Geenstijl

Bloemenkracht&Rozenwater-Inzending van een ons bekende amateur-filosoof uit De Rest van Nederland

Als je een Nederlander vraagt hoe het gaat, dan is de Nederlander gelukkiger, gezonder, hoger opgeleid, gelijkwaardiger, welvarender en rijker dan ooit. Ja natuurlijk kan het altijd beter. Uitzonderingen daargelaten gaat het echt gewoon hartstikke goed met ons Nederlanders. Beter dan ooit. Pessimisten hebben ongelijk gekregen. Hoera! Alle pessimisten terug naar Pessimistië!

Maar… als je een Nederlander vraagt hoe het met dit land gaat, dan is men bij lange na niet zo positief. Niet over de toekomst. Niet over het klimaat, in alle betekenissen van het woord. In het bijzonder is er onvrede over hoe guur het debat tegenwoordig wordt gevoerd. In de politiek, in het nieuws en op de socials. Men is niet positief over de vrijheid om te kunnen zijn wie je bent, om creatief te kunnen zijn, om je te kunnen uiten. 

Waar komt die tegenstelling toch vandaan? We waren toch dat bijzondere, tolerante landje waar iedereen vredig met elkaar samenleeft? Waar is die nuchtere, open-minded en soms lekker botte Nederlander die tegen een grap en een stootje kon? Onze tolerantie werd een dogma waardoor te lang weg is gekeken voor problemen in de maatschappij. Niet elke cultuur bleek even verenigbaar met onze open maatschappij, met onze sociale en liberale normen en waarden. 

In plaats van argwanend te zijn naar de ondermijnende drugscriminaliteit en de minder vrijdenkende levensovertuigingen, werd de overheid argwanend naar de burger. Met bijvoorbeeld geautomatiseerde boetesystemen, privacy schendende systemen en totaal uit de hand gelopen dossiers als de toeslagenaffaire en het Groninger aardbevingsdossier. Burgers zijn kapot gemaakt, argwanend gemaakt. 

Als je bij problemen in de maatschappij wegkijkt, of ze weglacht, en als je als overheid, kabinet en regeringspartijen grote problemen veroorzaakt en deze niet daadkrachtig oplost, maar wegduikt, als je vooral bezig bent met beeldvorming in plaats van feiten, dan schep je zelf de perfecte voedingsbodem voor populisme. Populisten weten als geen ander de vinger op die zere plek te leggen, maar zijn niet de oplossing voor het probleem. 

Met de opkomst van populisme verhardt de toon in Nederland. Men wordt extremer in opvattingen, komt in loopgraven terecht. Hoe mensen zich in de Tweede Kamer gedragen is gênant.

Gevestigde partijen doen tegenwoordig niet onder voor populisten in hun toon, houding en afkeer van een ander. Het niveau van steeds meer Kamerleden is om te huilen. Je hebt een voorbeeldfunctie. Met je vooroordelen, je haat, je selfies, je valse beschuldigingen. 

Ze glijden inmiddels af tot waar men altijd tegen heeft geageerd. Soms lijkt het alsof de gevestigde partijen en de populisten elkaar nodig hebben, als tegenpolen, om de eigen achterban electoraal vast te kunnen houden. De inhoud en het bestuur liggen allang op het politieke kerkhof. 

De afgelopen decennia is Nederland afgegleden van de liefdevolle maar naïeve ideeën van flowerpower en humanisme, tot een meer realistische kijk op samenleven, naar polariserende afkeer en haat. We zijn allang dat tolerante landje niet meer. Laat staan dat we nog respect, bewondering of waardering hebben voor andermans levensstijl of opvattingen. Kijk maar:

60’s: Liefde, flowerpower

We houden onvoorwaardelijk van elk mens, ook al zijn we totaal verschillend. 

De seksuele revolutie. Weg met de oude zuilen, weg met de dominantie van de middelmatigheid, weg met de verstikkende religie, iedereen is gelijk, de toekomst is sociaal en vrij. 

70’s: Bewondering, humaniteit

Onze diversiteit aan levensstijlen maakt ons allen rijker. 

Weg met de taboes, hier is de gelijkwaardigheid. Abortus, homorechten, euthanasie, vrouwenrechten, racisme: het werd allemaal grondig aangepakt, ruim 40 jaar geleden. Leve de vrijheid. 

80’s: Respect

We zijn individualistisch, iedereen is uniek en heeft zijn levensstijl, en we respecteren die van de ander. 

Een tijdperk van individualisme, realisme en vrijheid. Je kan zijn wie je wil, zonder het sociale juk van de groep. 

