Geenstijl

Zijn we weer

Ja hoor. Wéér die toeslagenaffaire. En sterker nog: wéér dat memo-Palmen. Maar weet u nog, toen wij op 26 oktober schreven dat het om de details zou gaan, in die hoorzitting met de opstellers van het rapport over wie wanneer las dat de Belastingdienst in 2017 al wist dat ze LAAKBAAR handelde in de toeslagenaffaire? Het gaat dus om de details. En wel een detail over het woord 'laakbaar', waarvan volgens PwC niemand gezegd zou hebben dat het al op 4 juni was gevallen. Vorige week stuurde PwC namelijk via de staatssecretaris een briefje (Detail 2021D41048) aan de Kamer waarin stond dat er toch iemand gezegd heeft dat het woord 'laakbaar' al op 4 juni gevallen is. Een belangrijk detail, waar Pieter Omtzigt 33 gedetailleerde Kamervragen over heeft gesteld. Die gaan wij eens even lekker gedetailleerd bespreken, na de breek.

Vragen van het lid Omtzigt (Omtzigt) aan de staatssecretaris van Financiën over de nagekomen bekentenis van de PwC onderzoek dat ze bij de hoorzitting in de Tweede Kamer niet de waarheid verklaard hebben over het cruciale punt dat de centrale term in de memo-Palmen (waarover het onderzoek ging), namelijk ‘laakbaar’ wel degelijk genoemd is in ten minste een interviewverslag die al ging over de eerste dat van het onderzoek, 4 juni.

1. Herinnert u zich u de vragen over het cruciale memo-Palmen, het officiële juridische advies over de CAF 11-zaak aan het managementteam van de Belastingdienst/Toeslagen, dat 2,5 jaar voor bijna iedereen is achtergehouden (Kamervragen 2020/21, nr. 1363), waarop al twee keer een aanvullend antwoord gegeven is (2020/21, 1538 en 2021/22, nr. 125) omdat de oorspronkelijke antwoorden (meer dan tien keer "zie vraag 8") nou niet bepaald een antwoord waren?

Och ja. Dat herinneren wij ons nog wel. Dat was drie dagen na het aftreden van het kabinet-Rutte 3. Drie dagen maar.

2. Herinnert u zich dat deze vragen gaan over het memo-Palmen, waarin het oordeel luidde dat de Belastingdienst laakbaar had gehandeld en het advies luidde dat de ouders gecompenseerd dienden te worden?

Wat een memo was dat. Explosief, wel. 

3. Herinnert u zich dat u het met de indiener van de vraag eens was dat adequate uitvoering van het advies van mevrouw Palmen veel leed bespaard zou hebben (antwoord 5, Kamervragen 2020/21, nr. 1363)?

Ja dat vonden wij ook. 

4. Heeft u kennisgenomen van de brief met bijlage van PwC Nederland inzake antwoorden op de resterende vragen van de commissie Financiën van 29 oktober jongstleden, betreffende de reconstructie en tijdlijn memo-Palmen?

Dat is een gekke brief hoor, een hele gekke brief. 

5. Heeft u kennisgenomen op de aanvulling naar aanleiding van een vraag van het Kamerlid Omtzigt (pagina 7 van de bijlage) waarin – ter correctie van een hoorzitting met PwC waarin dit werd ontkend - onder meer staat: “Het woord "laakbaar" is in één van de interviews genoemd. Op basis van de ons ter beschikking staande informatie (interviews, emails en agenda’s) is het niet mogelijk geweest eenduidig te reconstrueren of het woord laakbaar is genoemd tijdens een bijeenkomst op 4 juni 2019.”

Kijk, daar staat het. Daar staat dat de onderzoekers tijdens de technische briefing in de Kamer niet de waarheid hebben gesproken. Daar staat dat iemand zich kon herinneren dat het woord 'laakbaar' al op 4 juni is gebruikt. Kan een vergissing zijn hoor. Dat kan. Maar...

6. Realiseert u zich dat dit een kernpunt is in de reconstructie van de juni-week 2019, waarvoor u PwC opdracht gaf?

We mogen hopen dat de staatssecretaris zich dit realiseert. De hele affaire rond het memo-Palmen (die ze op het ministerie erg vervelend vinden, voor het ministerie) draait om de constatering dat de Belastingdienst laakbaar heeft gehandeld. 

