Geenstijl

Hoezo (nog steeds) die voortrekkersrol

Amerika levert de vrede, Europa de troepen. Dat is de voorlopige conclusie van de elkaar razendsnel opeenvolgende diplomatieke ontwikkelingen in het Oekraïnedossier de afgelopen week. Donald Trump gaat een vredesdeal sluiten met Vladimir Poetin en Volodymyr Zelensky. Zijn kersverse minister van Defensie Pete Hegseth wil dat Europa en landen daarbuiten een vredesmacht leveren want de VS gaan daar niet aan mee doen en hoofdonderhandelaar Keith Kellog meldt zaterdagavond dat Europa (en dus de EU) niet mee mag onderhandelen over dit alles: "Meng je in het debat, niet door te klagen of je al dan niet een zitje aan tafel krijgt, maar door op de proppen te komen met concrete voorstellen, ideeën en meer te investeren in defensie." Hij echode daarmee de woorden van NAVO-chef Mark Rutte eerder deze week (die ze waarschijnlijk van Kellog zélf had gekregen. De 80-jarige Vietnam-veteraan en oud-generaal presenteerde in juni vorig jaar zijn vredesplan al aan Trump).

Minister-president Dick Schoof zei gisteren positief tegenover Nederlandse deelname aan een dergelijke (mogelijk VN, zeker géén NAVO-) vredesmacht te staan. Nederlandse boots on the ground dus, bij schermutselingen een Russische of Oekraïense bom op een rood-wit-blauwe helm. Groetjes van de leider van het PVV/VVD/NSC/BBB-kabinet. Zo, dat gaat snel.

Natuurlijk, de situatie is anders sinds de walgelijke Russische inval. Maar nu vrede binnen handbereik lijkt te liggen, is het zaak scherp te blijven. Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil dat Oekraïne zo snel mogelijk lidstaat wordt en de stemmen voor een Europees leger klinken alleen maar luider.

Het is niet te hopen dat PVV, VVD, NSC en BBB vergeten zijn dat Nederland sowieso niet op Oekraïne zat te wachten. Dat het inmiddels 9 jaar oude geitenpaadje van Rutte juridisch niets waard is, wil niet zeggen dat (juíst) dit kabinet niet hoeft te handelen naar de geest van de uitslag van het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne: het land zou niet lid van de EU worden en geen collectieve veiligheidsgaranties of andere militaire steun krijgen.

Onder het vorige kabinet had Nederland naar eigen zeggen (vaak door toenmalig D66 MinDef Kajsa Ollongren of Rutte uitgesproken) een leidende rol in de tankcoalitie, F16-coalitie en Houwitsercoalitie.

Schoof kreeg daar vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie een vraag van BNR over: “Nederland heeft onder premier Rutte altijd een leidende rol gehad als het over Oekraïne gaat. Heeft Nederland die leidende rol achter zich gelaten?” De minister-president vindt van niet (letterlijk uit het RVD-stenogram, zo spreekt Schoof): _“_Nee, wij vervullen nog steeds een vooruitgeschoven positie in het debat over de Oekraïne. Ook in de manier waarop wij steun geven, politiek, militair, financieel.” Bij doorvragen zei Schoof dat Nederland zeker ‘geen stap terug’ heeft gedaan. Bovendien heeft hij een goed contact met Zelensky die hij vaak spreekt. “Ik denk dat ik inmiddels op de tien zit of zo.” Pak aan, Dickie. Hier heb je een sticker. Uitsmijter: “Er wordt op veel punten, is Nederland echt intensief bezig, en dat geeft ons ook een plek aan tafel waar een aantal andere landen, die in grootte of belangrijkheid gelijkgesteld met Nederland zouden zijn, niet zitten, en wij wel.”

In zowel het Hoofdlijnenakkoord als het regeerprogramma is afgesproken dat Nederland Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel actief en onverminderd zal steunen in tijd van oorlog, herstel en wederopbouw, zolang als dat nodig is. Daar komt de coalitie dus niet onderuit. Maar Schoof lijkt met zijn enthousiasme voor deelname aan een vredesmacht nog steeds de voortrekkersrol van vorige kabinetten te willen spelen. Terwijl er binnenlands genoeg andere problemen zijn: asielwetgeving, tekorten op de begroting, een EU-naheffing van 700 miljoen euro en geen gevangenissen zijn nog maar het topje van de ijsberg waar het land op afstoomt.

Dinsdag is er een debat in de Tweede Kamer met Schoof over Trumps vredesvoorstellen. Misschien kan iemand – wellicht PVV-leider Geert Wilders – tegen de premier zeggen dat het niet noodzakelijk is dat Nederland wéér een voortrekkersrol in het Oekraïnedossier speelt. Liever niet zelfs.

Stop met haantje de voorste willen zijn. Nederland eerst.