Houd dat vast

Elke stap in dit formatieproces wordt met veel drama gebracht. Terecht in het geval van D66-oudgediende Hans Wijers die de plaat moest poetsen nadat hij een duwtje kreeg van zijn eigen miljonairsclubje en zich verslikte in een misogyn appje. Heel progressief Holland sopt vervolgens als Rob Jetten en Henri Bontenbal deze week hun voor elk wat wils-document toelichten bij Timmie. De inkt was echter nog niet droog of de formatie verkeerde in EEN IMPASSE. Iedereen blokkeert alles, klinkt het vrijdag in het formatiekwartier: informateur Sybrand Buma ziet geen steun voor een 'werkbare' meerderheids- of minderheidscoalitie.

Steun voor een minderheidskabinet klinkt tegenstrijdig; wellicht heeft PvdAGroenLinks-leider Jesse Klaver gedreigd dat zijn partij elk toekomstig voorstel in de Eerste Kamer ongeacht de inhoud zal laten sneuvelen. Dat zou politiek vandalisme zijn en de kans is klein dat de soep zo heet gegeten zal worden.

Het is ondertussen tot de fusiepartij natuurlijk doorgedrongen dat Kati Piri’s genocidemotie van afgelopen zomer – het niet langer functioneren van Iron Dome zou hebben geleid tot tienduizenden dode Joden, Palestijnen, Druzen en Christenen had ze eerder zelf berekend - een hele dure was. De partij verloor de verkiezingen, Timmerfrans maakte de pleiterik en dankzij de rechte rug van VVD-voorvrouw Dilan Yesilgöz zit regeren er voorlopig niet in. Het moet voor oude garde PvdA’ers pijnlijk zijn dat hun ooit keurige links-progressieve bestuurderspartij zo’n zware tol betaalt voor de fusie met de extremistische intifadaroepers van GroenLinks.

En daarom rinkelt de ophefkassa zo hard

En zo stortten Joris de Savornin Lohman (X) en Mona Keijzer (BBB) het toch al dubbeldemissionaire kabinet in crisis. De eerste scheidde als Denkjewel een lollig tweetje over de NOS af, Keijzer reageerde dito en de rest is geschiedenis: de rechtsstaat is in het geding en de democratie ligt onder vuur (letterlijke quotes van Kamerleden en rolodex hoogleraar staatsrecht Wim Voermans).

CDA, D66 en PvdAGroenLinks gaan overduidelijk voor ophefmaximalisatie. Zo is het niet minister-president Dick Schoof die de Kamervragen op zich afgevuurd krijgt. Eerdere uitspraken van Keijzer, maar ook van toenmalig verkeerstaatssecretaris Chris Jansen (PVV) en asielminister Marjolein Faber (ook PVV), die de eenheid van het kabinetsbeleid raakten, belandden tot nu toe standaard op het bureau van de premier. Maar daar Schoof op zijn laatste benen loopt, nemen de partijen een doelwit in het vizier dat nog wél te beschadigen valt: minister van Onderwijs Gouke Moes (BBB) die ook over media gaat.

Laat de BBB’er zijn partijgenote maar in de hoek zetten en als hij dat niet doet, wordt het spektakel alleen maar groter, denken CDA, D66 en PvdAGL. Tel daarbij op dat Moes binnenkort met de Kamer in conclaaf moet over de mediabegroting én dat de omroepen met de bezuinigingen in zicht op het gemoed spelen door populair veronderstelde programma’s te schrappen; het geluid dat u hoort is de ophefkassa die hard rinkelt.

Er schort iets aan de motivatie van zijn opvolger

Het voorzitterschap van de Tweede Kamer is geen kernfysica. Het komt met name aan op een goed gevoel voor de omgang met ego-gedreven types als Kamerleden, tot bewindspersoon gemaakten, al dan niet goedwillende ambtenaren (de griffier in het bijzonder) en buitenlandse- en andere gasten. Het hameren zelf moet vlot en strak verlopen en niet leiden tot scheve ogen. Het voortrekken van lieden met dezelfde politieke bloedgroep – uit coalitie of oppositie – moet vermeden worden. Daarnaast dient het instituut Tweede Kamer voortdurend krachtig beschermd te worden tegen ministers (of hele kabinetten) die er een loopje mee willen nemen. En dan is er de X-factor: vinden de mensen in het land de voorzitter van de Nationale Vergaderzaal een beetje te pruimen? Integriteit zou uiteraard vanzelfsprekend moeten zijn.

