Geenstijl

In grote lijnen kwam de kogel toch echt van links

NRC is een serie podcasts aan het bouwen rondom het fenomeen Pim Fortuyn. Vrijdag verscheen aflevering 5 (hierna komt er nog eentje). Nummer vijf blijkt voor de liefhebber pikant. Chef Haagse redactie Guus Valk onderzoekt in deze episode de stelling 'de kogel kwam van links'. De aflevering is een observatie van het politiek-journalistiek-activistisch-complex versus Fortuyn destijds.

Een zeer luisterenswaardige podcast omdat Valk ook zijn eigen NRC op de snijtafel legt. Mark Kranenburg (één van Valks voorgangers), voormalig hoofdredacteur Folkert Jensma (bekend van Het Commentaar op zes mei 2002) en in een bijrol Wouke van Scherrenburg ("Wij hebben Fortuyn niet gedemoniseerd, hij demoniseerde ons") zijn niet bereid tot een mea culpa. Valk - van een andere generatie (1977), voornoemden zijn allemaal boomers - komt tot een andere conclusie.

"Als ik alle vergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog bij elkaar optel, ontkom ik niet aan het gevoel dat Fortuyn door de pers en de politiek was neergezet als een gevaar voor de samenleving. Tegelijk was dat precies wat Fortuyn had gedaan met de islam. En wat de LPF later deed met heel links Nederland. Het lijkt achteraf een kettingreactie. Maar toen de rook eenmaal opeens was opgetrokken was niet te achterhalen waar het precies was begonnen en waar het zou eindigen."

Er zit in die aflevering ook een openhartig relaas van Pieter Hilhorst. Vóór de moord op Fortuyn schreef de later gevallen Amsterdamse PvdA-wethouder een toneelstuk genaamd Hetze over de moordaanslag op een rechtse politicus. Dat schreef hij in New York. Zijn Amsterdamse salon verhuurde hij in de tussentijd via zijn buurman: Wijnand Duyvendak die in 2002 Kamerlid van GroenLinks zou worden. Die laatste wist wel een huurder: Sjoerd van de Wouw. Van de Wouw leidde destijds samen met Volkert van der Graaf de Vereniging Milieu-Offensief.

Het is moedig van Hilhorst dat hij dit decennia later opbiecht. Tegelijkertijd zegt de PvdA'er dat hij deze petite histoire jarenlang stilhield op verzoek van... Duyvendak.

Hilhorst vertelt in de podcast na enig aandringen: "Ik heb het toen nooit verteld omdat Wijnand Duyvendak niet wilde dat er een soort associatie was met (-), die zo dicht was met de moordenaar van Pim Fortuyn. (-) Ik vond het een heel raar idee dat het opeens zo dichtbij kwam, op zoveel manieren."

Is er bewijs dat de kogel van links kwam? Nee, niet zwart op wit. Er is geen smoking gun. Feit is echter dat we nu weten dat Duyvendak na de moord Hilhorst verzocht dit verhaal stil te houden. Hilhorst ging daar in mee en zweeg er decennia over.

Valk: "Het feit dat er zo weinig stappen zaten tussen linkse journalisten, linkse politici en de linkse activist die de trekker overhaalde was zo ongemakkelijk dat Hilhorst er altijd over heeft gezwegen."

Waarvan akte.