Geenstijl

Maar twitteren is iets anders dan met poen een referendum beïnvloeden

In de aanloop naar het referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne in 2016 bleek een omstreden miljardair, eerder veroordeeld voor handel met voorkennis, zich te mengen in wat een Nederlands democratisch feestje had moeten zijn. De Amerikaans-Hongaarse George Soros had 200.000 euro gestort in de campagnekas van Stem voor Nederland, de organisatie die zich hardmaakte voor een ‘JA’. Deze club werd geleid door Joshua Livestro, een voormalig adviseur van Sarah ‘Crazy’ Palin en de oprichter van het extreemrechtse nepnieuwsweblog DDS. Hij verspreidde in zijn nieuwe rol de desinformatie dat tegenhanger GeenPeil in de zak van het Kremlin zou zitten.

Later dat jaar lekte uit dat Soros tussen 2009 en 2014 minstens 4,9 miljoen euro had overgeboekt aan Nederlandse stichtingen, goede doelen en denktanks. Waaronder ProDemos en KiesKompas (die in verkiezingstijd allebei een stemwijzer uitbrengen) en de pro-Europese studentenvereniging AEGEE, die in vrijwel alle Nederlandse studentensteden aanwezig is.

In de tussentijd had Soros ook nog een afspraak met minister-president Mark Rutte proberen te maken, ontdekte Pieter Omtzigt (kritiek op Soros werd toen nog niet als antisemitisch geframed). De premier hield de boot gelukkig af, het Torentje bleef voor de miljardair gesloten.

Afgelopen dagen is er veel kritiek op Elon Musk. De excentrieke miljardair / uitvinder / binnenkort minister van D.O.G.E. in de Trump-regering, bekritiseert de Britse premier Keir Starmer én Reform UK-leider Nigel Farage met betrekking tot de afwikkeling van het immense grooming-schandaal. Ook mengt Musk zich in de Duitse politiek door op Twitter uitdager AfD te steunen en de Franse met kritiek op president Emmanuel Macron. In een interview met voorvrouw Alice Weidel liet Musk haar bizarre stelling dat Adolf Hitler een ‘communist’ was onweersproken. Het is overigens nog maar de vraag of de ietwat egocentrische Donald Trump het na zijn inauguratie gaat trekken dat Musk zich zo actief met het buitenlands beleid – van oudsher het terrein van de Amerikaanse president – bemoeit. Het zal Trump sowieso ergeren dat hij met zijn handvol miljarden bij de steenrijke Musk als een armoedzaaier afsteekt.

Aan social media kleven serieuze risico’s zoals misbruik met en van algoritmes, privacy, ranzigheid zoals kinderporno en uitwassen zoals Cambridge Analytica en de (overigens vaak overschatte) Russische tRoLlEnFaBrIeKeN. In Europa is inmiddels de Digital Service Act (DSA) van kracht die zulks moet ondervangen.

De recente kritiek op Musk gaat echter over iets anders: hij maakt zich in de ogen van zijn tegenstanders (ook al zullen ze dat niet toegeven) schuldig aan opiniedelicten. Dat zag de wereld al toen een overspannen eurocommissaris op eigen houtje buiten zijn Europese Commissie om een hysterisch epistel naar Musk stuurde vanwege een interview met Donald Trump. Nu wordt in de Europese hoofdsteden vol verontwaardiging gereageerd op Musks tweets en interviews. Hem wordt ongeoorloofde politieke inmenging verweten terwijl de werkelijke woede van zijn critici ‘m erin zit dat Musk de verkeerde meningen heeft en de verkeerde mensen een platform geeft. Zijn meningen en overtuigingen staan hen niet aan. Maar zo werkt vrijheid van meningsuiting nu eenmaal; free speech can be a bitch en is ononderhandelbaar.

Wat wel zorgelijk is, is wanneer een miljardair – of het nou Soros of Musk is – zich letterlijk met zijn miljarden in de politiek mengt. In het geval van Musk wil nu de mare dat hij een gigantische donatie overweegt te doen aan Farages beweging. Dat hij zich in de Amerikaanse politiek heeft ingekocht, moeten de Amerikanen zelf weten. In Nederland is nadat techmiljardair Steven Schuurman een miljoen euro aan de campagnekas van D66 overmaakte de wet op het gebied van het financieren van politieke partijen gelukkig aangepast.

Het gevaar zit ‘m niet in een onwelgevallige tweet of interview. Met buitenlands geld Europese verkiezingen of referenda beïnvloeden, is wel een probleem en iets waar een land op beducht moet zijn.

De afbeelding hierboven wordt u vriendelijk aangeboden door Twitter’s AI-assistent GROK na een alleraardigst gesprekje over de Berlijnse Bruderkuss.