Geenstijl

Koopt Nederlandschen waar, dan helpen wij elkaar

Dat de wereldhandel op het punt staat flink te veranderen door de spanningen met Rusland en (met name) China, moge duidelijk zijn. De wereld lijkt zich te begeven naar twee geopolitieke machtsblokken; China en het Westen. Maar het Westen lijkt nu ook in tweeën te worden gesplitst, althans betreffende de handel. De drijvende kracht hierachter is niemand minder dan Joe Biden.

Zo heeft de Amerikaanse President het voor elkaar gekregen om zijn Inflation Reduction Act aangenomen te krijgen afgelopen zomer. Dit pakket, met wellicht de passende afkorting IRA, behelst onder andere een pakket van USD 369 miljard over 10 jaar om de groene transitie een boost te geven. Het is eigenlijk een flink afgezwakte versie van het Build Back Better plan van de Democraten in (afbeelding opklikbaar).

Het probleem zit hem in het feit dat de IRA niet alleen groen promoot via subsidies, belastingkortingen en zo verder, maar dat deze ”giften” vaak alleen gelden als het Made in America betreft. Het doel van de Amerikaanse regering is om een hele groene industrie in de VS op te tuigen. Nu waren er überhaupt al plannen om te reshoren (terughalen op eigen bodem van de maakindustrie), maar dit betreft ook de creatie van een nieuwe industrie. 

De IRA is dus een uiterst grote protectionistische zet van de Amerikaanse regering. De IRA wet kan er namelijk voor zorgen dat veel EU-bedrijven vestigingen verplaatsen dan wel openen in de VS om zo mee te kunnen profiteren van de IRA-miljarden. Iets wat de EU ook in zag. De Franse President Macron wierp zich dan ook op als de voorvechter voor de EU en reisde af naar de VS om Biden op andere gedachten te brengen.

Macron lijkt warme banden te hebben met Biden en de twee leken naar buiten toe ook uiterst relaxed. Maar als je de verslagen er op na leest, dan kan men zich afvragen of alles wel zo vlotjes is gelopen.

Zo was er een speciaal diner geregeld door Biden met het beste van het beste. Met chefs, extra koelingen buiten het Witte Huis, kortom een hele heisa. Dat zal de kleine Fransman wel goed hebben gedaan, maar alle gerechten waren zowat Amerikaans imitaties van Franse producten. Zo was de champagne dus een méthode traditionelle van Amerikaanse bodem, een Franse kaassoort uit Amerika (die nota bene internationaal in de prijzen was gevallen) en zo verder. Het lijkt er dan ook erg op dat Biden heeft willen zeggen dat Amerika Frankrijk (en de EU) niet nodig te hebben.

Dat een dergelijke conclusie niet vergezocht is, blijkt wel uit de officiële uitingen van Biden. In wezen vertelde hij Macron dat Amerika de IRA niet zal wijzigen en dat de EU maar iets soortgelijks moet optuigen.

Dat was koren op de molen van VNO-NCW baas Ingrid Thijssen. Zij waarschuwt voor een uitholling van onze industrie en mogelijk zelfs een gehele de-industrialisatie. Deze de-industrialisatie lijkt nu al op gang te komen door de extreem hoge energieprijzen (en stringente reguleringen) in de EU. Deze stick en de IRA als carrot, zou wel eens desastreus kunnen uitpakken voor de EU. Volgens Thijssen moet de EU dan ook snel over de brug komen met een eigen pakket aan maatregelen.

Deze maatregelen zouden dan gematched moeten worden met die van de Amerikanen, zodat het een mooi geheel is, want Thijssen wil geen handelsoorlog veroorzaken. Dat is een nobel streven, maar een handelsoorlog voert men als de handel niet eerlijk verloopt. Aangezien de VS Amerikaanse initiatieven zal bevoordelen, is er dus sprake van een breuk in de handelsrelatie zoals deze was. Nu kan de EU naar de WHO stappen, want het is duidelijk dat de regels hier worden geschonden, maar de Amerikanen houden de benoeming tegen van nieuwe rechters waardoor de WHO vleugellam is. Een handelsoorlog zou dus juist een normale zaak zijn, want het is een voortvloeisel van de Amerikaanse protectionistische maatregelen.

Maar ja, met een energiecrisis in de EU en een grote behoefte aan onder andere Amerikaans LNG, en een oorlog aan de EU-grenzen waarbij de Amerikaanse inbreng direct en indirect (via NAVO) ook van belang is, is er verdomd weinig animo om Amerika aan te spreken op hun protectionisme. Het ziet er dan ook naar uit dat de EU een soortgelijk pakket zal samenstellen; iets wat zij helemaal niet erg vindt want het zal wederom leiden tot nog meer soevereiniteitsoverdracht van de lidstaten naar de EU. Het zal de EU makkelijker maken om allerlei bestaande fondsen hiervoor aan te wenden of zelfs nieuwe fondsen op te richten waardoor de EU nog meer zeggenschap krijgt in het doen en laten van de lidstaten.

Doordat ieder haar eigen agenda nastreeft, glijdt de wereld steeds verder af in protectionisme; iets wat we voor de Grote Depressie in de jaren 30 ook zagen gebeuren. Sterker nog, die protectionistische inslag heeft een deel van de Grote Depressie veroorzaakt en zeker verlengd. Het zou zonde zijn als men deze lessen uit het verleden nu zou negeren.