Geenstijl

Ze spuugt op alles waar Rob Jetten en zijn club voor staan

Khadija Arib had geen schijn van kans, ze was terechtgekomen in een spinnenweb van intriges geweven door toenmalig directeur huisvesting van de Tweede Kamer Jaap van Rhijn, de baas van het restaurantbedrijf van het parlement Ruud Haarms, griffier Simone Roos en haar opvolgster als Kamervoorzitter Vera Bergkamp. Sonja Kloppenburg, de woordvoerster van Bergkamp die afgelopen week werd vrijgesproken van lekken uit het presidium wegens gebrek aan overtuigend bewijs, is - afgaande op het politiedossier ingezien door Follow the Money (FTM) – slechts een radertje in een groter geheel. Het lekken van het besluit om een onderzoek naar Arib te gelasten was namelijk het sluitstuk van een gecoördineerde campagne om Arib te beschadigen. Maandag beraadslaagt het presidium onder leiding van Martin Bosma over wat te doen met de uitspraak van de rechter. De PVV wil een onderzoek, het zou met name D66 sieren zich bij die wens aan te sluiten.

Niet alleen omdat Bergkamp van hun partij is en verantwoordelijkheid nemen in de rede ligt, maar ook omdat ze afgaande op het geciteerde rechercheonderzoek heeft gespuugd op alles waar D66 voor staat of juist afstand van heeft genomen. Drie waarschuwingssignalen voor wat er nog over is van de geloofwaardigheid van D66.

Alarmbel 1 - De affaire begon met een MeToo-zaak

Arib gaf voordat het spektakel losbarstte haar griffier Roos de opdracht om met bovengenoemde restaurantchef Haarms te spreken over een anonieme melding uit 2018 waarin hij werd beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Haarms was daar schijnbaar zo door gegriefd dat hij - met hulp van Van Rhijn - de anonieme brief in 2022 opstelde waarin Arib werd beschuldigd van ‘machtsmisbruik’ en een ‘schrikbewind’ en de aanleiding tot het onderzoek naar haar vormde. Dat moet voor D66 een enorme alarmbel zijn: na de kwesties Frans van Drimmelen en Sidney Smeets heeft de partij een dure plicht om alles wat te maken heeft met MeToo en al dan niet vermeende D66 betrokkenheid bij seksueel grensoverschrijdend gedrag tot in detail te onderzoeken.

Alarmbel 2 - Bergkamp spuugt op de D66-wet Open Overheid (Woo)

De Woo (vorige maand nog probeerden PVV, BBB en SGP die kutter te maken) is een wet van D66 Kamerlid Joost Sneller, bedoeld om de overheid transparanter te maken. Uit de FTM-publicatie afgelopen week blijkt echter dat zijn partijgenote Bergkamp haar app-gesprekken met topambtenaren expres heeft gewist. Maar ook documenten, verklaart Roos tegen de recherche. De secretaresse van Bergkamp moest volgens Roos heel vaak ‘dingen’ verwijderen. “Want de voorzitter is een verwijderaar. Die verwijderde altijd heel veel.” In een toelichting op deze uitspraak zei Roos tegen haar ondervragers dat het verwijderen van stukken door Bergkamp ‘te maken had met de mogelijkheid dat er zaken opgevraagd zouden worden middels de Woo.’ Au, dat moet de toch al zo teergevoelige Sneller pijn doen.

Ter vergelijking: Anouchka van Miltenburg (VVD) gooide er in 2015 met instemming van D66 als Kamervoorzitter het hamertje erbij neer omdat ze 1 (schrijve: één) brief door de shredder had gehaald.

Alarmbel 3 – Nieuwe bestuurscultuur onder vuur; ambtenarij wist dat ze fout zat

Het tweetal Roos en Van Rhijn speelt een centrale rol in de affaire-Bergkamp. Ze trokken gezamenlijk op – ze waren ‘maatjes’, in de woorden van Roos, opgetekend in een afgeluisterd gesprek. Het duo drong in de zomer van 2022 aan op het externe onderzoek naar Arib dat er - gelekt en wel naar NRC - inderdaad kwam. Daarnaast denkt de recherche dat Roos en andere ambtenaren gelijk oostblokse vrouwenhandelaren of Latijns-Amerikaanse sneeuwschuivers bewust zijn gaan bellen via Signal ‘om te voorkomen dat gesprekken afgeluisterd konden worden’. Dat past bepaaldelijk niet bij de ‘nieuwe bestuurscultuur’ die D66 in die tijd propageerde. Dat ‘nieuw leiderschap’ wat weer de slogan was van toenmalig partijleider Sigrid Kaag. De hele benoeming van Bergkamp paste sowieso niet bij die vermeende frisse wind. Sterker: het zaakje stonk vanaf dag één, ontdekte Geert Wilders destijds.

Maandag ligt de vraag op tafel of de Tweede Kamer de Hoge Raad gaat vragen een onderzoek naar Vera Bergkamp te beginnen. Dat is gevoelig omdat dan ook de rest van het toenmalig presidium in beeld komt. In de kluis van de politie liggen namelijk nog de ongebruikte belgegevens van 9 Kamerleden waaronder huidig Kamervoorzitter Martin Bosma. Met het oog op de naderende verkiezingen zal de eerste politieke reflex het bepleiten van uitstel zijn door bijvoorbeeld een mogelijk hoger beroep van het Openbaar Ministerie in de zaak Kloppenburg af te wachten. Maar dat zou van een ongekende lafheid getuigen.

Inmiddels is aangetoond dat Bergkamp (en Roos die inmiddels lid is van de korpsleiding!) de rijksrecherche moedwillig op het verkeerde been heeft gezet. Ook is nu duidelijk dat ambtenaren niet bezig waren om een ‘veilige werkomgeving’ te bevorderen – van de beschuldigingen aan het adres van Arib is niets overeind gebleven - maar louter uit persoonlijke motieven de positie van een gekozen volksvertegenwoordiger probeerden te ondermijnen. Een ongekende politiek-ambtelijke afrekening dus: Khadija Arib moest en zou kapot. Gezien de rol van Bergkamp rest D66 geen andere keuze dan de PVV-wens voor een onderzoek te steunen. Diezelfde boodschap geldt overigens ook voor PvdAGroenLinks-leider Frans Timmermans. Arib is zijn partijgenote, nietwaar.

Een onderzoek is de enige eervolle optie, de rest is lafheid.