Geenstijl

Zo gaat het duren tot en met 2030

JA21’er Joost Eerdmans is er woensdagavond rond half tien wel klaar mee. De begrotingsbehandeling van Dick Schoofs ministerie van Algemene Zaken en het huishoudboekje van de Koning staat vooral in het teken van Femke Halsema en de tweet van Geert Wilders. De J van de JA stapt naar voren en zegt: “De heer Schoof komt op voor de burgemeester van Amsterdam. Nou, dat is zijn goed recht. Hij mag het instituut beschermen en hij mag de burgemeester van Amsterdam beschermen. Maar waar staat in welke rechtsstaatverklaring dat je geen kritiek mag hebben op een burgemeester, dat je niet zou mogen zeggen: die burgemeester moet ophoepelen?” De rest van de avond komt daar in de Nationale Vergaderzaal geen duidelijk antwoord op.

Schoof durft afgelopen vrijdag pas in een bijzin een kritische opmerking over Halsema te maken. En dus niet in de Kamer maar in een zaaltje in Nieuwspoort voor zijn wekelijkse persconferentie: Halsema had volgens hem wel degelijk andere mogelijkheden om tegen de anti-Israël-demonstranten op te treden.

Het lijkt wel alsof Halsema is heiligverklaard terwijl een kind kan zien dat haar burgemeesterschap demonstratie-technisch niet soepel verloopt. Dat begint met de antiracisme betoging in coronatijd die ze met 14.000 demonstranten op de Dam uit de hand laat lopen. Maar de beschamende gebeurtenissen rondom de opening van het Nationaal Holocaustmuseum en nu de ongeregeldheden tijdens de herdenkingsbijeenkomst op de Dam laten nog een patroon zien: wanneer het over pogroms gaat, ontstaan in Amsterdam problemen.

Wat ook niet meehelpt is dat de burgermoeder niet aan zelfreflectie doet: het ligt altijd aan de ander (Grapperhaus/Rutte/De T.), dat Joden en belangstellenden maandag spitsroeden moesten lopen over het Damrak door een haag van agressieve Pallie-demonstranten was volgens Halsema op advies van de politie.

De G4 zijn niet enkel de vier grootste steden. Rotterdam is de nationale havenstad, Utrecht het centrale punt dat verkeerstechnisch alles samenbindt en Den Haag de residentie van de vorst, het politiek machtscentrum en internationale stad van vrede en recht. Amsterdam is de meest uitzonderlijke: niet alleen het financieel centrum van het land maar bovenal de hoofdstad waar idealiter – ook al is het maar een beetje – de rest van het land zich in zou moeten kunnen herkennen (geef maar toe, Eberhard van der Laan was bij overlijden toch ook een beetje de burgemeester van de niet-Amsterdammers).

Tijdens de debatten waar de Halsema-affaire deze week aan bod kwam - Schoof hierboven en daarna tijdens de begrotingsbehandeling van minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) - werd echter steeds verwezen naar de verantwoordelijkheid van Amsterdam zelf: het is de gemeenteraad van Amsterdam die over het functioneren van de burgemeester gaat. Maar die heeft het nog nooit aangedurfd Halsema een spiegel voor te houden.

Halsema werd – in tegenstelling tot haar collega’s in de andere G3 - zonder noemenswaardige bestuurlijke ervaring burgemeester van de hoofdstad. Bovendien is het een kleurrijk figuur: een illegaal vuurwapen in de ambtswoning, scènes uit een gedoemd huwelijk in NRC; daarbij vergeleken zijn Ahmed Aboutaleb (en nu Carola Schouten), Sharon Dijksma en Jan van Zanen brave burgermensjes.

Deze zomer werd Halsema herbenoemd als burgemeester tot en met 2030. Afgaande op haar Instagrambericht had ze ook dit weekeinde geen tijd voor zelfreflectie. Zolang kritiek in de Tweede Kamer op de burgemeester van de hoofdstad verboden is, de minister-president dat alleen maar besmuikt in een perszaaltje durft, de hoofdstedelijke gemeenteraad zwijgt en Joost Eerdmans de enige is die op de onwenselijkheid van dat alles moet wijzen, worden dat nog zes lange jaren.