Geenstijl

Kees Koudstaal wil weten wat het kost

Twee vorsten terug bewoonden koningin Juliana en de Prins der Nederlanden tot en met 2004 paleis Soestdijk. Na hun dood werden paleis en omliggende gronden na een lange aanloop in 2017 door het Rijk verkocht voor ruim 1,7 miljoen euro, wellicht herinnert u zich dat nog.

Het paleis zou gerenoveerd worden, er zouden een woonwijk en een hotel verrijzen, het landgoed omgevormd tot een conferentieoord én natuurgebied toegankelijk voor iedereen. Maar zes jaar later is er nog geen spade de grond ingegaan. Gemeente, provincie, bewoners en projectontwikkelaar lagen en liggen met elkaar overhoop over procedures, natuurbehoud, dassen en vleermuizen en de restauratie van het paleis. De hele geschiedenis is vastgelegd in de documentaire Het nieuwe Soestdijk van de hand van Frans Bromet die het project drie jaar volgde. Voorwaar een bindende kijktip. De Raad van State zal later dit jaar besluiten of en hoe het project nu eindelijk kan beginnen.

Een van de drijvende krachten achter het verzet is een man met de geweldige naam Kees Koudstaal. De Baarnse oud-politicus (wethouder en gemeenteraadslid) is nu voorzitter van stichting Behoud het Borrebos, het gebied op het landgoed waar woningbouw zal moeten komen die de restauratie van het paleis moet financieren. Koudstaal is een geducht tegenstander van de projectontwikkelaar. Zo wist hij eerder twee oud-bewoners van het paleis te mobiliseren; de prinsessen Irene en Margriet.   

Deze Koudstaal ontdekte dat er een taxatierapport bij het Rijksvastgoedbedrijf ligt over de marktwaarde van Soestdijk en vroeg dat op. De overheid weigert dat te openbaren, een WOO-verzoek bood geen soelaas. Dat was voor Partij voor de Dieren Kamerlid Eva van Esch vorige maand reden Kamervragen te stellen aan het kabinet en verantwoordelijk minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge (CDA) in het bijzonder.

Maar ook de Tweede Kamer kan het taxatierapport op zijn buik schrijven. Volgens De Jonge afgelopen week kunnen de financiële en economische belangen van de Staat worden geschaad als de taxatie en de onderbouwing daarvan openbaar worden, 'omdat andere marktpartijen dan weten welke afwegingskaders aan de taxaties van vastgoedobjecten ten grondslag liggen'. Want "De taxatiesystematiek zoals bij Paleis Soestdijk toegepast, wordt ook bij andere vastgoedobjecten toegepast."

Vraag van Van Esch: "Onderschrijft u het algemene beginsel dat wanneer de Staat overgaat tot verkoop van monumentaal Rijksvastgoed er sprake dient te zijn van een transparant proces?” De Jonge: "Dat beginsel onderschrijf ik." Het een zeggen, het ander doen. Zie daar de nieuwe bestuurscultuur samengevat in de beantwoording van een setje Kamervragen.

Waarom is dat taxatierapport zo belangrijk? Als blijkt dat de overheid Soestdijk ver onder de marktprijs verkocht heeft, kan dat ongeoorloofde staatssteun betekenen. De nieuwe eigenaar mag vanaf 2032 het landgoed te gelde maken wat niet moeilijk is met 165 hectare grond, een paleis en vele bijgebouwen. Het zou dan zuur zijn als de belastingbetaler achter het net blijkt te hebben gevist. Wordt vervolgd, Koudstaal wil namelijk dat de rechter een uitspraak over de openbaarmaking van de marktwaarde doet.

Ironisch dat de kwestie nu op het bordje van Hugo de Jonge ligt. De minister die al eerder vijf miljard euro kwijtraakte, nietwaar?