Geenstijl

De Duitse oorlogsindustrie, dat wordt nog eens wat!

Politici staan niet bekend om het hebben en vasthouden aan principes. Het belemmert namelijk het politieke spel van wheeldealing. Principes zijn valuta in de politiek; iets wat uitgeruild kan worden. Het is dus enigszins vermakelijk te zien hoe ze het ene narratief aan het andere verbinden, ondanks dat deze eigenlijk tegenstrijdig zijn.

Zo waren er deze week weer legio voorbeelden over de inconsistenties die de politiek creëert. Zo beklaagde mindef Ollongren zich over het feit dat pensioenfondsen en andere institutionele investeerders te weinig in de defensie-industrie investeren. Dit was natuurlijk lachwekkend, want als de overheid iets heeft gedaan, dan is het wel om alles wat niet duurzaam is “oninvesteerbaar” te maken. Dit gaat onder andere via de EU en haar ESG (Environmental, Social, and Goverenance) wetgeving. Zo is investeren in kolen en andere fossiele energieprojecten/bedrijven steeds meer een no-no. Zie ABP wat deze politieke agenda perfect uitrolt door Shell uit de portefeuille te knikkeren. Dat Shell sindsdien zowat verdubbeld is zullen we maar even laten voor wat het is.

Ook PGGM en anderen grote beleggers laten zich steeds meer leiden door deze “groene” agenda. Welnu, de defensie-industrie staat daarmee ook op de shit-list natuurlijk want het “do no harm principe” en de vervuiling die bij de productie komt kijken is nou niet bepaald duurzaam te noemen (alhoewel de wereldbevolking kleiner maken wellicht als een groene bijdrage gezien wordt door sommigen). Dus dat Ollongren zich beklaagt dat institutionele partijen steeds minder in defensie investeren is natuurlijk hilarisch, want is het overheidsbeleid dat hiervoor heeft gezorgd.

Ook Von der Leyen, hauptbannsturmführer van de Europese Commissie, heeft een lans gebroken om de defensiecapaciteit van “Europa” (lees EU) flink op te schroeven. Ze deed dat overigens zonder de NAVO af te vallen; iets wat andere politici juist wel doen (“Trump is onbetrouwbaar, dus we kunnen niet op de NAVO rekenen, dus we hebben een EU-leger nodig”), wat erg gewiekst van haar was. Ze was natuurlijk zelf in de race om het baasje van de NAVO te worden, maar de Duitse premier heeft dat geblokkeerd omdat hij geen christendemocraat (Von der Leyen) op die post wil hebben; zelfs Rutte was voor hem een betere optie…

Maar ja, “meer meer meer” defensie clasht dus met de groene gedachte. Maar ook hier kent de creativiteit van politici geen grenzen. Zo wordt nu gesteld dat de klimaatcrisis de oorzaak is van oorlogen (een cynisch persoon zou op de causaliteit wijzen dat grondstoffen die nodig zijn voor de groene transitie juist een medeoorzaak zijn van oorlog, maar dat terzijde). Door oorlog en klimaatverandering aan elkaar te koppelen, kunnen politici aan de ene kant de urgentie van klimaatbeleid nog eens onderstrepen en tegelijkertijd meer defensie-uitgaven propageren. Immers, de effecten van klimaatverandering zullen tot meer oorlogen leiden en die moeten wij zien te voorkomen dan wel in goede banen zien te leiden door militair krachtig én groen te zijn.

En deze uitzonderingspositie van wordt nu zelfs vastgelegd, zwart op wit. Zo kent de nieuwe EU-natuurherstelwet twee markante uitzonderingen: alle hernieuwbare energieprojecten zijn gevrijwaard, zo ook defensie-projecten. Ofwel, de natuur moet hersteld worden door de lidstaten, maar als het defensie of de groene omwenteling betreft, mag de natuur worden opgeofferd. En ze krijgen het nog verkocht ook!

Dit alles betekent dat er een mooie tijd aanbreekt voor de defensie-industrie in de EU. Met de wens voor een EU-leger, de 2% norm van de NAVO, de conflicten in Europa en de wijdere wereld, kan niet anders leiden tot grote investeringen en vraagtoename in deze industrie. Dus de aandelen van bedrijven zoals BAE Systems, EADS, Leonardo (het oude Finmeccanica), Thales, ThyssenKrupp, Safran, Rheinmetall zouden wel eens een goede belegging kunnen gaan worden. Zo is die laatste is al sinds begin dit jaar gestegen met 44%! De Duitse oorlogsindustrie, dat wordt nog eens wat!

En de klappers zullen nog groter zijn bij de niet beursgenoteerde hightech defensiebedrijven! Denk maar aan drone technologie, robotica, en dergelijke. Gouden bergen dus voor private equity fondsen die in dit soort bedrijven investeren. Maar ja, durven de voornoemde institutionele investeerders in dat soort private equity fondsen te investeren? Om dat te laten gebeuren, zal de politiek dus duidelijk moeten maken dat dit allemaal A-OK is of ten minste uitgezonderd is van beperkingen, zoals is getracht bij de EU Natuurherstelwet. Maar er is meer nodig. Zo zou de ESG-regelgeving en de EU Taxonomie ook met dat soort clausules moeten gaan werken voordat institutionele partijen er zich aan zullen wagen.

Mocht dit niet gaan, dan zal de overheid die investeringen moeten maken bij deze defensiebedrijven, wat weer in strijd is met de EU-staatssteunregels. Dus hoe dan ook, verdragen zullen moeten worden gewijzigd. En als ze dat kunnen doen, dan is het veranderen van migratieverdragen ook vast mogelijk, toch? Waar oorlog allemaal niet goed voor is…