Geenstijl

CLOSEREAD, door inzender @OlifaNT

Nog even over dit artikel met RIVM-topvrouw Aura Timen, dat eergisteren verscheen in de Volkskrant. U weet wel, de vrouw die op 14 februari 2020, met het dashboard van het Johns Hopkins instituut achter zich dat knalrood stond van de Covid-19, zei: *“Ik denk niet dat we het probleem onderschatten in Nederland” *

Die Aura Timen heeft dus eergisteren een tenenkrommend interview gegeven aan de Volkskrant. 

Daarom een closeread: in cursief

“RIVM-topvrouw Aura Timen: ‘Dit is een heel onvoorspelbaar virus, dat baart mij zorgen’

Een halfjaar geleden dacht Aura Timen, hoofd van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, nog dat het zou lukken het coronavirus onder controle te houden. Nu mijmert ze over maatregelen in de straten van Rotterdam. Hoe kon dat zo gebeuren?” 

Spoiler: Omdat Timen cs. niet doen waar ze voor worden betaald, namelijk waken over onze volksgezondheid.

Mevrouw Timen, een halfjaar geleden sprak de Volkskrant u ook. Wuhan was in lockdown, het virus dook op in steeds meer Europese landen, en de dag na ons gesprek werd het ook voor het eerst in ons land vastgesteld. Toch was u optimistisch dat het Nederland zou lukken het virus eronder te krijgen.

‘Ja, absoluut. Ik weet niet of ik overtuigd was dat we het nieuwe coronavirus echt buiten de deur zouden houden. Maar ik dacht dat we het konden beheersen. We hadden ook de Mexicaanse grieppandemie gehad, in 2009. Die bleek te behappen, qua aantallen, qua ziekenhuisopnames, qua contactopsporing. We hebben dat maanden volgehouden. Maar dat was nu niet aan de orde.’

Nou Aura, we hebben gezien hoe dat heeft uitgepakt is het niet!? Terwijl iedereen en z’n moeder op de socials al in januari wist dat het helemaal foute boel was stond jij voor een knalrode SARS-kaart (geen GRIEP dus*) te vertellen dat er niets aan de hand was. *

Waar zat hem dat in?

‘Ik denk in de grote aantallen die op ons af kwamen. En het virus heeft zich toch heel anders gedragen dan we van coronavirussen wisten. We zochten naar mensen met een ernstig ziektebeeld, die waren opgenomen in het ziekenhuis. Met een longontsteking, met zuurstoftekort. Dat beeld kenden we, van sars en van mers (een dodelijke coronaziekte die sinds 2012 regelmatig mensen besmet in het Midden-Oosten, red.) Maar hier ging het anders. Dit waren vooral mensen met lichte klachten. Zelfs mensen zónder klachten.’

Hallo Aura, grote getallen komen voort uit exponentiële groei, zo gedragen virussen zich nu eenmaal – je bent nota bene Hoofd Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding!

Bovendien had China toen al de provincie Wuhan hermetisch afgesloten van de buitenwereld, torenflats dichtgelast en was noodhospitalen aan het bouwen. Je wordt betaald om dit te zien aankomen. En dat dit virus zich anders gedraagt was ook toen al lang en breed bekend, inclusief de longonstekingen en zuurstoftekorten. Het ging in zoverre inderdaad anders dat een groot deel (we weten nu de orde van grootte, 50 PROCENT van het virus wordt asymptomatisch verspreid. Iets dat Van Dissel tot op de dag van vandaag ontkent overigens, maar dit terzijde. Volgens de laatste bevindingen is zelfs een hoger percentage asymptomatisch besmettelijk.

*Iets waar China al voor waarschuwde in februari. *

U zocht naar ernstig zieke mensen, maar de dragers van het virus waren meestal gewoon verkouden.

‘Dat had ik niet verwacht. Van gewone verkoudheidscoronavirussen weet je: die veroorzaken bijna geen relevante pathologie. Maar hier was een virus dat beide gedaantes had. Ernstige ziektegevallen, met patiënten die verslechteren onder je ogen, die overlijden. Afschuwelijk! En tegelijkertijd: personen die helemaal niks mankeren. Dit virus veroorzaakt het hele spectrum.’

