Geenstijl

"Nog nooit heeft het opleggen van gedachten, gevoel of gedrag, anders dan waar dat rechtstreeks en objectiveerbaar de fysieke integriteit van een ander schaadt, tot iets goeds geleid"

6 mei 2022 – Kort na het bekend worden van het zoveelste geweldsincident met dodelijke afloop kwam de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie in samenwerking met GGZ Nederland met een verklaring. De kersverse en gedreven voorzitter: 

“We betreuren dit incident ten zeerste. Het is ons bekend dat de dader al jaren met ernstige psychische klachten liep en al meerdere keren hulp heeft gezocht*. We zijn ons volledig bewust van de belachelijk lange wachtlijsten. Daarbij gebiedt de eerlijkheid dat we het hele verhaal moeten vertellen. Niet alleen de lange wachtlijsten zijn een probleem maar ook de erbarmelijke werkomstandigheden van onze professionals. De grote GGZ instellingen worden de facto geleid door managers die in de meeste gevallen geen enkele affiniteit met de zorg hebben. Professionals worden lastig gevallen met Excel-sheets waarop hun productie van dag tot dag wordt bijgehouden. *

Onze medisch specialisten staan al jaren op een zijspoor. De enige reden dat er nog psychiaters bij GGZ instellingen werken, is om de zorg ‘declarabel’ te maken. Daadwerkelijk patiëntencontact is er eigenlijk niet meer, als het aan de managers ligt. Nu we het daar toch over hebben, die managers kunnen er niet veel aan doen want die worden er ook maar ingehouden. Het echte probleem is de compleet verziekte bestuurscultuur. Als je eenmaal directeur of bestuurder bent, is de enige weg naar de uitgang via een promotie hogerop. Nogmaals mijn excuses voor deze complete aanfluiting. Gelukkig investeren we al onze energie in het voorkomen dat dit nog een keer gebeurt. Er komen geen commissies en eindeloze praatgroepen meer want het probleem is duidelijk; opheffen die bende en opnieuw beginnen.”

Wat boffen we toch met de tijd waarin we leven. Er gaat wel eens wat mis, maar achter de schermen wordt er waarlijk een hedendaagse versie van het Apollo-programma opgezet. En dan ook nog vanuit onverwachte hoek, ditmaal zijn het geen techneuten en andersoortige nerds die met een inspanning die zijn weerga niet kent uiteindelijk een raket naar de maan schieten. Nee, het zijn onverschrokken psychiaters die hun verantwoordelijkheid nemen en laten zien dat ze hebben geleerd van de lessen uit het verleden. We kunnen er dan ook op vertrouwen dat dit incident echt het aller-allerlaatste was. Een noodzakelijke les. Of zoals een collega die liever anoniem wil blijven uit de werkgroep het beschreef “zonder wrijving geen glans”. Waarvan akte. 

Binnenkort rolt de minister van VWS samen met de GGZ een plan uit en dan zal blijken dat we nog slechts een week of wat van de oplossing van het probleem verwijderd zijn. Hoe het kan dat het allemaal zo snel is gegaan? Nou, laten we niet vergeten hoe getalenteerd onze vorige minister van VWS was. De enige reden dat hij niet bij de uitblinkers van Europa hoorde wat betreft het Corona-beleid, is dat zijn volledige aandacht op het kaartenhuis-dat-vroeg-of-laat-moet-gaan-instorten-dat-de-GGZ-heet lag. Wat een opofferingsgezindheid, hulde! Zijn collega-onderknuppel, de staatsecretaris heeft zelfs een borderliner in huis  genomen (“Ja bestuhmensuh, in zijn eigen godvergeten huis!”, sprak de vorige minister van VWS nog bij het kabinetsoverleg destijds), nog lang voor het salonfähig was om een lekker Oekraïens mokkel op zolder te stallen. 

Zo mooi is het om te zien wat er mogelijk is als intelligente mensen met ambitie en talent dat op de goede manier inzetten. Op het aanstaande Voorjaarscongres van de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie komen 2000 psychiaters bij elkaar. Academisch opgeleide professionals met een vervolgopleiding van 4,5 jaar waarvan een groot deel ook nog gepromoveerd is. Eigenlijk hebben deze mensen helemaal geen congres nodig om samen tot mooie dingen te komen, de goede initiatieven schieten als paddenstoelvormige maanraketten de grond uit en de voorzitter van onze vereniging is vooral bezig om het enthousiasme wat te beteugelen. We kijken allemaal rijkhalzend vooruit naar de Goede boodschap en hoe we ons steentje bij kunnen dragen aan het oplossen van de echte problemen. Zin in!

En nu even terug naar de werkelijkheid...

