Geenstijl

Komt het OM pas in actie als er doden vallen?

Kazernealarm in Naaldwijk iets na half twee ’s middags afgelopen vrijdag. Een zogenaamde Prio 1. Met spoed rukken blusploeg en ambulance met toeters en bellen uit. Codes flitsen over het C2000-scherm: een Officier van Dienst Geneeskundig moet als de bliksem ter plaatse komen, hetzelfde geldt voor de Adviseur Gevaarlijke Stoffen. Ook de politie snelt toe. Na aankomst bij winkelcentrum De Tuinen blijken tussen de vijf en tien mensen onwel te zijn geworden in kledingzaak H&M. Het extreemlinkse antisemitische Extinction Rebellion geeft weer eens zijn visitekaartje af.

De aanslag is gepleegd met boterzuur. Een goedje dat stinkt als de neten, maar ook gevaarlijk is: het kan leiden tot onder meer ademhalingsproblemen, brandwonden en oogletsel. In het AD – de krant was met verslaggever en fotograaf embedded in de groep aanslagplegers, een dubieuze interpretatie van het journalistieke bedrijf – valt te lezen dat XR de actie beschouwt als ‘een try-out’. Dat belooft weinig goeds. Dit keer was het overzichtelijke Naaldwijk doelwit, bij herhaling in bijvoorbeeld het veel grotere Utrechtse Hoog Catharijne of de Amsterdamse Bijenkorf - helemaal als paniek uitbreekt - is de ramp niet te overzien.

Dezelfde week werd in de Tweede Kamer gesproken over een algeheel vuurwerkverbod. Dat komt er nu niet maar de VVD is bijna door de pomp waardoor een Kamermeerderheid gloort. Van links tot rechts waren de partijen het in ieder geval eens dat het gooien met cobra’s en het afschieten van vuurpijlen op politie op politie, brandweer, ambulancebroeders en andere hulpverleners onacceptabel is.

Afgelopen week bleek na hoofdelijke stemming wél een meerderheid voor de motie van JA21-voorman Joost Eerdmans om de ANBI-status van XR in te trekken. Leuk voor de bühne maar een lege huls. Twee jaar geleden probeerde VVD’ster Ingrid Michon-Derkzen het ook al. Ze wilde de geldezel van de activisten - stichting Vrienden van Extinction Rebellion - niet alleen de ANBI (belastingvoordelen voor goede doelen) afnemen maar de club ook financieel verantwoordelijk houden voor de schade die de activisten keer op keer aanrichten.

Dat is allemaal onmogelijk zei toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz en haar opvolger David van Weel nu ook. Het is de Belastingdienst die bepaalt of een organisatie in aanmerking komt voor een ANBI-status. En zolang de bestuurders van de stichting niet zélf overtredingen begaan zoals opruiing, vernieling, mishandeling of andere van die typische XR-misdrijven gaat de Belastingdienst niets doen. De tot blauwe envelopgemaakten kunnen overigens wél in actie komen als het Openbaar Ministerie daarom zou vragen. Maar het OM heeft dat tot nu toe niet gedaan en de minister van Justitie van dienst kan de magistraten daar geen opdracht toe geven. Trias politica, weet u wel. Een ander zou zeggen two-tier justice.

De oorlogskas van XR is ondertussen goed gevuld. Toen Michon-Derkzen tegen XR optrok, besloegen de baten volgens de toen bekende cijfers enkele tonnen. Afgelopen jaar waren donaties en andere bijdragen (PDF) begroot op 1.239.000 euro. Het geld klotst bij XR tegen de plinten. Daarvan worden activisten en juristen betaald maar ook een fondsenwerver die dit jaar nóg meer aksiepegels moet ophalen.

XR trekt zich ondertussen nergens wat van aan. Vliegvelden en Tweede Kamer worden bestormd, snelwegen platgelegd, kinderen mishandeld, debatavondjes over het toepassen van geweld georganiseerd en een pogrom gesteund. En nu zijn de winkelcentra – voor terroristen al decennia het ideale soft target - aan de beurt. Onderwijl worden – net zoals tijdens Oud en Nieuw maar dan veel vaker – de hulpdiensten belast, politie dwarsgezeten en aanrijtijden voor ambulance en brandweer op het spel gezet.

Het gaat een keer écht mis. Of het kabinet dan wel het Openbaar Ministerie bloed aan de handen heeft, is aan de staatsrechtelijke fijnproevers. Hoe dan ook zal er, de Haagse mores indachtig, dán pas rekenschap worden gegeven en zullen de consequenties worden getrokken.

Extinction Rebellion heeft vrijdag de volgende trede van de escalatieladder genomen. Het kabinet Schoof, met PVV, VVD, NSC en BBB, is geen knip voor de neus waard als daar nú geen krachtige reactie op volgt.