Je had het moeten verwachten, daar word je door ons voor betaald. Nogmaals, China sluit niet voor Jan Doedel een provincie hermetisch af van de buitenwereld. Alle alarmbellen hadden af moeten gaan. Tevens, de symptomen van Covid-19 waren ook toen al bekend en we wisten bijvoorbeeld dat het virus zich verspreidde via onder andere het riool en door de lucht *(aerosolen). *

U had het toch kunnen weten? Een maand eerder besmette een mevrouw uit Wuhan diverse cursisten in Beieren. Ook zij had nauwelijks klachten.

‘Dan nog denk ik dat wat ons op dat moment te wachten stond, voor iedereen onverwacht was. De communis opinio in de medische wereld – van internationale collega’s, maar ook van de Europese gezondheidsdienst ECDC en de WHO – was dat je moest zoeken naar mensen met koorts, én een respiratoir ziektebeeld, én een afkomst uit China. Maar bij ons kwamen ze uit Italië. De wintersportgebieden. Dat was zo massaal, we werden er met zijn allen door verrast. En niet alleen wij. In alle Europese landen gebeurde hetzelfde.’

Het was zo onverwacht dat Dr. Campbell hier op 26 januari 2020*al voor begon te waarschuwen. Waarom wist hij het wel en Aura niet!? *

En waarom heb je geluisterd naar de ECDC en de WHO, waarvan al bekend was dat dat een corrupte organisatie is? Reconstructie hier.

Ze is een paar weken op vakantie geweest, ‘SHE’S BACK’, staat er in grote letters op een tekening op haar kamerdeur. We zien Timen, onberispelijk gekapt en gekleed als altijd, terwijl ze met een karatetrap het coronavirus aan gruzelementen trapt.

De schaamte voorbij. 

Geen onaardige verbeelding van de voornaamste activiteit die de 54-jarige arts maatschappij en gezondheid sinds januari van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat bezighoudt. Als hoofd van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, secretaris van het Outbreak Management Team, en bijzonder hoogleraar aan de VU met het bestrijden van pandemieën als leeropdracht, is ze met Jaap van Dissel sleutelfiguur in de landelijke coronabestrijding.

*Ja, vooral omdat Aura symbool staat voor het tegenovergestelde. *

Alle ellende even terzijde – is er in de bestrijding ook iets wat we in Nederland in vergelijking met andere landen best goed hebben gedaan?

‘Ik vind nog steeds dat onze intelligente lockdown een mooie middenweg was. Tussen de landen die weinig hebben gedaan, zoals Zweden, en de landen die iedereen binnen hebben gehouden. Neem Italië: 64 dagen lang mocht niemand naar buiten, behalve om een ommetje te maken of boodschappen te doen. Dat hebben we hier toch anders gedaan. En met een heel goed resultaat.’

Dat Zweden weinig heeft gedaan is een hardnekkige leugen, duiding hier*: *

Onze intelligente lockdown heeft ons t/m week 30 10.164 doden gekost, bron hier*: *

Voor duiding ten opzichte van de rest van de wereld kijk hier*: *

*Het is maar wat je een heel goed resultaat durft te noemen. *

Wat hebben we verkeerd gedaan, denkt u?

‘Och, dat weet ik niet, daar komen nog evaluaties van. Massa’s evaluaties.’

Wat dacht je van dat je niet hebt gedaan *waar je voor betaald wordt, namelijk opletten. *

*En ja, reken maar dat daar evaluaties van gaan komen. *

Kom, u zult toch weleens denken: hadden we dit nu maar anders gedaan?

‘Je kunt altijd denken: hadden we, met de wijsheid van nu, eerder moeten ingrijpen? Hadden we op 21 februari, toen we hoorden dat er een uitbraak was in Lombardije, al iets moeten doen? Maar als we toen hadden gezegd: alles op slot… Ik weet niet of dat geaccepteerd was door de bevolking. Ik vraag me af of de urgentie was doorgedrongen.’

Nee, niet met de wijsheid van nu. Het gaat om de wijsheid van TOEN. Alles was al lang en breed bekend (24 januari hier: PDF) - brief aan het RIVM hier: (PDF) allemaal genegeerd. En ja, natuurlijk had je moeten luisteren naar de problemen in Lombardije, en natuurlijk had je carnaval niet door moeten laten gaan en natuurlijk had je de skigebieden tot ROOD gebied moeten verklaren. En natuurlijk had het luchtruim met China gesloten moeten worden. Duiding hier: Dat draagvlak had je dus moeten creëren, dat is je werk. Hoe? Nou bijvoorbeeld door dit soort beelden *te tonen. *

In het publieke debat komen de verpleeghuizen vaak naar voren als mislukking. Alle inspanningen waren gericht op de ic’s. En intussen overleed de helft van alle coronaslachtoffers in de ouderenzorg.