In de recente geschiedenis faalden zowel Anouchka van Miltenburg (VVD) als Vera Bergkamp (D66) op ál deze punten waarbij het gebrek aan integriteit een opmerkelijke overeenkomst vertoont. Van Miltenburg haalde de brief van een klokkenluider door de shredder, Bergkamp vernietigde gevoelige apps en documenten.

Wie overduidelijk wél over die X-factor beschikten en voldeden aan alle andere voorwaarden waren Khadija Arib en Martin Bosma die dankzij dat charmante zje-ne-se-kwa van ze ter linker- en rechterzijde van het gangpad en ver daarbuiten fans hadden. Die laatste is nu vervangen door VVD’er Thom van Campen.

Slachtoffer van Sijthoff’s Super PAC

PvdAGroenLinks Eerste Kamerlid Randy Martens en zijn Friese partijgenoot en Statenlid in Fryslân Jaap Stalenburg openden vrijdag op Twitter de aanval op de ‘bloeddorst’ van de vrije pers vanwege de onthullingen rond gevallen D66-informateur Hans Wijers en zijn feeks-appje over VVD-voorvrouw Dilan Yesilgöz. De roodgroene hypocrisie klotste tegen de plinten tot ze bruin zag. De enige reden dat Martens en Stalenburg het voor de multimiljonair opnamen, was omdat Wijers in zijn befaamde feeks-appje had gepleit voor de deelname van PvdAGroenLinks aan een CDA/D66/VVD-kabinet. Dat Wijers en zijn andere rijkeluisvriendjes onder leiding van D66-miljonair Willem Sijthoff aan het kijken waren of ze de verkiezingen konden kopen, is voor het PvdAGL-duo blijkbaar verder van geen belang (ook hoorde je ze niet toen NRC antisemitische FvD-apps onthulde maar dit terzijde).

Sijthoff trad afgelopen juli met zijn gezelschap Stem voor Stabiliteit naar buiten. Hij en zijn vermogende vrienden - naar eigen zeggen met banden met CDA, D66 en VVD - willen dat deze drie partijen een centrumrechts kabinet vormen, dus zonder PVV en PvdAGroenLinks. Het verbond is een Super PAC naar Amerikaans voorbeeld: een politieke organisatie die zonder overheidscontrole onbeperkt geld kan inzamelen en uitgeven om verkiezingen te beïnvloeden maar zonder dat ze direct samenwerken met een kandidaat of diens campagne.

De vuurwerkramp blijft smeulen

Op zoek naar de allerlaatste parlementaire handeling van Nieuw Sociaal Contract (NSC) voor het 20-koppig afscheid komende dinsdag, stuitte Bassiehof deze week op een setje Kamervragen dat was medeondertekend door NSC’er Sander van Waveren. Het gaat dan ook om een typisch NSC-onderwerp: een burger die door de macht gemangeld wordt, het ontbreken van goed bestuur en een directe link met de bakermat van de partij: Enschede, en de vuurwerkramp in het bijzonder. Lijdend voorwerp: Jan Paalman, oud-rechercheur en klokkenluider.

Dit jaar is het een kwart eeuw geleden dat op zaterdag 13 mei 2000 vuurwerkbedrijf S.E. Fireworks de lucht invliegt. Er vallen 23 doden, een kleine 1000 mensen raken gewond en de omliggende woonwijk Roombeek wordt verwoest. Een dag later gaat rechercheur Jan Paalman met de rest van het Tolteam, genoemd naar de Tollensstraat waar S.E. Fireworks gevestigd was, aan de slag met het onderzoek.

Al snel merkt Paalman dat er iets mis is. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Klaas de Vries (PvdA) spreekt al drie dagen na de ramp over brandstichting en fouten bij het vuurwerkbedrijf terwijl de politieonderzoekers daar geen aanwijzingen voor hebben. Toch werken Openbaar Ministerie en andere overheidsinstellingen naar die conclusie toe, een onschuldige wordt zelfs veroordeeld. Een kwalijke doofpotaffaire met als doel een falende overheid verantwoordelijk voor wet- en regelgeving buiten schot te houden, kortom.

