Geenstijl

Gelukkig is er op de valreep nog een debatje geritseld, anders werd de Europese verkiezingscampagne weggevaagd door een songfestival.

Twee landelijke partijleiders gaan de strijd aan en onderstrepen daarmee de onzichtbaarheid van andere bestuurslagen. Met de Europese lijsttrekkers in de coulissen komt er geen connectie tussen hen en de kiezer. De opkomst is miraculeus genoeg nog een veelvoud van hun bekendheid. Alleen al daarom is de EU een dure bestuurslaag zonder toezicht, zonder democratisch gehalte. Mark Rutte wilde het debat graag ook op lineaire televisie, de gemiddelde kijker is daar 58 jaar. 

Nigel Farage staat op 34% in de Britse peilingen. Drie jaar gesteggel over een referendum, bekrachtigd door algemene verkiezingen, wordt genadeloos afgestraft door de kiezer. De nieuwe Brexit Party is groter dan alle andere Britse politieke partijen. En dat voor een partij die pas een paar maanden bestaat.  LPF en FvD boekten eerder al monsterzegs. Deze extreme bewegelijkheid toont aan dat er geen band en loyaliteit zijn tussen gevestigde partijen en hun kiezers. 

Frans Timmermans vertrok halverwege zijn termijn in Rutte 2 naar Brussel. De PvdA kon met haar 38 zetels in 2012 Rutte in het zadel houden, 22 september 2013 peilde Maurice de Hond de partij op 10 zetels, oktober 2014 verliet Frans het zinkende schip. De kwaliteit van zijn timing en carrièrekeuzes worden alleen geëvenaard door captain Jack Sparrow. 

Hij wil graag voorzitter van de Europese Commissie te worden, maar daarvoor kunt u donderdag NIET stemmen. De EC wordt benoemd door de lidstaten na goedkeuring van het Europees Parlement. Even een kort resumé: u stemde in 2017 voor een Nederlands parlement, die vormde een coalitie, die vormen een nieuw kabinet, al die regeringen van EU-lidstaten samen kiezen een nieuwe voorzitter van de EC, wat het Europees Parlement vervolgens mag afhameren. U kiest donderdag alleen wie mag applaudisseren. Het EP mag geen wetten indienen, alleen verzoeken doen.

Vandaar dat het debat tussen de Spitzenkandidaten een gemiste kans was. Een schijnvertoning van marionetten zonder passief kiesrecht. Een debat waar alle neuzen dezelfde kant opstonden, en Frans opriep op de groene partij agenda te stemmen. Ze stonden zo abstract mogelijk de algemene consensus uit te galmen in de hoop niemand voor het hoofd te stoten. Een beetje zoals achtergrondmuziek in een schoenenwinkel.

Het enige wat Rutte nog nodig heeft om naar Brussel te vertrekken is een lokale nederlaag. Hoe harder hij roept dat hij hier blijft, hoe meer verhuisdozen zijn ingepakt. In februari was de open sollicitatie, deze week volgt het tweede gesprek. De grootste nettobetaler mag de voorzitter van de Europese Raad leveren. Een dank voor bewezen diensten. Zoals zelfs de Wereldbank rolt. Zijn politici buiten beeld van de publieke opinie wel opgewassen tegen al deze verleidingen?

In het computerspel Tropico is het gangbaar om als dictator vlak voor de nepverkiezingen cadeautjes uit te delen om de bevolking gunstig te stemmen. De coalitie en oppositiepartijen die studiebeurzen vervingen door leningen, de rentes daarop verhoogden en hun beloften over kwaliteitsverbetering van onderwijs niet nakwamen, wisselden recent wat vileine woorden uit. De student koopt daar niets voor, maar voelt zich gehoord. Dat kan voor een beginnende kiezer genoeg zijn. 

Voor de bühne werden de maximale straffen verhoogd. Even de spierballen tonen op de apenrots. De pakkans is zielig, maximale straffen worden zelden opgelegd. De rechter is ondertussen zo barmhartig dat het kabinet werd opgedragen te onderhandelen met Irak en de Koerdische Autonome Regio. Vrouwelijke Syriëgangers moeten een vrijgeleide krijgen, alle lokale vervolging ontlopen en via Erbil naar Nederland. De rechter acht zich bevoegd in Nederland, Syrië en Irak. Deze dwaling werd alleen nog overtroffen door een Amerikaanse pastor die slechts 12 jaar kreeg voor het 4 jaar lang misbruiken van zijn eigen dochter. Dit soort vonnissen tonen feilloos dat politici het wetboek gebruiken als campagnemateriaal, zonder effect in de jurisprudentie.

Zonder geld te spenderen of in de gangbare praktijk echt iets te veranderen wordt de aandacht gevonden. Tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen horen alleen Europese stellingen. Door de open grenzen, de euro, single market en keurslijf van gezamenlijke handelsverdragen genieten lidstaten van elkaars problemen.

De vraag is een beetje wat er geleerd is van de generale repetitie met honderden miljarden richting het kleine Griekenland. Italië en Frankrijk hebben een creatieve lezing van Europese begrotingsregels en enorme staatsschulden. Ondanks een florissant economisch klimaat krijgen ze het huishoudboekje niet op orde. 

Om de confrontatie met die financiële realiteit zo lang mogelijk uit te stellen heeft de Europese Centrale Bank staatsschulden en bedrijfsobligaties in enorme hoeveelheden opgekocht om liquiditeit in de geldmarkt te persen. Dit is indirecte monetaire financiering: geld bijdrukken om verse staatsschulden op te kopen, zodat de markt nog bereid is begrotingstekorten tijdelijk te financieren.

Is dit beleid acceptabel? Wat is de volgende revolutie uit de hoge hoed van de ECB? Blijft de euro stabiel? Door zoveel goedkope publieke financiering daalt de vraag naar private financiering. Dat pakt negatief uit voor landen die rendement zoeken op hun spaarpotten, zoals met ons pensioenstelsel. De lage rente en inflatie is daarvoor een sluipmoordenaar. 

De lage rente geeft voordeel in met schulden overladen landen, dit is een verborgen verschuiving van welvaart. Bovendien komt dit bovenop al die reddingen en structurele bijdragen. Tot in hoeverre moet de EU een transferunie blijven? Vormt Nederland een bancair centrum of een pinautomaat? Werkt deze ontwikkelingssamenwerking? Of raken armere lidstaten door arbeidsmigratie al hun talent kwijt?

De EU kende de afgelopen regeerperiode het omvallen van de Dublinconventie uit 1990. Asielzoekers werden niet meer in het land van binnenkomst opgevangen en beoordeeld, maar gingen massaal op doorreis. Lidstaten in de periferie van Europa bleken zich vooral aan Europese afspraken te houden als het subsidie oplevert. 

Als toetje zou het debat mogen gaan over welke Europese cultuur en identiteit ontstaat. Nelson Mandela streed zijn leven tegen apartheid, zijn portret hing boven de Koning terwijl die meedeed aan de iftar. Een gebruik van een geloof dat mannen en vrouwen apart laat bidden. Is de multiculturele droom ons eindstation, of een interbellum naar het kalifaat?