Geenstijl

Falend onderwijs speelt Wilders in de kaart

Een op de drie van onze vijftienjarige pubers is niet meer in staat een brief van de gemeente te lezen. Die zijn niet meer vatbaar voor een verkiezingsprogramma, dit roze weblog of een kwaliteitskrant. Zwarte tekens op een witte achtergrond vormen slechts ruis. Ze worden hersenloze zombies die uren kijken naar plaatjes en korte videofragmenten om soms kort te grinniken, Idiocracy komt eraan!

Er werd ons een kenniseconomie beloofd, onze PISA onderwijsscores blijken al dertien jaar te kelderen ten opzichte van de EU. Dit is geen corona-erfenis, de daling is ver voor 2006 ingezet, maar de nekslag is zichtbaar. Kinderen kunnen hun lesboeken niet meer lezen, ze scoren qua lezen diep onder het Europees gemiddelde. Kansrijk bevorderen bleek een eufemisme voor laten verzuipen.

Het personeelstekort in het onderwijs is ontstaan in de jaren negentig. Dit is een oud en structureel fiasco. Dit is niet Rutte, Balkenende, Kok of Lubbers, het zijn ze alle vier. We moeten samen met onze demissionaire geschiedenisleraar ver terug in de tijd hoe ons onderwijs is gesloopt. Laten we kijken welke onderwijsrevolutie er in de jaren tachtig deze leegloop gestart en veroorzaakt heeft...

Een paar decennia geleden werd onderwijs veel te duur gevonden. Het mes moest er zeer diep in. Er kwam een Herstructurering Onderwijs Salarisstructuur, de nieuwe generatie docenten kreeg duizenden guldens per maand minder. De academici vlogen uit het onderwijs, er kwamen HBO-ers, onderwijsassistenten, onbevoegden, vage consultants en onvervulde vacatures voor terug.

De diploma-affaire in Maastricht werd veroorzaakt door vakken die niet waren aangeboden. De school kon geen docenten krijgen, en vond het onjuist pubers een diploma en toekomst te ontzeggen voor iets volledig buiten hun invloedssfeer. De minister was blind voor ambtelijk falen en verklaarde 354 diploma`s ongeldig. Kinderen zonder stemrecht of verwijtbaar gedrag betaalden zijn rekening.

Wie de laatste salaristabellen in het voortgezet onderwijs bekijkt, ziet onderaan de Excel-versie een HOS-tabel. Het duurt nog een paar jaar, en dan heeft er niemand meer recht op dat salarisniveau. Het scheelt een factor anderhalf. Dat is inmiddels het verschil tussen wel of niet een normaal huis of auto kunnen kopen. Salaris is niet het belangrijkste, dat is voldoening, te veel lesuren en de werkdruk.

Klassen mogen naar maximaal 24 leerlingen, zodat er ruimte is voor persoonlijke aandacht, en het werk weer leuk en effectief wordt. Niemand heeft een roeping om te werken in een haperende onderwijsfabriek. Er wordt al jaren gewaarschuwd dat achterstandsscholen het hardst getroffen worden door lerarentekorten, je postcode bepaalt je kans op goed onderwijs. Keiharde discriminatie.

Werkelijk elk maatschappelijk probleem is door incompetente politici het schoolplein opgegooid. Onder andere armoedebeleid, de wachtlijstcoördinatie van ontbrekende psychische zorg of onveilige thuissituaties. Het wordt tijd dat docenten weer louter een kenniswerker mogen zijn, in plaats van een politieagent of psychologische kwakzalver. Schapen met vijf of zes poten bestaan namelijk niet.

Ik zag ooit een straatcoach hangjongeren benaderen. De straatcoach had diverse studies gedaan in het sociale domein, en was met een duidelijke visie goed op het gesprek op straat voorbereid. Hij ging wel gebukt onder studieschulden en een laag loon. Hij stapte van zijn verroeste fiets en nog voordat de straatcoach zich fatsoenlijk kon voorstellen, begon de hangjongere beleefd het gesprek...

“Waarom zou ik naar je luisteren? Jij hebt het ook niet gemaakt.”

Het wordt tijd dat politieke partijen zich beseffen dat jongeren niet kunnen luisteren naar vermoeide, overwerkte volwassenen, die in een oud koekblik naar hun werk komen of in een flatje driehoog achter wonen. Dan kan je lullen als Brugmans, maar daar straalt bij de nieuwe jeugd nooit autoriteit vanaf. Westerse kinderen willen influencer of atleet worden, in China is dat docent of astronaut.

Foutieve ambities en verslavende apps gijzelen de aandacht van onze jeugd. Telefoontjes verbieden is een kortzichtige symptoombestrijding, het maakt de jeugd niet weerbaar tegen dit online geweld. Dan verschuift het probleem naar hoger onderwijs en werkgevers, die al helemaal niet de tijd, energie en competenties hebben om mensen op te voeden, of verslavingsgedrag te behandelen.

Verslavende sociale media confronteert jongeren uren per dag met een paar mensen die zijn doorgebroken. Kansrekening begrijpen deze pubers totaal niet, die zien de honderden miljoenen eendagsvliegen en fanatieke sporters niet die het niet gehaald hebben. Die zien niet wat een normaal of goed salaris is, en die zien de schreeuwende personeelstekorten in de samenleving niet.

Tegelijkertijd loopt onze gezondheidszorg, energievoorziening, woningbouw en andere cruciale sectoren vast op een gebrek aan goed opgeleid en ervaren personeel. Politici dromen en discussiëren over een energietransitie, reserveren er geld voor, maar leiden al tientallen jaren niet de jongeren op om het daadwerkelijk te gaan doen. De keuze voor technische profielen daalt hard, dit is uitzichtloos.

Onderwijs in de verkeerde richting maakt de cirkel rond. Onvoldoende bouwvakkers zorgen ervoor dat het woningtekort zelfs na het stikstofslot zal blijven. Onvoldoende installateurs blokkeren preventief onderhoud, luxe zoals warmte en elektriciteit of een energietransitie. Bestaanszekerheid is zelfs bij simpele primaire basisbehoeften niet meer vanzelfsprekend. Het wordt te technisch, het licht dooft.

We missen acuut een half miljoen woningen, de afgelopen tien jaar hebben we een half miljoen asielzoekers opgenomen. Dit is geen hogere wiskunde. De inspectie luidt in Ter Apel de noodklok voor afval op de grond, weinig sanitair en gebruikte matrassen. Er zijn Nederlanders die daarvoor bidden of het met minder mogen doen, zoals flats zonder warm water, van studenten tot en met senioren.

Onderzoek stelt dat de PVV-stemmer laag is opgeleid. Dit lijkt me niet zozeer omdat de PVV-stemmer dom zou zijn, meer dat aan de onderkant van de samenleving de hardste klappen vallen. Je moet iets als je door een laag inkomen niet meer aan een huis kunt komen, je kinderen niet kunt geven wat ze nodig hebben, je huis niet kan repareren, isoleren of verwarmen, of geen eten meer kan kopen.

Kinderen moeten meer lezen, politici beter luisteren.