Want het probleem, meneer, dat blijft

"Ik vind het heel fijn om te kunnen vaststellen dat morgen het tijdperk Wilders is afgelopen", zei Frans Timmermans dinsdag tijdens het NOS-slotdebat. Een dag later trok hij een rode lijn onder zijn leiderschap van PvdAGroenLinks. Professioneel panellid Lale Gül zette tegelijkertijd haar eigen carrière op het spel. Ze had in haar robuuste bronnennetwerk vernomen dat de PVV-leider zou vertrekken naar een Amerikaanse denktank. Het lijdend voorwerp ontkende, maar een Business Class-kijker wees erop dat paragnost Liesbeth van Dijk én dominee Gremdaat bij Harry Mens óók al gezegd hadden dat Wilders zou stoppen, dus je weet het niet. Hier het ironieteken.

Wat definieert het einde van een tijdperk? De verkiezingsuitslag wat de PVV betreft in ieder geval niet. Die 26 zetels van woensdag zijn Wilders één na beste resultaat ooit, ze schitteren tussen Wilders trofeeën van 2010 (24 zetels) en de 37 stoeltjes van 2023 in.
En wanneer begon dat Wilders-tijdperk eigenlijk? Als VVD-fractiemedewerker in 1990, In de Utrechtse gemeenteraad, bij zijn installatie als Kamerlid in 1998, de eerste strubbelingen met de VVD in 2002/2003, De Breuk in 2004 of pas in 2006 met de eerste 9 PVV-zetels?

En dan is er nog het tijdperk Wilders dat er nooit geweest is. De droom (die iedere politicus van enig formaat heeft) om minister-president te worden, werd tijdens de vorige formatie ruw verstoord toen Wilders zich door zijn gesprekspartners liet dwingen – afgelopen campagne gaf hij toe dat dat een cruciale fout was – afstand te doen van het premierschap. Een kabinet dat zijn naam had gedragen had er misschien nu nog gezeten. Maar Wilders kreeg niet de kans zich op dat vlak te bewijzen.

Dat bewijzen Dieuwke Wynia en Harry Pettit

Nadat voormalig De Wereld Draait Door-eindredacteur Dieuwke Wynia afgelopen vrijdag een update gaf - hierin meldt ze dat haar stalkende financieel directeur ook andere vrouwen heeft lastiggevallen en dat de huidige BNNVARA-directie pas na inmenging van vrouwenrechtenprogramma Vandaag Inside via een assistent (!) contact opnam - viel Bassiehof iets op aan haar eerdere vernietigende substack. In een toegevoegd naschrift staat:

“In 2023 vertelde ik dit verhaal over seksueel grensoverschrijdend gedrag bij DWDD aan leden van de Commissie van Rijn, Mariëtte Hamer, (sinds april 2022 Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld), en Professor Femke Laagland (hoogleraar arbeidsrecht, Kroonlid bij de SER en tegenwoordig lid van de Raad van Toezicht van BNNVARA). Zij zijn er niet op teruggekomen, ook niet na de publicatie van het rapport.”

Voormalig PvdA Kamerlid en oud-informateur Hamer is niet alleen MeToo-czar maar bekleedt ook een belangrijke functie binnen PvdAGroenLinks. Enkele weken terug stond Hamer namelijk samen met voormalig GroenLinks leider Bram van Ojik op het podium tijdens het partijcongres in Ahoy. Het duo nam in Rotterdam applaus in ontvangst omdat het de commissie voorzat die het gezamenlijke verkiezingsprogramma heeft opgesteld.

Begin deze maand heette Alexandra van Huffelen op het podium van de Brabanthallen in Den Bosch de toegestroomde D66’ers welkom op háár partijcongres. De oud-staatssecretaris is sinds november vorig jaar landelijk voorzitter van D66. In februari dit jaar werd Van Huffelen tevens bestuursvoorzitter van de Nijmeegse Radboud Universiteit. Daar zorgt docent sociale geografie Harry Pettit al enige tijd voor onrust door zijn bemoeienissen met gewelddadige pro-Palestina acties en buitenissige berichten op sociale media. Een breed gedeelde petitie deze week, die Van Huffelen cum suis vraagt aangifte tegen haar medewerker te doen, ziet het lijdend voorwerp bijvoorbeeld als een handige namenlijst voor de tribunalen die hij voor ogen heeft.

‘En dat heeft u dan geregeld’

Bassiehof vroeg zich op deze plek op zondag 29 juni om 12.12 uur af: Benieuwd wanneer Dilan Yesilgöz de PvdAGL-extremisten uitsluit (of niet). De VVD-voorvrouw had echter andere prioriteiten. Een paar uur na publicatie verstuurde ze niet een beslissende tweet over de Israël- en Iron Domehaat van Frans Timmermans c.s. maar eentje over zanger/geopolitiek denker Douwe Bob. Dat werd een affaire waar ze pas aan het einde van de zomer en vele virtuele zetels lichter een streep onder kon zetten.