‘Eerlijk gezegd weet ik niet of de verpleeghuizen zelf wel meteen doorhadden dat ze een probleem hadden, omdat het ziektebeeld ook bij ouderen varieert van weinig klachten tot heel ernstig. Het is een heel onvoorspelbaar virus. Dat is ook wat mij zorgen baart. Iedere week is er weer iets wat je niet verwacht. En het gemak waarmee het virus zich verspreidde in omgevingen waar oudere mensen bij elkaar zitten, dat was ook zo’n verrassing. En dan zit je ook nog in een geriatrische omgeving, waar maatregelen heel lastig zijn. Hoe kun je afstand houden bij ouderen die mogelijk dement zijn? Hoe leg je het nut van hoesthygiëne uit, het belang van handen wassen?’

*Dit is hetzelfde kulargument dat je baas Van Dissel aanhaalde, een drogredenering pur sang. Het was al lang bekend uit China, Italië en Spanje dat dit virus juist kwetsbare ouderen pakte. In Griekenland hebben ze meteen maatregelen genomen om hun ouderen te beschermen. Dat had jij dus ook moeten doen in plaats van ze af te slachten. En je hoeft demente bejaarden niet uit te leggen wat hoesthygiëne is, je moet gewoon zorgen dat het virus er niet binnen komt. En ja, iedere week is er weer wat anders, daarom hebben we mensen zoals jij aangenomen om vooruit te denken. Gewoon gezond verstand zeg maar. *

De kritiek die u trof, was dat uw richtlijn zorgpersoneel afraadde mondkapjes te dragen.

‘Heb je dat ook ergens gelezen in de richtlijnen?’

Er was nooit een richtlijn die het gebruik van mondkapjes ontraadde, legt Timen uit. Alleen een ‘handreiking’, een advies: draag beschermende middelen in het contact met patiënten, en bij vluchtig contact zoals het aangeven van een kopje thee of werken op anderhalve meter afstand is bescherming niet nodig.

‘Vanaf het begin hebben we gezegd: van die handreiking kan afgeweken worden, want wij kunnen de situatie per instelling niet overzien. Toch ontstond er ineens hevige discussie. Misschien hadden we nog sterker moeten benadrukken dat de handreiking nog wel vertaald moet worden naar de lokale praktijk.’

Er is dus nooit gezegd: verboden mondkapjes te dragen bij kwetsbare ouderen. Maar anderzijds had u ook best kunnen adviseren: bescherm jezelf nou maar, voor de zekerheid.

‘Zeker. Maar dat is met de kennis van nu. Wat we in maart, april dachten te weten over het virus is achterhaald door de snelheid waarmee het zich bleek te verspreiden.’

Ja Aura, dat is dus wel te lezen in de richtlijnen zie dit draadje. Bovendien was de praktijk gewoon dat er geen mondkapjes voor handen waren omdat we niet goed voorbereid waren omdat je volledig hebt gemist wat er in januari (of eerder, oktober? **november? *in China gebeurde. *

En hoezo was er een stevige discussie? In 2010 heb je met Wallinga nog een studie uitgebracht waarin je zelf uitlegt hoe goed mondkapjes werken (“zelfs een theedoek”*). *

En nu meneer Jaap Z’n Gevoel Over Mondkapjes verdedigen!? Aura Hypocritimen.

Intussen is het virus weer opgelaaid. Had u dat verwacht?

‘Ik had in juni mijn team al voorbereid: dit wordt de zomer van de clusters. Ik had wel verwacht dat we her en der brandhaardjes zouden treffen. Maar de toename is inderdaad heel flink geweest. Dat toont de snelheid waarmee het ook weer mis kan gaan, als we de leefregels niet goed in acht nemen.’

*En wat heb je er aan gedaan? Oh wacht, je bent met vakantie gegaan. *

Wat is momenteel eigenlijk het doel van het coronabeleid? Het virus volledig uitbannen? Of het tolereren, zo lang de zorg maar niet overbelast raakt?

‘In deze fase is het doel het virus zoveel mogelijk terug te dringen, daar is geen discussie over mogelijk. Daarvoor zetten we alles op alles, daarom doen we zoveel bron- en contactonderzoek, daarom zetten we zoveel in op communicatie, daarom testen we.’

