Geenstijl

Nu de PvdA opnieuw aan het flirten is met de islam en opnieuw het Paard van Troje binnensleept - alsof het politbureau de hele toestand rond Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk vergeten is - leek het mij goed om Carel Brendel te benaderen. Zijn bestseller Het Verraad van Links uit 2007  gaat over de socialistische beweging en de vrijheid van godsdienst.

Een samenvatting: Vooral de PvdA van Wouter Bos verkeert in een crisis. Ze neemt geen stelling tegen de intolerante aspecten van de islam, en weet zich geen raad met de opkomst van Geert Wilders. _Het Verraad van Links l_evert een historische analyse en draagt tevens oplossingen aan. Het boek beschrijft hoe de eerste socialisten in Nederland moesten opboksen tegen de behoudzucht van de kerken. Voor Ferdinand Domela Nieuwenhuis, Henri Polak en Pieter Jelles Troelstra was de strijd voor vooruitgang ook een gevecht tegen de conservatieve denkbeelden van religieuze leiders. Zij legden het fundament voor een geslaagde emancipatie van hun achterban. Met de massale immigratie uit islamitische landen is links de weg kwijtgeraakt. Uit angst voor racisme schrikt het van kritiek op de multiculturele samenleving. De boerka - symbool voor de onderdrukking van miljoenen vrouwen - moet kunnen, vond minister Ella Vogelaar. Links is blind voor de opkomst van een radicale en orthodoxe islam. Het pleegt verraad aan oeroude principes, zoals de vrijheid van meningsuiting, de emancipatie van vrouwen en homo's, en de scheiding van kerk en staat. Het Verraad van Links roept progressief Nederland op de strijd tegen godsdienstdwang opnieuw op te nemen.

Wordt het tijd voor een herziene editie van Het Verraad van Links?

Brendel: “Het Verraad van Links was nooit een bestseller. Het heeft wel een tweede druk gehaald en dat is voor de overgrote meerderheid van de boeken niet weggelegd. Het boek is misschien wel een klassieker. Het wordt aangehaald als linkse partijen weer eens worstelen met conservatieve uitingen van de islam. Het vertrek van Kuzu en Öztürk naar DENK was een zegen voor de PvdA. Onder Lodewijk Asscher sloeg de partij een vrijzinnige koers in, maar hij heeft het niet gered als partijleider. Daarna is het onder Lilianne Ploumen en Attje Kuiken bergafwaarts gegaan. Nu de PvdA is overgenomen door GroenLinks zijn we wat betreft de islam eigenlijk weer terug bij de  toestand van vijftien jaar geleden. Wat dat betreft is mijn missie met Het Verraad van Links mislukt… haha! PvdA-fracties in gemeenteraden geven hun goedkeuring aan opzetjes van DENK om hoofddoeken en keppeltjes toe te staan voor boa’s. Die moties zijn een soort breekijzer om religieuze uitingen bij het politie-uniform toe te staan, GroenLinks en PvdA gaan er in mee. Frans Timmermans huldigt nu al het idee van dat de politievrouwen een hoofddoek mogen dragen, dat was onder Asscher ondenkbaar. Anderzijds heeft Timmermans het wel goed gedaan met zijn standpunten over de Hamas-terreur in Israël. Zó goed dat Kauthar Bouchallikht besloot om haar zetel niet in te nemen. Maar op de flanken van Verenigd Links leeft de gedachte dat Hamas een soort verzetsbeweging is en helemaal geen terreurclub. En ze gaan voorbij aan het feit dat er voor 7 oktober gewoon een wapenstilstand was. Als Hamas geen pogrom had georganiseerd, dan was er nu geen oorlog.”

Op welke partij heeft u de laatste keer gestemd?