Ook De Psychiater heeft zich volledig ondergedompeld in de Diversity-Inclusion-Equality (DIE) – ideologie. Het tijdschrift trapte afgelopen vrijdag om 18.00 uur af met een voorwoord van een hoog aangeschreven hoogleraar kinderpsychiatrie: “Gezocht! Diversiteit” Hij vindt het “Verbijsterend! Vrouwelijke hoogleraren worden minder betaald dan...”. Wat gaat onze daar aan held doen? “Met het schaamrood op de wangen ging ik vervolgens maar even kijken hoe het bij De Psychiater gesteld is met de diversiteit”. 

Het volgende artikel op de voorpagina “Tijd voor een meer gendersensitieve GGZ.” “Sekse- en genderverschillen krijgen in de psychiatrie nog te weinig aandacht, vinden... [twee vrouwelijke hoogleraren psychiatrie]”. De oplossing? “Het zou goed zijn als we verplicht gaan stellen dat elke nieuwe richtlijn aandacht besteedt aan gender- en sekseverschillen.” 

Het volgende artikel: “… over diversiteit: We moeten ons eigen denken onder de loep nemen.” Deze psychiater, in al zijn bescheidenheid, laat op de voorpagina optekenen “Ik heb van emoties mijn handelsmerk gemaakt als psychiater.” Even verderop spuwt hij vuur richting een collega-psychiater die zonder vooringenomenheid een poging heeft gedaan de invloed van genetica bij Antilliaanse mannen op agressie en psychiatrische aandoeningen te onderzoeken. Want dat was dan weer racisme ofzo. (Lol, Glenn Helberg - red.)

Terwijl de wereld in brand staat, en evenzo de geestelijke gezondheidszorg, laat de beroepsgroep zich vertegenwoordigen door mensen die het spoor compleet bijster zijn. In een toonaangevend tijdschrift wordt op de dag van het zoveelste incident met een dader met psychische problemen zonder blozen gedramd over mensen-met-een-vagina die minder verdienen dan mensen-met-een-penis maar nog steeds tegen de Balkenendenorm aanschuren of daar overheen zitten. Zielig? Twee andere vrouwelijke hoogleraren schuiven zonder pardon het wetenschappelijk discours aan de kant en pleiten voor Newspeak: op dictatoriale wijze verplichten behandelrichtlijnen te schrijven. Zijn deze twee hooggeleerde dames nu al vergeten wat het gevolg is als de overheid, evidence-of-niet, vaccineren tegen een pandemie verplicht dreigt te stellen? Een andere collega laat zichzelf met gevouwen handen fotograferen en spreekt op dogmatieke wijze over wie deugt en wie vooral niet.

Laten we ons maar opmaken voor nog veel meer incidenten en doden. Het aantal suïcides is toegenomen en zal blijven stijgen. Nu ook de GGZ zich richt op de DIE-ideologie zal de aandacht definitief wegschuiven van de inhoud en van het bieden van fatsoenlijke zorg. Creatieve geluiden en oplossingen zullen helemaal niet meer aangedragen worden want de DIE-ideologie heeft de neiging almachtig en alwetend, het begin en het eind, de alfa en de omega te willen zijn en in iéder geval alomtegenwoordig te woorden waar het zijn (of haar? I don’t care) maligne kop opsteekt. Dat maakt het voeren van een discussie over relevantere zaken niet meer mogelijk, zelfs niet als we de DIE-ideologie gewoon zouden willen negeren. Want wie er niet voor is, is automatisch tegen en we hebben herhaaldelijk gezien hoe cancel culture automatisch voortvloeit uit deze ideologie. 

Een redding uit de dystopische toekomst die zich aan ons voorschotelt, is het benadrukken van het belang van vrijheid. Nog nooit heeft het opleggen van gedachten, gevoel of gedrag, anders dan waar dat rechtstreeks en objectiveerbaar de fysieke integriteit van een ander schaadt, tot iets goeds geleid. Mijn beroepsgroep zou nog veel beter moeten weten. Mijn collega mag best een eigen gedachte hebben over vermeende salarisverschillen tussen mannen en vrouwen. Maar het op incontinente wijze etaleren van zijn gevoel van schaamte vraagt op zijn minst om een vileine reactie. De vrouwelijke collega’s mogen vinden dat er zaken over gender moeten worden opgenomen in richtlijnen maar zouden zo dapper moeten zijn om dat te uiten in een gemeenschap die nog de vrijheid voelt om niet-wetenschappelijke ideologiën te vuur en te zwaard te bestrijden. Mijn collega met een messias-complex mag er zijn, maar dient tegengesproken te worden zonder dat de tegenpartij het risico loopt gecancelled te worden. Voorlopig kan dat alleen door dit soort teksten anoniem te schrijven. Gaat goed hier hè? Wat een k*tland!

Met vriendelijke groet,
Een psychiater

[NAW bij redactie bekend, auteur schreef in 2020 ook al eens een vinnig stukje diagnose]