De GGD’s kunnen het BCO al lang niet meer aan, we zijn 6 maanden verder en pas nu zijn de GGD’s langzaam aan het opschalen. De Duitsers hadden dat in maart al voor elkaar. De communicatie is rampzalig slecht, niemand trekt zich meer ergens iets van aan, ouderen en kwetsbaren moeten zich maar opsluiten en de beloofde 30.000 tests per dag halen we bij lange na niet. Waarom niet? Vanwege politieke spelletjes. Op 22 maart (!) zei Professor Friedrich al dat er helemaal geen capaciteitsproblemen zijn met tests in Nederland.

Oh en daar komt dit deze week nog bij*. *

Het doel is: naar nul?

‘Ik denk niet dat dat lukt. Je moet ook realistisch zijn. Nederland is een open land, dus nul besmettingen zul je niet krijgen. Nieuw-Zeeland wilde naar nul, dat hebben ze honderd dagen volgehouden. En op dag 102 hadden ze toch weer een besmetting die ze niet konden traceren. En dan is Nieuw-Zeeland nog een eiland, hè?

Ja, de UK is ook een eiland en we weten hoe het daar is gegaan. Het gaan om de WIL Aura. Als je iets WIL dan kun je het bereiken. Hoe? Nou zo bijvoorbeeld.

By the way Vietnam en Mongolië zijn ook geen eilanden.

‘Ik denk dus: je moet het tot een minimum beperken. De brandhaarden opsporen, met de clusteronderzoeken die we doen: waar zit de verspreiding, waar loop het uit de hand? Dát willen we indammen.’ 

Dat kan dus alleen maar door extreem veel te testen, testen, testen en testen&track&trace&isolate*. *

En de maatregelen loslaten, terwijl we de kwetsbare mensen goed beschermen, is dat ook een optie? We hebben inmiddels ervaring met het virus, en medicijnen die enigszins werken.

‘Ik denk dat de prijs nog steeds enorm is, als je het virus laat rondgaan. Kijk naar Brazilië of de Verenigde Staten: daar zie je die prijs. Honderdduizenden doden. Als we in Nederland geen maatregelen hadden genomen, had dat tienduizenden extra ic-opnames opgeleverd. Een enorme prijs.’ 

Als we in Nederland in februari maatregelen hadden genomen hadden we geen 10.000+ doden gehad en hadden we nu net als in Wuhan weer kunnen feesten*. *

Wat denkt u, stevenen we af op een nieuwe lockdown?

‘We zullen zien wat de winter brengt. Ik denk dat we verschillende brandhaarden zullen blijven zien. De kunst is om die snel te vinden en de kop in te drukken. En of er daarvoor extra maatregelen nodig zijn, al dan niet regionaal… ik weet het niet. Ik denk dat we elke keer moeten inspelen op wat we zien.’

Als je gaat inspelen op wat we zien ben je dus te laat. Maart/april vergeten!? Maar laten we hopen dat het meevalt. Wellicht werkt X+Y+Z+SB. Zie hier en daar*. *

Het virus grijpt nu vooral om zich heen in grote steden zoals Rotterdam. Daar kan geen hek omheen, toch?

‘Maar je kunt er wel veel doen aan crowd control. Welke straten vormen een risico, kun je daar iets mee, kun je er het verkeer beperken bijvoorbeeld? In sommige regio’s zijn de burgemeesters proeven met mondmaskers begonnen, we zijn benieuwd of dat iets oplevert. En misschien kun je je inspanningen richten op bepaalde subgroepen. Studenten, jongeren, wijken waar het virus opleeft.’

Ja, we zien in de praktijk hoe dat uitpakt. Oh en Amsterdam, Rotterdam stoppen met mondkapjesplicht*. *

Wat voor situatie tref ik als ik over een halfjaar weer bij u langskom?

‘Ik hoop dat we dan kunnen praten over de voorbereidingen voor een vaccinatiecampagne, die dan ergens in de loop van volgend jaar plaats zal kunnen vinden. Ja, ik heb geleerd me zorgvuldig uit te drukken.’

Ik help je hopen. En had je deze reconstructie al doorgenomen? Je hebt er de hele zomer de tijd voor gehad. 

And remember*: It didn’t have to be this way. *

P.S. Als je Dr. Campbell *had gevolgd had je net als ik in januari al geweten wat er op ons af kwam en ik word er niet voor betaald. *

Parsons / @OlifaNT