Geenstijl

De vuurwerkramp blijft smeulen

Op zoek naar de allerlaatste parlementaire handeling van Nieuw Sociaal Contract (NSC) voor het 20-koppig afscheid komende dinsdag, stuitte Bassiehof deze week op een setje Kamervragen dat was medeondertekend door NSC’er Sander van Waveren. Het gaat dan ook om een typisch NSC-onderwerp: een burger die door de macht gemangeld wordt, het ontbreken van goed bestuur en een directe link met de bakermat van de partij: Enschede, en de vuurwerkramp in het bijzonder. Lijdend voorwerp: Jan Paalman, oud-rechercheur en klokkenluider.

Dit jaar is het een kwart eeuw geleden dat op zaterdag 13 mei 2000 vuurwerkbedrijf S.E. Fireworks de lucht invliegt. Er vallen 23 doden, een kleine 1000 mensen raken gewond en de omliggende woonwijk Roombeek wordt verwoest. Een dag later gaat rechercheur Jan Paalman met de rest van het Tolteam, genoemd naar de Tollensstraat waar S.E. Fireworks gevestigd was, aan de slag met het onderzoek.

Al snel merkt Paalman dat er iets mis is. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Klaas de Vries (PvdA) spreekt al drie dagen na de ramp over brandstichting en fouten bij het vuurwerkbedrijf terwijl de politieonderzoekers daar geen aanwijzingen voor hebben. Toch werken Openbaar Ministerie en andere overheidsinstellingen naar die conclusie toe, een onschuldige wordt zelfs veroordeeld. Een kwalijke doofpotaffaire met als doel een falende overheid verantwoordelijk voor wet- en regelgeving buiten schot te houden, kortom.

Kritiek van Paalman op het onderzoek wordt niet door de politie en burgemeester van Enschede Jan Mans (PvdA) gewaardeerd. Hij krijgt in 2005 onder hoge druk de keus: strafontslag en zonder een cent op straat, of een handtekening onder een flinterdunne en nadelige afkoopregeling. Nadelig omdat Paalman sinds zijn pensioen de helft moet terugbetalen aan de Belastingdienst, zo’n 10.000 euro per jaar.

In een documentaire van regionale omroep 1Twente onderaan dit artikel zegt Paalman over de kwestie: “Als je wat ouder wordt en wat wijzer, dan denk je: jongen, laat ik toch dankbaar en blij zijn dat ik niet ben zoals die klootzakken die zo denken. Dan moet je alleen maar blij zijn dat je gewoon 's ochtends jezelf recht in de spiegel aan kan kijken. Maar, dan kan je de hypotheek niet mee betalen.”

SP en SGP houden zich al enige tijd met de kwestie bezig en verzoeken het kabinet om coulance. Maar dat gaat niet gebeuren, laat staatssecretaris van Financiën Eugène Heijnen (BBB) in oktober weten. Hij heeft ‘bewondering voor wat de heer Paalman aan de orde heeft gesteld’ maar zal verder niks met het verzoek doen. De achterliggende reden vermoedelijk zoals zo vaak in bestuurlijk Nederland: de angst voor precedentwerking. Alsof er elk jaar een vuurwerkbedrijf de lucht ingaat.

Die afwijzing is de reden voor het setje Kamervragen van SGP/SP/PvdAGL/D66/NSC deze week aan het kabinet met als belangrijkste vraag: “Bent u bereid de zaak van de heer Paalman opnieuw te bezien met oog voor redelijkheid, billijkheid en de bijzondere context waarin de regeling destijds tot stand kwam?”

Een uitgelezen kans voor de BBB-staatssecretaris een burger in de knel alsnog uit de brand te helpen. Heijnen heeft het dossier overigens overgenomen van zijn voorganger Tjebbe van Oostenbruggen. Het lag als sinds januari dit jaar op het bureau van de NSC’er die, net zoals de rest van zijn smaldeelcollega’s, in augustus opstapte.

Goed bestuur is belangrijk, nietwaar.