Brendel: “Op Splinter. Femke Merel van Kooten zat de vorige keer niet zo ver van de kiesdeler af, dus ik dacht: laat ik ze toch maar een kans geven. Maar dit keer waren ze echt kansloos. Heel zonde dat die partij niet van de grond komt. Splinter is op dit moment het enige linkse alternatief. De afgelopen jaren stemde ik vanwege hun sociale beleid op de SP, die er altijd wel in is geslaagd om vooruitstrevende allochtonen in de gelederen op te nemen. Alleen toen Anja Meulenbelt voor de SP nog in de Eerste Kamer zat, sloeg ik ze over, bij de Statenverkiezingen. De SP is nu afgevallen omdat ik hun anti-Westerse reflexen rond Oekraïne niet trek en vanwege hun blinde vlek voor Hamas. Andere keren stemde ik PvdA, maar de overname door GroenLinks is rampzalig. Ik heb ooit één keer de VVD gestemd, op Dilan Yesilgöz, die toen nog een jong, fris en onbedorven Kamerlid was en toen al heel erg bedreigd werd door Erdogan-achtige types. Daar heb ik nu wel spijt van, van mijn stem op de VVD. De samenwerking van Verenigd Links onder leiding van Timmermans zie ik als een noodverband. Het CDA ontstond omdat het slecht ging met de ARP, de KVP en de CHU. GroenLinks ontstond omdat het niet goed ging met de CPN, de PSP en de PPR.

GroenLinks-PvdA heeft in vergelijking met de vorige verkiezingen een beetje winst gemaakt. Die winst komt vooral door stemmen in de universiteitssteden: Groningen, Amsterdam, Utrecht, Wageningen en Nijmegen. De gewone man, die vroeger nog wel eens op de PvdA stemde, is weggevlucht. Met name in het noorden van het land, maar ook in de Mijnstreek. Je zou toch zeggen dat Zuid-Limburg een thuiswedstrijd moest zijn voor Frans Timmermans. Maar bijna overal zijn ze als derde geëindigd. In Heerlen, Kerkrade, Landgraaf en Brunssum - de hardcore Mijnstreek - was helemaal geen sprake van het Timmermans-effect.

Ondanks al mijn kritiek blijf ik – misschien tegen beter weten in – hopen dat ooit het verstand bij links terugkeert. Dat betekent afstand houden van Hamas-goedpraters, klimaatfanaten, doorgeslagen woke, en bereid zijn compromissen te sluiten in het politieke midden over zaken als het migratiebeleid, en de aansluiting terugvinden met de weggelopen achterban.”

Het Verraad van de Volkskrant

Toen Het Verraad van Links uitkwam in 2008, reageerde De Volkskrant als gebeten.

Hans Wansink": “Maar als het om de islam gaat,” schrijft Brendel in zijn pamflet Het verraad van links_, “slaat de blindheid voor de totalitaire kanten van de godsdienst toe. De fellow travellers van het communisme en de verdedigers van de extremistische tak van de islam hebben één eigenschap gemeen: het goedpraten en/of bagatelliseren van onderdrukking en terreur, die wordt uitgeoefend uit naam van een groot ideaal.” Geert Mak, succesvol schrijver van populaire geschiedenisboeken en linkse pamfletten, is in de ogen van Carel Brendel, verslaggever van het AD, het prototype van de linkse verrader. Brendel vat het Makkiaanse wereldbeeld samen in tien multiculturele geboden. Het achtste gebod luidt in de formulering van Brendel: ‘Racisme tegen minderheden is erger dan discriminatie van vrouwen; daarom knijpen we een oogje toe bij zaken als vrouwenmishandeling en eerwraak.’ Zou Mak zo diep gezonken zijn?  Dat Brendel aandacht vraagt voor de vrijzinnige wortels van het socialisme, is op zichzelf zinvol. Maar dan moet hij er wel bij vertellen dat het gebrek aan wervingskracht onder gelovige arbeiders door de toenmalige socialistenleiders als een grote mislukking werd gezien. In die zin zijn de hedendaagse Partij van de Arbeid en GroenLinks veel succesvoller in het organiseren van gelovige moslimarbeiders. Dat succes ontlenen die partijen aan de behartiging van zowel de materiële als de culturele belangen van deze migranten. Dat met name het laatste tot spanningen en verwarring leidt in de linkse beweging, ontkent niemand. Maar wat heeft het voor zin, zoals scherpslijper Brendel wil, om die moslimarbeiders uit de PvdA en GroenLinks te jagen?_

Had u die aanval van de Volkskrant zien aankomen, en kwam er meer felle kritiek uit die hoek? Wel een bizarre laatste zin: ‘Maar wat heeft het voor zin, zoals scherpslijper Brendel wil, om die moslimarbeiders uit de PvdA en GroenLinks te jagen?’ Het wensdenken van meneer Wansink werd al snel ingehaald door de realiteit: het vertrek van de excuus-allochtonen Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk.