7. Realiseert u zich dat RTL (en Trouw) al lang hadden gereconstrueerd dat het memo-Palmen op 4 juni was rond gegaan en dat het woord laakbaar was genoemd in het bijzijn van de toenmalige staatssecretaris, de secretaris-generaal en de directeur-generaal Belastingdienst?

Ja dat was een schokkende reconstructie. Logisch dat de Kamer zo graag precies wilde weten wat er allemaal in die 'juni-week' is gebeurd. 

8. Realiseert u zich dat elke reconstructie van Pieter Klein en Jan Kleinijenhuis in deze zaak accuraat gebleken is?

Dit is hoe het nou elke keer gaat in de toeslagenaffaire: Trouw en RTL Nieuws onthullen iets, het ministerie van Financiën komt met een soort halve reactie van 'nou nou nou, we herkennen ons niet in het geschetste beeld', soms schrijven bevriende media zoals de Volkskrant en De Correspondent op dat het heus zo erg niet is en/of negeert de NOS de boel, Omtzigt, Leijten en/of Azarkan stellen vragen (vragen die hun collega's liever niet gesteld zien) en vervolgens moet het ministerie toegeven dat Trouw en RTL Nieuws eigenlijk wel een beetje helemaal volledig gelijk hadden.

9. Deelt u de mening dat het buitengewoon merkwaardig zou zijn als de PwC-onderzoekers van dit artikel geen kennis genomen zouden hebben, dit niet onderzocht zouden hebben en verbaasd zouden zijn als hiernaar gevraagd zou worden?

Wij vinden dit ook wel merkwaardig. De journalisten die de toeslagenaffaire hebben aangezwengeld, doen verslag van een cruciale bijeenkomst waarin over het cruciale memo op een cruciale manier wordt gesproken. En dan hebben de goedbetaalde consultants die onderzoek moeten doen naar dat cruciale memo precies over die cruciale bijeenkomst een cruciaal feit niet paraat.

10. Kunt u navraag laten doen hoe het kan dat deze verklaring (over het noemen van de term laakbaar) niet is opgenomen in het concept-rapport van 17 september en evenmin in het eindrapport van 28 september?

Ja hier zijn wij zo langzamerhand toch ook wel benieuwd naar.  

11. Is de strekking van de verklaring rond het noemen van het laakbaar handelen op 4 juni 2019 voorgelegd aan andere functionarissen, bijvoorbeeld via hoor- en wederhoor? Wilt u per (hoge) functionaris aangeven wat hierover is verklaard?

Hier vraagt Omtzigt eigenlijk of PwC zijn werk wel goed heeft gedaan: hebben de onderzoekers die cruciale verklaring over die cruciale bijeenkomst überhaupt onderzocht?

12. Wilt u – als opdrachtgever van PwC- navraag laten doen aan welke bijeenkomst op dinsdag 4 juni 2019 hier door de betrokken ambtenaar wordt gerefereerd en de Kamer over de uitkomst informeren?

En de rest van Nederland ook graag. 

13. Klopt het dat dit een bijeenkomst was waarbij zowel uw ambtsvoorganger alsmede de toenmalig secretaris-generaal en de directeur-generaal Belastingdienst aanwezig waren?

Dat is zeker nog wel een interessant detail. In de reconstructies is nergens benoemd dat naast de topambtenaren ook Menno Snel (die zijn telefoon niet beschikbaar stelde aan de onderzoekers) zelf aanwezig was toen het memo werd besproken. Maar uit het PwC-onderzoek blijkt dat hij op 4 juni ook bij het derde en (deels) het vierde overleg op die dag aanwezig was. 

14. In de aanvullende antwoorden van PwC van 29 oktober wordt gesteld: “…hadden wij ter plekke onvoldoende scherp wat er in de gespreksverslagen is opgenomen”. Wilt u in dit licht opheldering vragen aan PwC over de eerdere beantwoording van vragen van de commissie Financiën van 24 oktober, waaronder antwoord op de vragen 27, 28, 29 en 30, waarin wordt gesteld: “Geen van de geïnterviewden heeft aan ons aangegeven dat het memo-Palmen aan de orde is gesteld in de betreffende bijeenkomst van 4 juni.” Hoe kan het dat de Tweede Kamer ook bij die gelegenheid onjuist is geïnformeerd over de gang van zaken?

Dus zelfs in het rapport had PwC de feiten over dit cruciale aspect van die cruciale bijeenkomst niet op orde. 