Ondertussen bleef de vraag over samenwerking met de extremisten van PvdAGroenLinks ruim drie maanden openstaan. Verloren tijd, juist terwijl duidelijkheid zo nodig was. Deze week nog vergeleek Kati Piri tijdens het debat over de komende Europese Top Israël met Rusland. Een opmerking zó bizar dat VVD’er Thom van Campen de hulp van de SGP nodig had om te bevatten wat voor grotesks Piri nu werkelijk zei. Daarna werd het optreden van de kenau van de Kamer ook Dick Schoof te veel. Toen Piri donderdag stelde dat de premier wel erg eenzijdig Hamas veroordeelde en zich op de vlakte hield over de rol van Israël in deze Gaza-oorlog, reageerde hij met een fel: “Nee, er komt geen eenzijdig beeld uit het debat. Hamas is een terroristische organisatie. Dat is volstrekt iets anders dan de staat Israël.”

Wellicht had Ruben Brekelmans vrijdagavond dat debat nog in zijn hoofd toen hij bij Barretje Kockelmann onomwonden zei (nadat Yesilgöz een dag eerder in De T. had gemeld dat de VVD niet mee zou doen aan een kabinet onder leiding van Timmerfrans) op geen enkele wijze met de roodgroenen een regering te willen vormen. Een uitspraak die Timmermans zichtbaar rauw op de kale knar kwam vallen.

Het was tot dit jaar vier decennia regeringsbeleid

Beginnen we met de Bassiehof Weekend Kwis. Welke politieke partij schreef in zijn verkiezingsprogramma van 2023 op pagina 42 onder het kopje Remigratiewet blijft van kracht het volgende?“De Remigratiewet verzekert een inkomen voor mensen die teruggegaan naar het land van herkomst. [Partijnaam] ziet het belang in van deze wet en komt met de volgende voorstellen: We behouden deze wet ook na 2025. De minimale leeftijd om in aanmerking te komen voor remigratie brengen wij terug tot 45 jaar Ook bieden wij deze mogelijkheid voor mensen die zich na 1 juli 2014 in Nederland gevestigd hebben.” Het juiste antwoord onderaan deze Bassiehof.

Het is donderdagmiddag 12 september 2024. Voorzitter van dienst Hans Vijlbrief (D66) heet in de Thorbeckezaal om 14.01 uur ‘s middags asielminister Marjolein Faber (PVV) van harte welkom bij haar allereerste commissiedebat van de commissie Asiel en Migratie. FvD-leider Thierry Baudet wordt ook begroet. Hij is geen lid van de commissie maar krijgt dispensatie. Baudet wil het namelijk over remigratie hebben, iets wat hij niet wil overlaten aan zijn vaste commissielid Gideon van Meijeren; dit is Chefsache.

En de rest van het circus van verbolgenheid

Een kleine tien minuten. Zolang duurt het inpraten dinsdagavond ruim na elven op Kati Piri (PvdAGL) door BBB-voorvrouw Caroline van der Plas, Don Ceder (CU), Isa Kahraman (NSC) en Thom van Campen (VVD). Piri heeft even daarvoor een motie ingediend over een staakt-het-vuren in Gaza, de uiteindelijke terugtrekking van Israëlische troepen uit alle bezette Palestijnse gebieden en het principe van Palestijns zelfbestuur. Maar ze weigert zwart op wit Hamas uit te sluiten van die toekomstige Palestijnse regering. Na lang aandringen komt de roodgroene furie tot bedaren: in de toekomst is er geen rol weggelegd voor Hamas. Het is een bizar toneelstukje om te zien.

Twee dagen eerder op het PvdAGroenLinks-congres in Ahoy zegt Frans Timmermans in zijn toespraak dat wat hem betreft de Nederlandse marine ondersteuning moet bieden aan de activistenvloot van Greta Thunberg die dan nog opstoomt naar Gaza. Let wel: dit is de man die minister-president wil worden of anderszins van het landsbestuur deel wil uitmaken. Hij is dus bereid Nederlandse militairen risico te laten lopen zodat ze dubieuze activisten kunnen beschermen die vrijwillig naar een oorlogsgebied afvaren. Ondertussen vindt Timmermans’ partij nog steeds dat Israël zichzelf niet meer mag beschermen met het Iron Dome-systeem (wéér Piri!).