Brendel: “Eén van de kritiekpunten bij de verschijning was dat ik de SDAP en PvdA te veel zou zien als een antireligieuze stroming. Dat was inderdaad zo, in de oertijd van de sociaal-democratie. Maar critici als Wansink lazen mijn boek slecht, want ik besteedde juist ook positieve aandacht aan de pogingen van SDAP en PvdA om samen te werken met progressieve Christenen. Ik schreef over de via de TV zeer populaire PvdA-dominee Buskes en ook over de theoloog Willem Banning, medeoprichter van de PvdA. Maar in de tijd van Banning en Buskes zocht de PvdA samenwerking met vooruitstrevende gelovigen. In het geval van de islam mikte de PvdA vooral op de conservatieve moslims, en haalde de belangenbehartigers van de politieke islam binnen. Door de afsplitsing van DENK werd duidelijk dat de AKP-bloedgroep helemaal niet in de PvdA paste.”

De fittie met de Volkskrant kreeg een vervolg op GeenStijl:  Brusselmans: Niet alleen Jopen en Japen doen aan opinie. Ook bij GeenStijl is er ruimte voor gastbloggers. Zo plofte zojuist onderstaand artikel van auteur Carel Brendel in onze mailbox. Voor de paar VARA-leden die net doen of ze Brendel niet kennen: Op zijn website "Het Verraad Van Links" ageert Carel geregeld tegen zichzelf progressief noemende babyboomers die uit angst voor agressieve gelovigen de vrijheid van meningsuiting te grabbel gooien. Zo ook in de kwestie rondom Geert Wilders en het pseudo-wetenschappelijke onderzoek dat de PVV-leider tot staatsgevaarlijke systeemhater heeft gebombardeerd. Om een en ander te beargumenteren stuurde Brendel een artikel naar de opiniepagina van de Volkskrant, alwaar het epistel ook daadwerkelijk afgedrukt werd. En dat was tegen het zere been van vaste Volkskrant-columnist Bert Wagendorp. Deze gedrogeerde linksfietser ergert zich - net als Joop CEO Jolo - mateloos aan de verrechtsing van 'zijn' dode boom. Wagendorp vraagt zich hardop af: Wat doet zo'n naargeestige leugenaar als Brendel eigenlijk op een keurige opiniepagina …

Brendel: “Afgezien van die slechte recensie van Wansink en die boze columns van Wagendorp heb ik nooit problemen gehad met de Volkskrant. Een fittie zou ik het daarom niet noemen. Ik ben nog steeds abonnee en lees de krant met plezier, de ene vrijdag (Elma Drayer) met meer plezier dan de andere vrijdag (Asha ten Broeke).”

U bent een van de weinige journalisten die sinds jaar en dag overmoeibaar kritisch over de politieke islam schrijft. Hoe heeft u de Nederlandse journalistiek ervaren sinds 7 oktober, en met name de bijna kritiekloze houding tegenover Hamas?

Brendel: “De vraag van de interviewer is veel ongenuanceerder dan het antwoord van de geïnterviewde. De terreuracties van Hamas van 7 oktober zijn vrijwel unaniem door de Nederlandse media veroordeeld. Wel zie je dat in de periode daarna een ongelijke omgang met beide partijen ontstond. Israëlische bronnen worden - misschien wel terecht - gewantrouwd, terwijl aan Hamas gelieerde bronnen klakkeloos worden overgenomen. Zie de gretigheid waarmee media honderden doden meldden door een explosie bij een ziekenhuis, terwijl dat cijfer afkomstig was van een door Hamas gecontroleerd ministerie.