90’s: Tolerantie

We keuren elkaars levensstijl af, maar tolereren het nog wel. 

Het respect voor anderen neemt af. Nederland glijdt af van respect naar tolerantie en dogma’s. We kijken weg bij problemen, die zijn taboe. 

2000’s: Koude oorlog

We vinden elkaars levensstijl verwerpelijk, maar bemoeien ons niet met elkaar.

Tolerantie glijdt verder af tot een koude oorlog. We keren elkaar de rug toe. Nederland houdt de boel bij elkaar met een ongeschreven regel: bemoei je niet met mij, dan bemoei ik me niet met jou. 

2010’s: Afkeer

Ik vind mijn levensstijl superieur en die van jou verwerpelijk, en wil dat je je aan die van mij conformeert.

Mensen houden zich niet meer aan de ongeschreven regel om zich afzijdig te houden en beginnen zich openlijk te bemoeien met elkaars levensstijl, ze beginnen elkaar de maat te nemen. 

2020’s: Haat

Mijn feitenloze mening is mijn waarheid, je kwetst me met jouw levensstijl, ik haat je, wil je de mond snoeren en cancelen.

Mede door de social media algoritmen ontstane loopgraven en bubbels in de samenleving doen feiten er niet meer toe, kun je jezelf niet meer zijn, niet meer uiten, niet meer creatief zijn, laat staan grappen maken. 

Wappies draaien door in hun paranoia, ‘doen zelf onderzoek’, manipuleren anderen en bedreigen mensen met een andere levensstijl. Ze zijn allesbehalve tolerant, ze staan anderen soms zelfs letterlijk naar het leven, tot en met gewelddadige acties. 

Inspiratieloze wokies willen alles in hokjes stoppen, en bepalen welke woorden en mensen goed of fout zijn. In plaats van gelijkwaardigheid na te streven dwingen ze met quota ongelijkwaardigheid af. Ze claimen de moral high ground in tolerantie maar zijn net als de wappies allesbehalve tolerant voor alles dat buiten hun biased agenda valt. Ze slepen mensen op een publiekelijk schavot.  

Laat staan dat de wappies en de wokies andere levensstijlen of opvatting nog respecteren, waarderen of bewonderen. In elk debat zijn beiden agressief, paranoïde, hatelijk en zwart-wit, er is geen ruimte meer voor zelfreflectie. Ze worden extremer en schreeuwen om aandacht in het publieke debat, dat ze nog krijgen ook. Wappies en wokies hebben meer met elkaar gemeen dan ze durven toegeven. 

Individueel gaat het dus beter dan ooit tevoren, met het overgrote deel van ons Nederlanders. Maatschappelijk zijn we echter decennia terug de tijd in gegaan. De massa keert murw het maatschappelijke debat de rug toe en durft zichzelf niet meer openlijk te zijn.

Wat kun jij eraan doen om het tij te keren?

1)   Ga met mate om met social media. Het is wetenschappelijk aangetoond dat mensen die met social media stoppen meteen positiever, minder extreem en creatiever worden. Algoritmen stoppen je namelijk in een bubbeltje waardoor je eenzijdig informatie krijgt, met alleen maar gelijkgestemden. Dat leuke groepje wordt al snel een tribe, of nog erger, een sekte. Je wordt zo die rabbit hole ingezogen. Echt, stop met Facebook, Instagram en doe rustig aan op Twitter. Al dat scrollen stompt je af. Elk uur minder op de socials betekent een uur meer met familie en vrienden. 

2)  Doe niet mee aan die feitenloze roddels, meningen, fake waarheden, ophef en haat waar politici, pers, spindoctors, wokies en wappies je zo graag in meezuigen. Trek je niks aan van de aandachtstrekkers, klagers en haters. Probeer ze niet te overtuigen. Ga niet eens met ze in gesprek. Haters gonna hate. Wees creatief. Wees jezelf. Het is hun beperking dat ze niet buiten hun wereldje kunnen denken, het is hun probleem dat ze gefrustreerd zijn, niet jouw probleem. Relativeer eens wat meer, neem ze niet zo serieus en lach erom. 

3)  Ga leuke gesprekken met totaal verschillende mensen aan over hoe zij van Nederland weer een positieve maatschappij willen maken. Mensen waarmee wel inhoudelijke dialoog en een open en scherp debat mogelijk zijn. Mensen die tegenspraak en humor wel als nuttig ervaren, om tot betere inzichten te komen en met elkaar verder te komen. Ze zijn er echt.