Geenstijl

De duurdere energierekening komt het hardste binnen bij minima.

De verkiezingsstrijd neemt steeds vagere vormen aan. Van de 600 voorgestelde klimaatmaatregelen kunnen de meeste niet worden doorgerekend. Sommige ideeën zijn duidelijk, maar hoeveel mensen zullen kiezen voor een elektrische auto of een warmtepomp dankzij een kleine subsidie blijft een inschatting. Evenals het effect op de uitstoot.

Sommige maatregelen zijn zo marginaal, dat twijfelachtig is of het een gedragsverandering gaat geven. Ruim honderd euro extra wegenbelasting per jaar gaat iemand niet uit zijn auto pesten. Uren in de file of duurdere brandstof deden dat ook al niet. Als de automobilist wel wordt omgekocht, dan wordt de maatregel te kostbaar.

6000 euro subsidie op een elektrische auto is zinloos, zolang laden bij een commerciële laadpaal meer kost dan een volle tank. De terugverdientijd overstijgt de levensduur van de bestuurder. De tweedehandsmarkt bestaat nauwelijks, evenals ervaring met onderhoudskosten. Onzekerheden over laden, restwaarde en onderhoud koop je alleen tegen een veelvoud van het risico af.

Andere maatregelen zijn veel rücksichtsloser. Zo moeten gemeenten in 2021 bekend maken wanneer welke wijk van het gas afgaat. De bewoners zorgen er maar voor dat de woning op tijd aan stadsverwarming of een warmtepomp hangt, alleen geholpen door een gebouw gebonden goedkope lening. Uiteraard mag wel even het hele huis leeg en vloerwarming onder de vloerbedekking.

De duurdere energierekening komt het hardste binnen bij minima. Als huurder hebben ze meestal niet de liggende gelden of het recht om collectief goedkoop de boel te isoleren en zo de financiële schade te beperken. De coalitie geeft nu midden in de verkiezingscampagne aan hierop opnieuw naar te kijken, waarmee alle koopkrachtplaatjes de open haard in kunnen.

In dat licht is de invoering van de verhuurdersheffing uit 2013 een vreemde fout. Toen had de regering al verhuurders kunnen dwingen tot perfect geïsoleerde woningen, zoals nu pas voorgesteld. Dat was midden in de crisis een mooi werkgelegenheidsproject geweest, een enorme impact op gasverbruik, verlaagde uitstoot, en had zich inmiddels al twee keer terugverdiend.

Nu is het te laat, de bouw heeft enkele jaren achter elkaar forse groei laten zien in omzet, maar die groei is niet met vers opgeleid personeel en arbeidsmigratie te realiseren. Het aantal nieuwe woningen stagneert. Veel projecten lopen vertraging op, of worden afgeraffeld met forse fouten. Er is geen personeel over voor dit ambitieuze klimaatplan.

Wel is duidelijk dat de coalitie in dit staartje van de campagne aan de leiband van de oppositie loopt. Er komt zelfs een CO2-heffing voor bedrijven, terwijl de EU al bezig is een vergelijkbare heffing in te voeren. Als Nederland te ver vooruitloopt, zorgt dat niet alleen voor innovatie, maar ook voor belastingtoerisme. De handelsgeest is sneller dan de pen op de tekentafel.

Nederlandse bedrijven die in het verleden al fors geïnvesteerd hebben in CO2 reductie, zitten nu met een installatie waar de rek al uit is. Hun kosten zijn al gemaakt, maar zullen nooit kunnen concurreren tegen vuilere concurrenten die produceren met minder regels, heffingen en investeringen.

Dan worden producten net over de grens geproduceerd, en dankzij de Europese single market of handelsverdragen van de EU zonder deze nieuwe milieuheffing alsnog op onze Nederlandse markt gedumpt. Deze beleidsfilosofie wil de CO2 reductie aan de markt overlaten, maar vergeet van welke markt wij lid zijn.

Het gemak waarmee de duurdere energierekening en CO2 heffing voor bedrijven wordt heroverwogen, staat in schril contrast hoe makkelijk een landelijke staking in het onderwijs wordt genegeerd. Praten over financiële prikkels voor innovatie en isolatie is betekenisloos zonder een nieuwe generatie met een gedegen opleiding om dat uit te voeren.

Door deze reeks maatregelen nadat de doorrekeningen zijn uitgekomen, ontstaat een ondoorzichtig debat zonder betrouwbare cijfers. Het beleid is wel doorgerekend, maar de plannen worden gewijzigd voordat de inkt van die rapporten droog is. Zo blijft de coalitie in haar informatie-voordeel, en de kiezer in het ongewisse.

Het debat wordt daarmee een kakafonie van goede wil, zonder concreet te worden. Een bullshitbingo van deugen en op eieren lopen. De blik stevig op de toekomst gericht. Verantwoording afleggen over het recente verleden verdwijnt daarmee op de achtergrond. Het democratische proces krijgt daarmee het geheugen van een goudvis.

Kritiek leveren is lastig. Zelfs als de mens dit veroorzaakt heeft, kunnen we het wel op tijd repareren? Wijs op de onhaalbaarheid van internationale samenwerking, en je wordt verketterd zoals tijdens de Spaanse inquisitie. In België werden leerlingen zelfs gedwongen mee te lopen in de klimaatmars. De klimaatreligie neemt Noord-Koreaanse normen aan.

Het klimaatdebat werd eerst een dag uitgesteld, en daarna wordt deelnemers verweten eerder gemaakte afspraken na te komen. Dit is een misplaatste steek onder water. Kleinere partijen kunnen moeilijker op meerdere plaatsen tegelijk zijn. Baudet en vele anderen kunnen prima luisteren naar het antwoord van de premier zonder lijfelijk aanwezig te zijn.

Dat kan al sinds het parlement woord voor woord vastlegt wat er gezegd wordt. Tegenwoordig zelfs met bewegend beeld en geluid erbij. Het leek wel alsof de ene partij het persmoment van de andere probeerde te saboteren via de agenda van het parlement. Het spel op de man in plaats van de bal vond haar hoogtepunt met en het loslaten van Rutte.

U mag straks het stemhokje in, voorzien van achterhaalde kieslijsten, verkiezingsprogramma's, begrotingen, koopkrachtplaatjes en ander oud papier. U kunt uw huiswerk niet doen, omdat de politiek haar plannen in paniek bijstelde, niet meer kon laten doorrekenen, geen stelling durft te nemen en u in verwarring achterlaat.

20 maart geeft meer vragen dan antwoorden.