Een voorbeeld van gisteren (19 januari). Het Algemeen Dagblad neemt dodencijfers over van Euro Med Human Rights Monitor, en noemt dit  “een mensenrechtenorganisatie gevestigd in Genève”.  Ik wil best geloven dat er veel onschuldige doden vallen bij de oorlog in Gaza, maar zeg er dan wel bij dat de cijfers afkomstig zijn van een aan Hamas gelieerde organisatie, opgericht door Ramy Abdu, die volgens Israël samen met onder anderen Amin Abou Rashed deel uitmaakt van de Europese Hamas-organisatie. Euro Med kwam eerder in het nieuws van orgaanroof door Israël, ongeverifieerde beschuldigingen die doen denken aan het antisemitische bloedsprookje uit vroegere tijden. Een béétje eindredactie zoekt zoiets uit alvorens het in de krant te zetten.

Ander fenomeen: het raadplegen van zogenaamde deskundigen die in feite anti-Israël-activist zijn. Zo mocht antropologe Anne de Jong het conflict in Gaza duiden op de website van EenVandaag, zonder te melden dat zij vooral een activiste is die in 2010 meevoer met Amin Abou Rashed naar Gaza. Zij werd met zo'n zevenhonderd andere activisten opgepakt nadat de schepen waarop ze zaten door Israël waren gestopt. Het hulpkonvooi was op weg naar de Gazastrook, maar mocht niet verder vanwege een Israëlische blokkade op zee. Bij de commando-actie vielen negen doden.

Berber van de Woude, een activiste van het Rights Forum van Dries van Agt, mag regelmatig langskomen als “oud-diplomate”, haar werk voor een anti-Israël-organisatie laten ze dan weg. Van mij mogen deze activisten best aan het woord komen, maar houd de kijker of lezer dan niet voor de gek,  en vertel namens wie ze spreken.

Ander voorbeeld: De Volkskrant maakte een bijschrift over de “de confrontatie op 7 oktober”, alsof er geen moorddadige pogrom had plaatsgevonden. Een Israëlisch militair voertuig bemand door Hamas-terroristen in Gaza was volgens datzelfde bijschrift “in beslag genomen”. Alsof de deurwaarders van de belastingdienst waren langs geweest. Vroeger werd je na de School van de Journalistiek eerst leerling-journalist op een krant en moest je op alle redacties meelopen en ‘s morgens de politieberichten tot persklare kopij verwerken. Tegenwoordig mogen piepjonge gasten zonder enige ervaring op een omroepwebsite  achtergrondartikelen schrijven over Israël en Gaza. Ik bedoel: ik kan dat conflict na 75 jaar nog niet eens fatsoenlijk uitleggen…!”

“Op de televisie zie je zelden vrijzinnige Turken of vrijzinnige Marokkanen. De wat meer vooruitstrevende moslims die niets moeten hebben van Hamas of van de conservatieve islam zie je zelden. Ze zitten niet in de rolodex van de redacties. Een van de uitzonderingen is Fidan Ekiz, maar zij krijgt behoorlijk wat tegenwind omdat haar meningen voor sommigen “te rechts” zijn of niet zouden passen bij een opiniemaker van Turkse afkomst.”

Typerend voor de omgang van de publieke omroep met de islam zijn de Ramadan Journaals met kritiekloze propaganda voor de islamitische vastenmaand. Toen de omroepen destijds op zoek gingen naar programmamakers uit islamitische hoek kwamen ze terecht bij De Meiden van Halal, en bij Ab & Sal, twee salafistische propagandisten. Of je kreeg programma’s als “Mijn moskee is top”, waar ook salafistische bolwerken werden aangeprezen.

Typerend voor het overslaan van vooruitstrevende allochtonen vind ik het verdwijnen uit de Tweede Kamer van Nevin Özütok. Zij was een uitstekend kamerlid voor GroenLinks, zette zich in voor homorechten. Ze is een verklaard tegenstander van Erdogan en werd ook bedreigd door die Erdogan-types. Maar zij moest haar verkiesbare plaats afstaan ten gunste van Bouchallikht, die werd aangeprezen als de gedroomde klimaatactiviste,  maar wél vice-voorzitter was van de Europese jeugdorganisatie van de Moslimbroeders. Een uitstekende kandidate voor DENK of BIJ1, maar een progressieve partij als GroenLinks had toch de voorkeur moeten geven aan Özütok.

