Geenstijl

deel 3

De vorige twee delen gingen over het plan op de COP28 om fossiele brandstoffen versneld uit te faseren (met uiteindelijk een geheel verbod). Nu is dit plan niet zo in het slotakkoord van COP28 opgenomen, maar met de net zero doelen voor 2050 (Parijs Akkoord), komt het zowat op hetzelfde neer (vergeet het afvangen Co2 maar): vanaf 2050, geen gebruik meer van fossiele brandstoffen.  

De economische impact werd in de deel 1 en deel 2 behandeld. Waar het op neerkomt is dat vandaag de dag, ondanks biljoenen aan investeringen in hernieuwbare energie, 80% van de energiebehoefte uit fossiel komt. Dit geheel vervangen tegen 2050 is technisch een onmogelijke opgave. En al was het technisch mogelijk, de economische structuren kunnen zich niet zo snel aanpassen, waardoor er flinke dislocaties zullen optreden. Deze dislocaties kunnen dan weer tot grote problemen leiden voor ons financiële stelsel en het Westen zo in een systeemcrisis storten. Zoals vorige week beschreven: “Wat denken de COP28 wensdenkers wat er gaat gebeuren met banken als een groot gedeelte van het onderpand waardeloos wordt door het verbod op fossiel? Wanneer bedrijven hun leningen en aandeelhouders (onze pensioenfondsen en verzekeraars) niet meer kunnen betalen? Beseffen zij wel wat zij voorstaan? Een 2008 scenario is dan het minst slechte waar we op kunnen hopen…“.

Het moge duidelijk zijn dat dit alles ook democratische en sociale consequenties zal hebben. Iets dat wederom genegeerd lijkt te worden door de COP28 wensdenkers.

Stelt u zich een wereld voor waar er niet genoeg energie voorhanden is en waar de energie die wel beschikbaar is flink duurder is dan nu. Een wereld waar voedselproductie inzakt door het verbod op fossiele energiebronnen; het verbod op diesel, gas,  en het wegvallen van vele vormen van kunstmest en pesticiden, zal tot dalende productievolumes, stijgende voedselprijzen en toenemende wereldhonger leiden. Een wereld waar de meest normale goederen van nu, niet meer geproduceerd mogen worden (omdat ze bijvoorbeeld van plastic zijn). Hoe men het ook wendt of keert, de meest goedkope en ruim voorhanden zijnde energiebronnen worden vervangen door veel duurdere energiebronnen met lage energiedensiteit (dus veel lagere productiviteit).

De economie zal daardoor flink krimpen en dat leidt tot een kettingreactie aan negatieve effecten. Zo is het gevecht over de verdeling van de spreekwoordelijke taart al in goede jaren een probleem; in een economische depressie zal het verdelingsvraagstuk iedereen tot op het bot verdelen. Arm versus rijk, hoog inkomen versus laag inkomen, hoog versus laagopgeleid, inkomen versus uitkering/toeslagen, oud versus jong, platteland versus stad, links versus rechts, centralisme versus decentralisme, autochtoon versus allochtoon, et cetera. Dit zijn nou niet bepaald de ingrediënten van welvaart en vrede…

Dit soort omstandigheden maken een verbod op fossiel en de verdere vergroening van de economie een nagenoeg onmogelijke doelstelling in een goed functionerende democratie. Immers, het electoraat wil het niet en zal zich doen laten gelden. Maar, weliswaar in veel mindere mate, speelt dit scenario zich nu al af en de gevestigde orde (die dus het verbod op fossiel ook nastreven) heeft al laten zien hoe zij zal reageren op deze weerstand: nog meer controle, dwang, en verboden. Alles onder het mom van TINA, there is no alternative (we gaan allemaal dood als we het niet doen); het denkvermogen wordt zo kaltgestellt. En democratische pogingen om de transitieplannen te wijzigen worden bij voorbaat afgekapt.  

