Geenstijl

3 voorbeelden

Met elke talkshow die op één of andere manier over het gevaar van populisme gaat, leek het een leuk idee om het over financieel populisme te hebben. Bij die talkshows verwarren ze nog wel eens een democratische wens met populisme dus de definitie van financieel populisme die ik hanteer is: een idee of maatregel die niet bedoeld is om het aangegeven probleem op te lossen, maar waar wel goedkoop mee gescoord kan worden, of een vaststelling die het goed doet bij de lezers maar financieel niet steekhoudend is. Er volgen nu 3 voorbeelden.

Het ABP kwam wederom in het nieuws. Nadat het al eerder heeft laten zien gedreven te zijn door politieke doeleinden en niet door rendement, heeft het ABP zich weer misdragen. De vorige keer moest Shell er aan geloven, nu zijn het de private equity huizen. Deze zijn goed fout; het zijn immers witte mannen met dure Wall Street pakken met van die bretels die daar werken. Oh ja, en ze hebben erg goede beleggingsresultaten behaald met het door het ABP ingelegde geld. Daarover moet ABP een bonus betalen (wordt ingehouden op de gemaakte winsten door de private equity huizen), wat van te voren is afgesproken. Nu met de grootte van ABP belegd vermogen in private equity, belopen deze bonussen in de miljarden (2,8 miljard), waar de pers lekker smeuïg over is gaan schrijven. Politici trekken aan de bel dat dit zo niet kan en de media haken er nog verder op in.

In plaats van dat ABP haar investeringsbeslissing verdedigt door te wijzen op de rendementen en de risicospreidingsvoordelen van haar investeringen in private equity, laat het nu doodleuk haar succesvolle beleggingscategorie vallen.

Zie hier het commentaar van ABP bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen:

"Mocht het beeld opdoemen van nerveuze dealmakers, Wall Street-mannen met brede bretels en dure maatpakken: dat klopt wel een beetje", zegt de nieuwe ABP bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen hierover* in een blogpost**. "Ik heb daar moeite mee. Niet met de bretels en pakken, maar wel met het gegeven dat een selecte groep topbeleggers hier extreem hoge vergoedingen voor ontvangt. Hoe profijtelijk hun rendementen ook zijn, het strookt niet met maatschappelijke doel dat ABP nadrukkelijk ook nastreeft." *

Nou, er is maar één doel wat ABP dient na te streven en dat is consistent goede rendementen behalen voor haar participanten, WAARDOOR zij een SPECIFIEK maatschappelijk doel bereikt. Dat is haar fiduciaire plicht. Maar niks van zulks, want de winnaars mogen niet meer betaald worden, dus als ABP over enkele jaren onder de dekkingsgraad zit, dan weet iedereen waarom: financieel populisme.

Het tweede voorbeeld komt van Der Spiegel (!). In een artikel worden speculanten beschuldigd van het opdrijven van de voedselprijzen waardoor er nog meer hongersnood in de wereld zal plaatsvinden en zo verder. Der Spiegel lijkt de kant op te gaan van The Economist, maar dat terzijde. Er zijn dus speculanten die zien dat er een tekort is aan voedsel en spelen daar op in. Hierdoor stijgen de prijzen van groente, granen, fruit en granen. Maar deze prijsstijging is nodig zodat boeren en telers extra stimulans krijgen om meer te produceren en ze ook de ruimte te bieden in hun marges om de hogere kunststof- energie- en salariskosten te kunnen behappen. Gebeurt dit allemaal niet, dan zal het volume bij lange na niet zoveel stijgen als met deze hogere prijzen door speculanten.  Maar met deze aanval op speculanten lijkt er ook steeds meer steun te komen voor prijscontrole. Echter, die werken juist altijd contrair: het aanbod zal verder dalen en de honger zal alleen maar toenemen. Dit is dus een dodelijke vorm van financieel populisme.

Maar ja, het bekt natuurlijk beter om speculanten de schuld te geven van deze hogere voedselprijzen dan de sancties op Rusland. Wederom financieel populisme.

Het laatste voorbeeld is de veelvuldig gebruikte reden voor massa-immigratie: het tegengaan van vergrijzing. Economen zijn zeer bevreesd voor de vergrijzing want er zullen steeds minder productieve versus niet productieve mensen zijn. Nu is ons pensioenstelsel de minst slechte van de wereld want bij ons is het niet zo dat de werkenden 100% van de niet werkenden moeten financieren. Dat betekent echter niet dat vergrijzing ons niet zal raken want geheel 0% is het bij ons ook niet, zo is  op dit blog is al eens beschreven dat dit in ieder geval stagflatoir zal werken.  

Het importeren van tandartsen kansarme mensen zorgt er inderdaad voor dat de demografische samenstelling van Nederland verandert, zowel direct (import van jonge mensen) en indirect (cultureel hebben immigranten hogere geboortecijfers). Maar iedere econoom die een beetje kan rekenen, weet dat het niet alleen om de aantallen per leeftijdscategorie gaat; wat kunnen en zullen deze immigranten bijdragen aan de maatschappij in financieel-economische zin.   

En daar gaat het mank: “De nettokosten van niet-westerse immigratie voor de schatkist zijn enorm en komen alleen al voor de periode 1995-2019 neer op ongeveer 400 miljard euro. Dat is een bedrag in de orde van grootte van de aardgasbaten tot nu toe.” Immigratie kost dus Nederlandse maatschappij dus geld. Maar de kosten en baten van deze immigratie vallen bij verschillende groepen.

Zo is VNO-NCW blij met immigranten omdat ze het arbeidstekort (deels) kunnen opvangen (en salarissen relatief laag kunnen houden / salarisstijgingen kunnen afremmen), maar de lasten van immigratie worden op de belastingbetaler afgewenteld. Bedrijven worden geholpen ten (meerdere) koste van de maatschappij als geheel. Het lijkt verdomd veel op een bankenbailout! Het is dus waanzinnig om te stellen dat vergrijzing en de economische problemen die samenhangen met vergrijzing opgelost kunnen worden door immigratie. Zoals het uitstekende draadje van Mattijs Glas ook laat zien, is dat in het verleden dit idee vaak genoeg is ontkracht, maar de politiek blijft het proberen, dit staaltje financieel populisme.

Nu zijn er natuurlijk nog veel meer voorbeelden van financieel populisme. Ook niet zo vreemd dat er zoveel voorbeelden in Nederland gevonden kunnen worden, want na 12 jaar Rutte stapelen de voorbeelden zich op. Laatst liet iemand mij weten dat Rutte een boek van Friedrich Hayek op zijn nachtkastje heeft liggen. Wellicht Road to serfdom. Helaas voor ons allen gebruikt hij het boek als een handleiding.