15. In het PwC-rapport staat beschreven dat uw ambtsvoorganger zich in het overleg op 4 juni 2019 afvroeg "of niemand eerder signalen had opgevangen dat er problemen waren met het CAF-11 dossier". Wilt u PwC verzoeken alsnog antwoord te geven op vraag 29, te weten: “Is in het antwoord op die vraag van de staatssecretaris aangegeven wat de kern van het memo-Palmen was (laakbaar handelen en compensatie)?”?

Een logische vraag, zeker omdat in het PwC-rapport staat beschreven dat een ambtenaar op 4 juni met Sandra Palmen (van het memo-Palmen) belde over het memo-Palmen, waarna Sandra Palmen (van het memo-Palmen) het memo-Palmen aan de ambtenaar stuurde. 

16. Wilt u PwC opdracht geven alsnog antwoord te geven op vraag 30, die luidt: “Heeft de ambtenaar die deze vergadering verliet om de opsteller van het memo-Palmen te bellen (de VaCo 2017) bij terugkeer iets gezegd over het bestaan van het memo-Palmen en over de kern van het memo-Palmen?”?

Raar toch. Je belt tijdens een vergadering Sandra Palmen (van het memo-Palmen) op om over het memo-Palmen te praten, en vervolgens ga je niet meer in op het memo-Palmen. 

17. Hoe duidt u het feit dat PwC op vraag 29 geen antwoord geeft en antwoordt "zie vraag 28" waarin juist op deze vraag geen antwoord wordt gegeven?

Wij hebben wel een idee voor de duiding. Namelijk dat ze bij PwC antwoorden in de stijl van hun opdrachtgever, het ministerie van Financiën. 

18. Hoe duidt u het feit dat PwC op vraag 30 geen antwoord geeft en antwoordt "zie vraag 28" waarin juist op deze vraag geen antwoord wordt gegeven?

Zie vraag 17. 

19. Hoe duidt u het feit dat PwC op de mondelinge vraag tijdens de hoorzitting van de vaste commissie voor Financiën van de Kamer op 26 oktober 2021 ontkent dat er over het memo-Palmen en het woord laakbaar verklaard is?

Zie vraag 17.  

20. Heeft u kennisgenomen van de vraag en het antwoord onder 33 (in de beantwoording van vragen door PwC op 24 oktober), waarin wordt gesteld: “Wij hebben het al dan niet rondgaan van het memo (fysiek dan wel digitaal) uitdrukkelijk en herhaaldelijk ter sprake gebracht gedurende de interviews met betrokkenen bij de "juni-week" van 2019, maar dit is door geen van de geïnterviewden aan ons bevestigd.”? Wilt u PwC vragen te verhelderen/bevestigen of dit klopt?

Kunnen ze mooi nog een aanvulling sturen. 

21. Wat heeft de ambtenaar die sprak van het noemen van "laakbaar" handelen en het memo-Palmen verklaard over het al dan niet rondgaan van het memo-Palmen (fysiek of digitaal) in de vergadering van 4 juni 2019?

Misschien dat de term 'laakbaar' handelen door de kaboutertjes is ingebracht. 

22. Herinnert u zich het openbare verhoor onder ede van de vaktechnisch coördinator uit 2017 ten overstaan van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK)?

Waarin ze zei dat er in juni 2019 nog naar het memo is gevraagd. 

23. Herinnert u zich dat zij aangaf dat zij dinsdag 4 juni 2019 door de Lavaco is gebeld en dat hij het memo heeft doorgemaild?

Hier konden de opstellers van het PwC-rapport ook niet meer omheen. 

24. Heeft u kennisgenomen van paragraaf 263 van de Reconstructie en tijdlijn van PwC, waarin de volgende formulering is opgenomen: “De Lavaco Toeslagen verliet even de vergadering en belde vervolgens de Vaco Toeslagen (2017) om te vragen of er bij Toeslagen iets bekend was ten aanzien van het CAF-11 Hawaï dossier.” Wilt u bij PwC navraag doen wat er voorafging aan dit telefoontje van de Lavaco, in de vergadering van 4 juni 2019?

Ja, dat dus. 

