Geenstijl

Het zwarte goud is terug!

Olie is sinds december met een opmars bezig. Dan heb ik het niet over de Koninklijke naar het VK, maar over de olieprijs natuurlijk. Sinds de prijs negatief ging, heeft olie een sterke opwaartse trend neergezet en sinds december is de olieprijs al met 30% gestegen! De vraag is nu of deze trend zich zal voortzetten. Het antwoord is van belang, want het kan de inflatiedynamiek een gevaarlijke kant op duwen.

Het IEA, International Energy Agency, kwam met wat cijfers naar buiten zodat de pers weer eens wat te zeggen heeft. De organisatie had vroeger een goede reputatie, maar de afgelopen jaren lijkt er steeds meer een ideologische inslag te zijn (Parijs 2050, Green New Deal, Build Back Better, etc.), waardoor  de conclusies met een korreltje zout genomen moeten worden. Zo stelt het IEA doodleuk dat Rusland de schuldige is van de hoge gasprijzen. Dus niet de slechte elektriciteitsopwekking van renewables in de zomer waardoor de gasvoorraden lager dan normaal waren, niet het sluiten van elektriciteitscentrales in Duitsland, niet de onderhoudsachterstand & problemen bij nucleaire centrales in Frankrijk, niet het dichtdraaien van de gaskraan in Nederland. Nee, het is allemaal de schuld van Rusland. 

Desalniettemin zijn er wat bruikbare cijfers vrijgegeven. Zo heeft het IEA vastgesteld dat de olieconsumptie in 2021 hoger lag dan gedacht en dat zij hetzelfde verwachten voor 2022 omdat de omikron-impact lager is, consumenten flink blijven uitgeven en nog van zulks. De olieconsumptie zal dus verder stijgen. Overigens, de olieconsumptie zelf zal het niveau van voor de coronacrisis ontstijgen, dus vanuit die optiek is de coronacrisis voorbij. 

Nu is het wel zo dat het eerste kwartaal altijd wat zwak is voor olie en er wat aanbodverhogingen aan zitten te komen, dus prijstechnisch kan het allemaal nog meevallen, aldus het IEA (ook EIA en Citi onderschrijven dit). Goldman Sachs-analisten denken daarentegen dat de olieprijs door de USD 100 per vat zal geraken dit jaar, dus voor ieder wat wils in researchland.

Als ik moet kiezen tussen IEA en Goldman, dan kies ik maar voor de vampire squid. De argumenten van Goldman zijn dat door de Groene omwenteling er te weinig geïnvesteerd wordt in olie, terwijl de economische groei om steeds meer energie vraagt, iets waar de renewables nog maar een beperkte rol in spelen. Verder denkt de zakenbank dat OPEC wat aan kracht zal inboeten. In zijn totaliteit zouden de olievoorraden in de zomer net zo laag uit kunnen komen als in 2000. Vandaar dat in het derde kwartaal de olieprijs naar USD 100 per vat zal gaan, aldus Goldman Sachs.

En er zijn natuurlijk nog andere factoren die nu meespelen. Zo heeft de geopolitieke spanning met betrekking tot Oekraïne een opwaarts effect op de olieprijs. Mochten er sancties tegen Rusland komen dan heeft dat gevolgen voor de aanvoer van olie (en gas en andere goederen!). Dat zou de situatie in de oliemarkt verder op scherp zetten, wat weer een opwaarts effect zal hebben op de inflatie.

De ECB kan dan niet vol blijven houden dat de inflatie maar tijdelijk is; door voornoemde omstandigheden en ontwikkelingen (en aanhoudende aanvoerlijn problemen en dergelijke) kan de inflatie niet alleen hoger uitkomen, maar ook langer hoog blijven. Nu loopt niks één op één; zo moeten de hogere inkoopprijzen van de voorgaande maanden veelal nog worden doorberekend, waardoor we sowieso tot de zomer met dit thema blijven zitten.

Maar als olie naar de USD 100 gaat en vooral als er sancties worden opgelegd aan Rusland, dan kan de inflatie weer een sprong maken. En dan komt de inflatiedynamiek in gevaarlijk gebied. Tot nog toe passen de prijzen zich aan wat er gebeurd is, maar als de prijzen zich gaan aanpassen aan wat er verwacht wordt, dan is het hommeles. Dan gaat de inflatie een eigen leven leiden waarin elke verwachting waarop gehandeld wordt, automatisch leidt tot een nieuwe verwachting van nog meer inflatie. Dus laten we hopen dat Citi/IEA/EIA gelijk hebben en dat de Russen alleen maar bluffen (om de opbrengsten van hun olie- en gasexport te stuwen).

Zo niet, dan is de kans groot dat we een inflatoire periode tegemoet gaan die 80% van de werknemers nooit heeft meegemaakt. Wat zal mijn hypotheekrente gaan doen in dat scenario? Wat is de koopkracht van mijn pensioen? Zomaar twee vragen die de meeste mensen koude rillingen over de rug bezorgen. En terecht.