Geenstijl

Ongehoord Nederland op de grill in het Stamcafé

(Dossier roze boekkatern hierr)

Hadden wij ook niet helemaal verwacht, maar vraag ons welke auteur de roman schreef waaraan we in 2025 het meeste plezier beleefden en het antwoord luidt: Arnold Karskens. 

Het zit als volgt. Arnold Karskens miste ooit een omroep met een stevig rechts geluid, en richtte dus Ongehoord Nederland op, dat onder zijn bewind uitgroeide tot een doorslaand succes open inrichting (geen unicum in het universum van groezelig rechts - zie ook de casus FVD en, iets verder uitgezoomd, dit geweldige stuk). Uit deze open inrichting werd hij vorig jaar met pek, veren en veel bombast verdreven, om maar niet te zeggen weggejaagd. Karskens, in een vorig leven gerespecteerd oorlogsverslaggever, zou voor een angstcultuur hebben gezorgd en zich zelfs hebben schuldig gemaakt aan seksueel grensoverschrijdend gedrag, door over een medewerker te zeggen dat ze een 'lekker kontje' had, bijvoorbeeld. De vermeende dader is echter helemaal geen dader, aldus de vermeende dader, maar slachtoffer, meer specifiek van een samenzwering. Waarom lezen we in het vorige week verschenen Lekker kontje - Vals beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag in de omroepwereld. Fictie, dus wat feit is en wat interpretatie of geheel verzonnen blijft onduidelijk, wat de gelegenheid biedt aan de auteur om zijn mitrailleur zonder scrupules helemaal leeg te schieten. Say hello to my little friend. Kraka-karskens.

Lekker kontje is een sleutelroman, hoewel Karskens weinig moeite doet om te verhullen wie wie is (de rolstoelgebonden Gert Jan Mulder heet voor de gelegenheid Kreupele Pik, presentator Raisa Blommestijn leren we kennen als Stifflip, algemeen directeur Peter Vlemmix duikt op als Pier Valsch, de onlangs geheel uit eigen overweging opgestapte verslaggever Jonathan Krispijn herkennen we in het mondige maar ondraaglijk domme personage Sjonny).

Wie niet van extreem verbitterd en pinnig rancuneproza houdt, komt van een koude kermis thuis, maar voor de rest van ons is Lekker kontje echt smullen. Wraakzucht is misschien niet de beste raadgever, het levert schitterende passages op. Zonder enige schroom gaat de hakbijl in de omroep die hij opbouwde en jarenlang met hand en tand naar de buitenwereld verdedigde. "Onbehoorlijk Nederland oogt als een groepje ongeregeld met lijpe gedachten waar de wanstaltige uitvoering ieder oorspronkelijk kernpunt overschaduwt. Gasten slaan de meest onnavolgbare onzin uit, maar presenteren dat als vaststaand feit. Na afloop slingeren medewerkers op sociale media berichten de wereld in waar een officier van justitie zijn vingers bij aflikt. Bij redactievergaderingen wijs ik iedereen op de journalistieke basistaak: 'check-check-dubbelcheck,' maar met weinig effect." Of, de kernzin van het hele boek: "Hoe wil je dat ik mijn werk goed doe als niemand hier iets kan?"

Daar zit hij dan met zijn goede bedoelingen, die Karskens, bij redactievergaderingen waar bloedserieus items worden gepitcht over of 11 september niet toch een inside job was, of de maanlanding nou wel of niet heeft plaatsgevonden en natuurlijk het grote gevaar van zonnebrand. Ondertussen heeft iedereen in Hilversum een bloedhekel aan hem en wordt hij door de buitenwereld uitgemaakt voor Goebbels. Omdat het hem vanaf het begin nauwelijks lukt om normale of enigszins serieuze mensen bij de omroep te betrekken, bestaat het medewerkersbestand uit een bonte stoet van complotdenkers, totale gekken, racisten, en andere halve zolen. Wie weleens een uitzending van Ongehoord Nieuws heeft uitgezeten, weet dat er van dichterlijke overdrijving nauwelijks sprake is. Dat roept natuurlijk wel de vraag op waarom de geestelijk vader er zo lang bleef rond dwarrelen en waarom hij na de paleisrevolutie zo ontzettend graag terugwilde. Hoe prat gaat de goede man zelf eigenlijk op macht, status, aandacht? 

Sowieso is dit een boek waar je nog wel even mee rondloopt, niet in de laatste plaats omdat het in de markt gezet is als fictie. Zo zullen wij ons nog wel even blijven afvragen of Gert Jan Mulder inderdaad Arlette Adriani aanrandde, en of het klopt dat Raisa Blommestijn de omroep liet betalen voor haar botox. Hoe dan ook onaangenaam als er publiekelijk over zulks gespeculeerd wordt. Of de waarheid aan de ene kant, andere kant of toch ergens in het midden ligt, zullen we vermoedelijk nooit weten, en dat is precies een reden om zorgvuldig om te gaan met dergelijke materie. Over de gevolgen van zulke beschuldigingen schrijft Karskens een paar bijzonder pijnlijke passages: 

"Voor iedere wandeling aarzel ik minutenlang bij de voordeur. Ik gluur door het raampje of er geen buren lopen. Ze zeggen nog steeds 'goedendag', maar ze kijken strak, alsof ze het een plichtpleging vinden. Liever negeren ze mij. Of ze groeten om geen ruzie te krijgen; ze hebben gelezen waartoe ik in staat ben." 

"Een goede kennis overlijdt. Zijn nabestaanden melden het op Facebook. Ik reageer met: 'een moedig man gaat heen'. Binnen een uur verwijderen ze mijn condoleancebericht."

Ja, en dan is het allemaal toch ineens niet zo grappig of amusant meer. Aanrader, dit boek.