Geenstijl

De Nederlandse ambassade zette Johan weg als een drugsbaron, vergat even te melden dat de verkoop van wiet hier gedoogd wordt.

Helaas komt de berichtgeving rond de repatriëring van Johan van Laarhoven en zijn vrouw Tukta niet verder dan de misleidende brief van een liaisonofficier aan het Thaise OM. Een brief waar de ombudsman vernietigend op heeft gereageerd. In dit dossier is de Nederlandse Staat vaker smerig de fout ingegaan, gelukkig zijn er nog diverse reconstructies te vinden.

Het restant van je straf uitzitten in Nederland kan pas, als je straf elders onherroepelijk is geworden. Dat geeft een verdachte een dodelijk dilemma, vecht je vanuit de hel in Bangkok voor je onschuld, met het risico achter de tralies te creperen, of teken je bij het kruisje voor het Nederlandse staatshotel? Dit geeft dezelfde fundamentele problemen als het Amerikaanse plea-bargain systeem.

In de zaak van Johan ging dat nog een stapje verder. De Nederlandse ambassade zette Johan weg als een drugsbaron, vergat even te melden dat de verkoop van wiet hier gedoogd wordt. Gedogen is sowieso een juridische constructie die binnen andere rechtssystemen niet bestaat. Het is voor de verdediging onmogelijk gebleken die nuance te delen in Thailand.

De Officier van Justitie Lucas van Delft die deze zaak aan het rollen bracht, verzon bedreigingen in een andere strafzaak, hij werd geschorst en van de zaak tegen Van Laarhoven gehaald, maar niet gestraft. De Nationale Ombudsman werd in zijn onderzoek een jaar lang tegengewerkt door de politie en Het OM. Daarna bleek er misleidende en onjuiste informatie aan Thailand verstrekt te zijn.

De OvJ trok samen met twee rechercheurs naar Bangkok om te vertellen waar ze Johan allemaal van verdachten. Dit in een land waar op drugshandel de doodstraf staat en betrokkenen later zullen beweren dat vervolging door de Thai niet de bedoeling was. Het trio vliegt zelfs een tweede keer naar Bangkok om verhoord te worden door een Thaise politierechter.

Hun verklaringen gingen veel verder dan de verdenkingen in Nederland. De Nederlandse justitie had gelogen over de rol van zijn vrouw. Tukta was in Nederland een getuige, werd door een liaisonofficier in Thailand weggezet als verdachte. Het trio vloog een derde keer naar Thailand en tot hun “verbazing” werden Johan & Tukta de Thaise hel ingegooid.

Tijdens het jarenlange strafproces in Thailand schepte Nederland geen duidelijkheid, nuanceerde haar brief of verklaringen niet. Johan & Tukta werden in Thailand veroordeeld voor het investeren van de opbrengst uit zijn in Nederland gedoogde coffeeshops. Wiet is in Thailand illegaal, al het wietgeld per definitie dus ook.

Johan van Laarhoven opende begin jaren tachtig als eerste buiten de randstad een coffeeshop. Natuurlijk deels gericht op de Belgische toerist. Het is niet verwonderlijk dat je dan met miljoenen eindigt. Met een zaak die de meeste omzet cash afrekent en de producten noodgedwongen met bankbiljetten moet betalen, is een discussie over de boekhouding onvermijdelijk.

Het OM beweert dat Frans & Johan de inkoop van wiet te duur in de boeken hebben gezet. Op die manier zou de winst van The Grass Company kunstmatig verlaagd zijn. Deze techniek heet transferpricing en wordt door alle multinationals op de Zuid-As gebruikt. Hier is sprake van zeer selectieve vervolging. Verdediging is onmogelijk, criminele leveringen kennen geen bonnetjes.

Het is ook onzeker dat The Grass Company de gemiddelde prijs betaalde. Hun reputatie en continu hoge afzet is alleen vol te houden bij betrouwbare leveringen van een kwaliteitsproduct. Dat kan alleen als er meer dan gemiddeld betaald wordt.

Het OM baseert zich hier op de prijs die telers in ontvangst nemen. Dat is sowieso te kort door de bocht, want dan vergeet je de kosten van safehouses, smokkel, verwerking tot verkoopbare consumentenproducten, voorraden en transacties. Processen die allemaal niet gedoogd zijn en daarom hoge marges kennen, in verband met het risico van vervolging, berovingen en ripdeals.

Het OM schuift hier moeiteloos het proces tussen plantjes en achterdeur binnen de boekhouding van de coffeeshop. Zonder eerst de moeite te nemen om aan te tonen dat Frans of Johan zelf bij telers inkochten. Internationale geldstromen zijn per definitie verdacht, in plaats van normale fiscale planning die de Zuid-As bij vermogende personen gewend is: pure klassenjustitie.

Het OM kijkt hier ook niet naar de geldende jurisprudentie. De Nederlandse rechters maken gehakt van deze achterdeurproblematiek. De rechtbank is van mening dat het gedoogbeleid inconsistent is, en weigert straffen op te leggen bij de achterdeur. Johan van Laarhoven riep in 2015 vanuit de Thaise cel nog op om die achterdeur te reguleren.

Johan en Frans van Laarhoven zijn in Nederland nog niet veroordeeld. De strafzaak en civiele zaak tegen de staat lagen vanwege de detentie van Johan in de ijskast. Mocht de nieuwe vervolging in Nederland falen, mag de Nederlandse staat, (de belastingbetaler, u) gaan betalen voor ruim vijf jaar detentie in Thailand plus de tijd die daar nu in Nederland nog bijkomt.

Het verklaart ook waarom het OM zo gepassioneerd is om Johan binnen te houden, met zo min mogelijk contact en medische verzorging. De landsadvocaat heeft liever niet een effectieve verdediging vanuit een vitale verdachte. Mocht Johan in de cel overlijden, is de staat van een enorm hoofdpijndossier af. Ze kunnen dan zonder gezichtsverlies het dossier sluiten.

Een strafzaak die sowieso niet echt denderend is. De top van The Grass Company inclusief Frans van Laarhoven werd in 2016 opgepakt, Frans werd na enkele dagen alweer vrijgelaten. Hij loopt nog steeds vrij rond. Dat is niet de normale aanloop naar een enorme veroordeling. Een detentie van Johan in Thailand, staat een strafzaak tegen Frans niet in de weg.

Het is in deze affaire stuitend hoeveel ambtenaren de plank hebben misgeslagen. De OvJ, de liaisonofficier die een misleidende brief schreef, de rechercheurs die in een onbedoelde Thaise strafzaak verklaren, politie & justitie die een onderzoek van de ombudsman tegenwerken, een lakse minister, het zijn er gewoon te veel. Het geeft een wrange nasmaak.

Liever als ongeleid projectiel verder, dan je eigen fouten herstellen.