor niks koppie onder gegaan. Banken leiden daarom pijn (verergert door wat zij moeten doen naar de lokale overheden toe) en zijn daardoor minder happig om nieuw vastgoed te financieren, wat voornoemde problemen verergert. Dus ook de Chinezen zelf zien voor het eerst, dat het stallen van hun spaartegoeden in vastgoed op dit moment niet meer werkt, noch een goed vooruitzicht kent door voornoemde reden. Maar er speelt hier nog een probleem: vergrijzing. Dit zal voor een lange tijd voor minder vraag naar vastgoed gaan leiden, waardoor er lang gewacht zal moeten worden op nieuwe hoogtijdagen voor Chinees vastgoed.

De vergrijzing zal niet alleen haar effect hebben op de Chinese vastgoedmarkt, maar zal ook allesbepalend zijn voor de Chinese kansen om de nummer 1 te worden. China heeft namelijk net de afslag genomen naar een vergrijzende populatie en dat heeft nogal een impact op de economische groei (o.a. via vastgoed…). Het ”één kind” beleid van de overheid, ingegeven door een Malthusiaans wereldbeeld (een fout die nu ook wordt begaan door de meeste Nederlandse politici en beleidsmakers), wreekt zich nu. China heeft daarom nu een “drie kind” beleid ingevoerd, maar de economische ontwikkelingen hebben, net als in het Westen, geleid tot een compleet andere houding naar het krijgen van kinderen en dus werkt dit beleid (vooralsnog?) niet.

Gezien de correlatie tussen BBP groei en populatiegroei, liggen de hoogtijdagen van China dus in het verleden en niet in de toekomst. En het effect van deze vergrijzing zal ook een stuk erger zijn dan in menig Westers land, gezien de sociale vangnetten in China totaal onontwikkeld zijn. Dit betekent dat de vergrijzing een zware wissel zal trekken op de kinderen die voor hun ouders moeten gaan zorgen; niet iets wat bevorderlijk is voor de productiviteit en vastgoedinvesteringen. Daarom lijkt het zeer aannemelijk dat de BBP groei haar neerwaartse traject voor een aanzienlijke tijd zal voortzetten.

En wat op het eerste gezicht vreemd is, is dat de jeugdwerkloosheid al jaren een stijgende lijn vertoont. Met een vergrijzende bevolking zou men wat anders verwachten, maar ook hier speelt de nieuwe rijkdom een rol: de jongste generaties hebben blijkbaar niet de skill set die het land nodig heeft.

Kortom, een uiterst ongelukkige cocktail aan problemen plaagt het Chinese Rijk en deze zullen haar aanval op de nummer 1 positie doen mislukken, net als Japan in de jaren 70 en 80. Wellicht zal het China iets beter vergaan dan Japan, gezien haar Belt and Road belangen, maar de nummer één zal het nooit worden.