Zo worden veel van de groene plannen ook in de wet vastgelegd, maar of het nu COP28 is of Fit for 55 of Parijs 2050, deze akkoorden worden allemaal internationaal opgesteld en afgesproken. De politici in kwestie stellen dan ook dat deze verdragen democratisch tot stand zijn gekomen; immers, zij zijn democratisch verkozen en elke handtekening die zij zetten is namens alle kiezers, dus ook die handtekeningen onder internationale verdragen. Maar kijkende naar de inhoud van vele van deze akkoorden, stond bijna niks hiervan in welk verkiezingsprogram dan ook. Politici worden dus gekozen op bepaalde punten, maar doen dan geheel wat anders wat nooit ter sprake is gebracht (enkele partij uitgezonderd; D66 bijvoorbeeld). Ze handelen alsof ze een blanco cheque hebben gekregen.

En dit is een zeer kwalijke zaak, want door het via internationaal recht te spelen, omzeilen politici de nationale democratie. De burger wordt buitenspel gezet. Nu is de burger niet geheel achterlijk en begint te morren over deze gang van zaken (zie voor meer achtergrond dit  peace through law item) en eist nu, op allerlei vlakken dat politici bepaalde internationale besluiten maar moeten wijzigen of terugdraaien. Zo is er nu veel te doen over het vluchtelingenverdrag, waar een overgroot gedeelte van het electoraat aangeeft er klaar mee te zijn. Maar ook bijvoorbeeld de EU wetgeving omtrent stikstof en Natura 2000 gebieden liggen vele kiezers zwaar op de maag.

Maar dan komt de gevestigde orde met het verwijt dat er niet gerommeld mag worden aan deze verdragen want dat staat gelijk aan rommelen met de rechtsstaat. Nu valt er zeker wat te zeggen over de gevaren van het ondermijnen van de rechtsstaat, maar de ondermijning heeft al plaatsgevonden. Door de politieke trucjes om de democratie te omzeilen via het afsluiten van internationale verdragen heeft de gevestigde orde het electorale draagvlak voor de (internationale-) rechtsstaat gedecimeerd. Het is dus juist de gevestigde orde die de rechtsstaat heeft aangetast! Dat de kiezer dit wenst terug te draaien zou juist gezien moeten worden als een herstel van de rechtsstaat. (Deze alinea zou Pieter Omtzigt nog even een paar keer moeten lezen...)

Maar ten halve keren is niet de reactie van de gevestigde orde. Zo liet de AIVD onlangs weten dat anti-institutioneel extremisme hoog op hun lijstje stond. Daarbij werden anti-vaxxers, vrijburgers, onder de jeugd populaire vloggers, coronacriticasters, en zo verder allemaal op één hoop geveegd en in wezen gebrandmerkt als potentieel staatsgevaarlijk en daarom worden kerstmarkten en kerkdiensten nu zwaar bewaakt. Dit is typisch voor een bewind met afkalvende steun: er wordt meer en meer controle en dwang toegepast om de gekozen politieke koers (lees: gevestigde orde) in stand te houden. Het wegzetten als extremist van iedereen die de uitgezette lijn niet wenst te volgen, hoort daar bij.

Intussen worden de internationale verdragen in nationale wetgeving gegoten en zullen er steeds meer verboden komen om de gestelde doelen te kunnen behalen. Dat zal met de groene doelen niet anders zijn (verboden of semi-verboden op rijden, vliegen, vlees, houtstook, etc.). De rechters zullen dan de uitvoering van de gesloten verdragen en de daarin opgenomen doelen afdwingen en zo buiten het bereik van de kiezers houden. De electorale weerstand die dit teweeg zal brengen, zal overheden nopen tot nog meer controle- en dwangmaatregelen, wat nog meer weerstand zal creëren, et voilà, een vicieuze cirkel is geboren.

Zo bezien, kan het defacto verbod op fossiele energie in 2050 voor enorme economische, politieke, democratische en sociale onrust gaan zorgen. De COP28 wensdenkers bewandelen een weg die geplaveid is met goede bedoelingen. En waar die toe leidt, dat weten de meeste burgers maar al te goed. Nu de politici en de andere wensdenkers nog…

Alexander Sassen van Elsloo