Geenstijl

Het was weer een polonaise van ongemak

Onduidelijkheid over het aantal toegezegde toestellen. Ollongren die haar oorspronkelijke tweet verwijdert en vervangt door eentje die haar van elk tijdspad ontslaat. En het officiële Engelstalige persbericht van het kabinet waarbij de terughoudendheid er tussen de regels door uit stroomt. Een kleine reconstructie voor 't archief, lees even mee. 

We dachten even dat Zelensky naar goed zigeneur-gebruik - net als o.a. hier en hier - weer een ongepast voorschot op de realiteit nam door meteen na de ontmoeting al publiekelijk te spreken van "42 jets". Maar het lijkt er ditmaal op dat Zelensky's bewering inderdaad erg dicht bij de inhoud van zijn gesprek met Rutte staat, kijk maar even nauwkeurig naar Rutte's taal tijdens de persco na de ontmoeting: "Van de 42 F-16's hebben we er enkele nodig voor trainingen in Denemarken en later in Roemenië. Natuurlijk kijken we of we**alle resterendegevechtsvliegtuigen kunnen leveren of dat er nog dingen gedaan moeten worden om ze klaar te maken. Dus het exacte aantal kan ik nog niet geven."

Hij spreekt van "alle resterende gevechtsvliegtuigen", en bedoelt daarmee 'resterend' na aftrek van de benodigde trainingstoestellen. Nederland heeft echter maar 24 operationele F-16's en 18 F-16's die te koop staan. 24+18 = 42, dus Rutte lijkt inderdaad te bedoelen dat hij Zelensky toegezegd heeft dat hij ALLE NEDERLANDSE F-16's mag hebben. Natuurlijk, de volledige operationele F-16-vloot wordt rond 2024 uitgefaseerd en vervangen door 34 en volgens plan uiteindelijk 52 F-35's, maar toch hè.

Bovendien bagatelliseert Rutte met "of dat er nog dingen gedaan moeten worden om ze klaar te maken" de logistieke drempels nogal. 

Luitenant-generaal en oud-commandant van de Koninklijke Landmacht Mart de Kruif op Radio 1: ""Soms hebben we reserveonderdelen van de ene gebruikt om de andere weer te kunnen laten vliegen." Daarnaast moeten de Oekraïense luchtmachtbases voorzieningen krijgen die nodig zijn om met F-16's te kunnen vliegen. En ook het grondpersoneel moet worden opgeleid. Voordat de opleidingen beginnen moeten de deelnemers de Engelse taal goed onder de knie krijgen. De Kruif noemt dat de bottle neck. "Het zou mij verbazen als je voor de winter F-16's ziet in Oekraïne. Dat gaat echt nog wel even duren.""

Daarbij "had Oekraïne in juni überhaupt nog geen landingsbanen die geschikt zijn voor de F-16’s. Er is geen reden om aan te nemen dat dat inmiddels wel zo is."

Nog zoiets mafs dan: de onderstaande verwijderde en vervangen tweets door het account van MinDef Ollongren. In de eerste - binnen een uur verwijderde - tweet schreef ze: "Zodra de trainingen zijn afgerond en aan de voorwaarden is voldaan, gaat Nederland F-16 gevechtsvliegtuigen leveren aan Oekraïne." In de vervang-tweet sprak ze enkel van "de bekendmaking van het besluit dat Nederland F-16's zal leveren," en committeert ze zich nadrukkelijk niet aan een tijdspad.

En dan, als laatste, het officiële Engelstalige persbericht van het kabinet:

"We agree to transfer F-16 aircrafts to Ukraine and the Ukrainian Air Force in close cooperation with the U.S. and other partners, when the conditions for such a transfer are met. Conditions include, but are not limited to, successfully selected, tested and trained Ukrainian F-16 personnel as well as necessary authorizations, infrastructure and logistics."

Wat valt op? Geen tijdspad, geen genoemde aantallen en bovenal de clausule "Conditions include, but are not limited to" wat in feite een voorbehoud is dat Nederland elk element van de levering unilateraal stop mag zetten. 

Kortom: tenzij de oorlog nog jaren duur voelt het erg onwaarschijnlijk dat Nederland tijdens de oorlog F-16's aan Oekraïne zal leveren. Het Pentagon én Congress erkennen inmiddels publiekelijk dat het Oekraïense tegenoffensief definitief stagneert en laatstgenoemde begint te neigen naar het terugdraaien van wapenleveranties. Bovendien sorteert de NAVO al voor op een vredesbestand waarin Oekraïne territorium afstaat in ruil voor vrede en eventueel NAVO-lidmaatschap.

Hoogstens wordt de F-16-levering een naoorlogs bedankje dat Nederland van internationale prestige voorziet omdat ze de eerste waren die F-16's toezegden. 

Denemarken kwam als tweede over de brug en beloofde 19 toestellen.