Onder het mom van diversiteit en inclusiviteit en antiracisme zijn mensen en ideeën omarmd die niet passen bij een progressieve partij. Vrijzinnige allochtonen hebben vaak gewaarschuwd tegen de invoering van de hoofddoek bij de politie. Toch laten PvdA, GroenLinks en D66 zich nu op sleeptouw nemen door DENK, dat begonnen is om de hoofddoek bij de boa’s op de agenda te zetten in gemeenteraden. Tjongejonge, wat moeten we blij zijn, want boa’s mogen straks ook een keppeltje dragen! Terwijl iedereen weet dat niemand dat keppeltje eist!

Ik vermoed dat de “coalitie” van DENK en PvdA/GroenLinks de hoofddoekdiscussie aanzwengelt vanwege de formatie. Het is een regelrechte provocatie. Bovendien is het gewoon onzin dat je geen politievrouw kunt worden als je praktiserend moslim bent. Er zijn genoeg politievrouwen die moslim zijn. Die dragen of geen hoofddoek, of de hoofddoek ’s avonds en niet tijdens het werk. Die dwang komt echt uit de hoek van de politieke islam. En de AKP-vrienden van DENK zijn daar een verlengstuk van.”

Behalve over de extreme islam, maakt u zich ook grote zorgen over extreem-links en extreem-rechts. Waar komt het grootste gevaar vandaan?

“Het gevaar komt van drie kanten. Zelf houd ik me als een van de weinigen intensief bezig met de politieke islam, maar het is heel goed dat anderen waarschuwen voor de opmars van extreem-rechts, of oog hebben voor extreem-links.

Om daar te beginnen: het fanatisme van Extinction Rebellion vind ik behoorlijk eng. XR is vooralsnog geweldloos, maar draagt alle kenmerken van een apocalyptische sekte. Sektarische eenlingen kunnen gevaarlijk zijn, in welke extremistische hoek ze ook zitten; bij extreem-rechts, extreem-links of de extreme islam. We hebben het gezien met Volkert van de Graaf, maar ook met Breivik.

Extinction Rebellion ziet Israël als het grote kwaad op klimaatgebied wat erop neerkomt dat ze Hamas in de kaart spelen. Greta Thunberg is heel erg door de mand gevallen door het woord te geven aan mensen die Israël van alles de schuld geven zonder één woordje van kritiek op Hamas. Volgens het intersectionele denken van die activisten is Israël een koloniaal project. In hun ogen zijn de Israëli's allemaal wit, terwijl Joden daar alle mogelijke kleuren hebben, tot de pikzwarte Ethiopiërs toe.  Maar goed, in de intersectionele denkwereld zijn Japanners ook al wit. Ondanks hun feminisme zwijgen deze activisten als het graf over de verkrachtingen van Joodse vrouwen op 7 oktober. Ik blijf het bizar vinden dat extreem-links, dat in principe atheistisch is,  samenwerkt met de extreme islam, terwijl ze alles haten wat met het christendom te maken heeft.

Radicaal-rechts en radicaal-links voeden elkaar. Ik weet zeker dat Geert Wilders en zijn PVV extra wind in de zeilen hebben gekregen toen betogers “Palestine Free, From the River to the Sea” schreeuwend door de Nederlandse straten trokken en stationshallen gingen blokkeren. Ik ben helemaal niet blij met de verkiezingsoverwinning van de PVV. Ik moet nog zien of er een kabinet met Geert Wilders komt. Je kunt niet vijftien jaar iedereen tegen de schenen schoppen en dan denken dat je opeens salonfähig wordt. Wilders schrapt nu zijn ongrondwettelijke voorstellen zoals het  Koranverbod of het verbod om moskeeën te bouwen. Maar wat heeft hij ermee bereikt? Wilders was het perfecte alibi waarmee de Moslimbroeders en salafisten de slachtofferkaart konden trekken, ook als partijen uit het politieke midden met redelijke voorstellen kwamen om de politieke islam te beteugelen, zoals het gedeeltelijke boerkaverbod, of vasthielden aan de neutraliteit van geüniformeerde politiemensen.