25. Wilt u bevorderen dat daarbij ook de volgende vragen worden beantwoord: Heeft iemand in die bijeenkomst gesteld dat er een signaal of een memo uit 2017 was? Kreeg de Lavaco de opdracht of een verzoek de Vaco 2017 te bellen? Wat is hier door betrokkene over verklaard? Heeft de Lavaco iets verklaard over een terugkoppeling in de bewuste vergadering van 4 juni?

Of het waren de kaboutertjes die ineens bedachten dat dit wel een handig telefoontje zou zijn?

26. Wilt u als opdrachtgever van PwC bevorderen dat de Kamer inzage krijgt in het geaccordeerde gespreksverslag van de ambtenaar die heeft verklaard dat het woord laakbaar in de vergadering van 4 juni 2019 is genoemd? Zo nee, waarom niet?

Misschien wordt dan duidelijk hoe het toch eigenlijk kan, dat het noemen van het woord 'laakbaar' op 4 juni wel in een gespreksverslag staat, maar niet in het eindrapport. 

27. Indien u niet bereid zou zijn dit gespreksverslag ter inzage te leggen, wilt u er dan voor zorgdragen dat er een sluitende, kloppende samenvatting over deze verklaring wordt verstrekt? Zo nee, waarom niet?

Bijvoorbeeld net zo'n samenvatting als toen van het memo-Palmen. Laten we eerlijk zijn: dat was een prima samenvatting. 

28. Heeft de Vaco Toeslagen (2017) tegenover PwC verklaard of zij in die juni-week van 2019 of nadien van medewerkers van Belastingdienst/Toeslagen dan wel van het kerndepartement terugkoppeling heeft gehad over wat er over haar memo aan de orde is gesteld in vergaderingen en waarom het andermaal van de radar verdween? Wilt u haar geaccordeerde gespreksverslag ter inzage leggen, dan wel bevorderen dat er een sluitende, kloppende samenvatting over deze verklaring wordt verstrekt? Zo nee, waarom niet?

De vraag is dus eigenlijk: hebben de onderzoekers naar wat er met de memo-Palmen is gebeurd, wel echt aan Sandra Palmen gevraagd wat er met het memo-Palmen is gebeurd? 

29. Wilt u PwC verzoeken nadere helderheid te verschaffen over de zogenoemde "rode draden rapportage" die zou worden geleverd? Bestaan daar concepten van? Wordt in die concepten gewag gemaakt van de informatie over het noemen van laakbaar handelen of verwijzen naar het memo-Palmen?

Zou wel gek zijn toch? Als er ook in die 'rode draden rapportage' dingen over 'laakbaar' handelen staan, die het eindrapport niet hebben gehaald.

30. Kunt u PwC vragen waarom kennelijk meer waarde wordt toegekend aan verklaringen van hoge ambtenaren die volgens PwC mogelijk in verband worden gebracht met meineed (aldus verslag van begeleidingscommissie) dan aan ambtenaren die verklaren dat het woord "laakbaar" viel in een vergadering en dat de ambtelijke top dus wist van het bestaan en de strekking van het memo-Palmen.

Oh ja. De begeleidingscommissie van het rapport besloot op 28 juli opeens dat de ambtenaren die mogelijk meineed gepleegd hebben, het complete rapport alvast mochten inzien en commentaar leveren. En na dat commentaar werd het rapport afgezwakt. 

31. Valt uit de verklaring van de betrokken ambtenaar betreffende het noemen van het laakbaar handelen een redelijk vermoeden af te leiden dat meineed is gepleegd voor de POK? Zo nee, waarom niet?

Een vervelende kwestie hoor, die meineed door topambtenaren. Het is maar goed dat ze bij het Openbaar Ministerie en de rechtbank in tegenstelling tot bij de Belastingdienst de onschuldpresumptie (on-schuld-pre-sump-tie, de, (v), dat je ervan uitgaat dat iemand onschuldig is) hanteren. 

32. Wat gaat u doen om te bewerkstelligen dat alsnog waarheidsvinding zal plaatsvinden over die cruciale juni-week in 2019?

Misschien een onafhankelijk onderzoek laten doen door zo'n ander betrouwbaar accountantskantoor? KPMG ofzo?  

33. Voldoet het PwC onderzoek aan de professionele standaarden die u voor de prijs van het onderzoek mocht verwachten?

LOL.

Kunt u deze vragen een voor een en binnen drie weken beantwoorden evenals de andere vragen die over het PwC rapport gesteld zijn?

En zo komt er maar geen einde aan een ingrijpende periode voor velen van ons.