Ik ben echter niet van de leg door de PVV-overwinning. We leven in een land waar politieke partijen coalities moeten sluiten met als gevolg dat extreme voorstellen het niet zullen halen. Misschien ben ik naïef, maar ik verwacht dat de andere coalitiepartners Wilders duidelijk maken dat hij constructief moet regeren.

Van het Forum voor Democratie is gelukkig weinig over, want die partij heeft zich ontwikkeld tot een filiaal van het Kremlin, een potentiële landverraderspartij mochten we onverhoopt in oorlog met Rusland raken.”

“Het extreem-rechtse gevaar zie ik nu vooral buiten onze grenzen, in de vorm van Poetin en Trump, maar ook in andere landen. In Hongarije reageert de autoritaire Viktor Orbán, de held van Wilders en Baudet, zonder democratische tegenmacht. Verontrustend is ook de macht van extreem-rechts in Israël. Natuurlijk heeft het land het recht om zich te verdedigen tegen terroristen die het land willen vernietigen en de bevolking in zee willen drijven. Maar helaas moeten we ook vaststellen dat de huidige regering van Netanyahu een corrupte bende is die in het zadel wordt gehouden met hulp van relifanaten en extreem-rechtse partijen. De

Verenigde Staten zijn echt aan het afglijden. Rabiate complotdenkers beheersen de Republikeinse Partij, gewelddadige milities als de Proud Boys lieten zich mobiliseren voor de aanval op het Capitol. Ik moet er niet aan denken dat Trump, die in 2021 een mislukte poging tot staatsgreep deed, via verkiezingen alsnog in het Witte Huis terugkeert. De ellende stapelt zich nu al op door de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne. Als Trump terugkeert, zitten we helemaal in de shit.”

Carel’s vader, Cajo Brendel (Den Haag, 26 oktober 1915 – Loosdrecht, 25 juni 2007)  kwam al snel onder de indruk van links-socialistische bewegingen als het trotskisme. Hij sloot zich in 1934 aan bij de radencommunistische Groep Internationale Communisten. Na de Tweede Wereldoorlog werkte hij als journalist in Utrecht. In 1952 sloot hij zich bij de Communistenbond Spartacus aan. Vanaf 1965 was hij mede-uitgever van het tijdschrift 'Daad en Gedachte’ .

Tot slot: wat heeft u meegekregen van uw vader, qua politieke denkbeelden?

“Zo ongeveer tot mijn drieëntwintigste jaar geloofde ik net als mijn vader, dat de zelfstandige arbeidersstrijd zou kunnen leiden tot een prachtige revolutie, waarna arbeidersraden het land zouden gaan regeren. Eenmaal aan het werk in de echte wereld begreep ik dat het om een utopische heilsverwachting ging. Toch heb ik wel enkele zaken meegekregen. Mijn vader, beslist geen vriend van de PvdA, zei altijd dat de sociaaldemocratie pas successen voor de arbeiders kon boeken door zich af te grenzen van meer radicale stromingen zoals het anarchisme van Domela Nieuwenhuis. Dat principe geldt volgens mij nog steeds.

Mijn vader had verder een grote afkeer van het leninisme en maoïsme, “voorhoedestromingen” die de arbeiders volgens hem juist onderdrukten. Ik las boeken als The Great Terror van Robert Conquest, over de terreur onder Stalin,  Saluut aan Catalonië van George Orwell over de Spaanse Burgeroorlog, en de Nieuwe Kleren van voorzitter Mao van Simon Leys, over de Culturele Revolutie. Dankzij mijn vader heb ik - anders dan veel linkse generatiegenoten -  gelukkig nooit met het Rode Boekje van Mao gezwaaid.”