Geenstijl

Party like it's 2007

In 2008 had de wereld te maken met de kredietcrisis. Er waren schulden gemaakt door partijen die deze niet konden dragen, waardoor uiteindelijk de handjes in de lucht gingen en de banken een groot probleem hadden. Nu 15 jaar later zijn we wat bankreguleringen rijker, maar het probleem is uiteindelijk opgelost met het probleem: meer schulden. Dit was al potentieel problematisch voor Corona, en dus nu na al die hulppakketten al helemaal. En zelfs de wereldmacht VS lijkt inmiddels gevangen te raken in een gevaarlijke schuldspiraal.

De kredietcrisis van 2008 had haar oorsprong in te veel slechte schulden. Er was, ironisch genoeg, door strengere bankregulering een steeds grotere handel in gebundelde hypotheken. Gezien deze (gedeeltelijk) verzekerd werden (met name door AIG) tegen wanbetaling, vonden deze CDO/MBS (collaterlized debt obligations/mortgage backed securities) gretig aftrek bij institutionele partijen die blind afgingen op de goede krediet rating van deze instrumenten. Deze ratingbedrijven gingen weer af op de verzekering van AIG en die deden hun werk dus niet goed (gaven een verzekering af terwijl ze dat niet hadden moeten doen), waardoor banken aan werkelijk iedereen met een hartslag krediet konden geven. Immers, de bank houdt het kredietrisico niet vast maar verkoopt het door als top kwaliteit (door de misplaatste verzekering die er op zat) en vangt wel een commissie en/of een service bedrag.

Dit kon maar op één manier aflopen, zoals we nu weten. Banken kregen jingle mail (envelop met de sleutels van het huis/onderpand en bleven met de gebakken peren zitten doordat de onderpandswaarde de verstrekte lening niet meer dekte. Door afschrijvingen kwamen de banken in de problemen, konden dus geen krediet meer verstrekken, waardoor zelfs gezonde bedrijven in een liquiditeitscrisis terecht kwamen (credit crunch) en zo verder.

Om deze vicieuze cirkel te doorbreken hebben de centrale banken de rentes flink verlaagd (naar 0% of lager uiteindelijk) en allerlei programma’s opgetuigd om liquiditeit in de markt te pompen (QE, LTRO, etc.). Die liquiditeit ging op zoek naar een bestemming en dat waren voornamelijk financiële waarden zoals aandelen, obligaties en vastgoed. Hierdoor verbeterden de balansen van de banken (hun onderpand steeg in waarde en ze konden goedkoper geld inlenen), krediet kon weer vloeien, en de wereld was gered van de ondergang.

Nu in 2023, zijn de meeste centrale banken de bovenstaande maatregelen aan het terugdraaien. Ze werden hiertoe geforceerd door de plotse en sterke stijging van de inflatie. Maar vele overheden, en met name de VS, worden nu geconfronteerd met allerlei uitdagingen die veel geld behoeven. En dit geld wordt nu met name geleend.

Zo zit de VS in haar maag met de oorlog in Oekraïne, het dreigende ontsporing in het Midden Oosten met Israël, Iran, Libanon en de bijbehorende terroristische groeperingen, de gevaarlijk lage strategische olievoorraden (SPR genaamd, die Biden voor electoraal gewin heeft aangewend), aflopend moratorium op studentschulden, een groene omwentelingspakket (IRA genaamd), en een aankomend verkiezingsjaar, om maar wat te noemen. De VS heeft dus bakken aan uitgaven die gefinancierd moeten worden. En dat heeft geleid tot waanzinnige cijfers. Zo liep de Amerikaanse staatsschuld op met $58 miljard op één dag afgelopen week! Over de gehele maand, nam de schuld gemiddeld met $22 miljard per dag toe.

De begrotingstekorten in de VS zijn historisch te noemen. Buiten de Covid-periode om, zit de VS gewoon op de niveaus van de kredietcrisis! En dit terwijl de economische malaise nog moet plaatsvinden in de VS. Men zou zelfs kunnen stellen dat deze overheidsuitgaven de reden zijn dat Amerika nog niet is afgegleden naar een recessie.

Echter, onder de motorkap is van alles nu aan het missgaan. Lokale banken hebben nog steeds last van kapitaalvlucht, wanbetalingen op allerlei soorten leningen nemen enorm snel toe, spaartegoeden zijn zowat op, kredietverstrekking stokt, et cetera. Dus stel er komt een tweede kredietcrisis (kans zeer hoog), wat gaat de Amerikaanse overheid dan doen? Nog meer uitgeven?

Deze vrees is dan ook terug te zien in de rentestanden. Zo is de 30-jaars naar 5,09% gestegen, het hoogste niveau in 23 jaar en staat de risico-opslag op (zwakke) hypotheekportefeuilles op hoogste niveau in 10 jaar. En ware het niet voor het feit dat de Amerikaanse financiële markten de meest liquide zijn ter wereld (by far), en daardoor veel institutionele beleggers de Amerikaanse veilige haven op (moeten!) zoeken (en dus Amerikaanse staatsobligaties moeten kopen), waren de rentestanden nog veel hoger geweest.

Dit is ook goed te zien aan de aantrekkende dollar, die als een sloopkogel tekeergaat. Dit past perfect in de Dollar Milkshake theorie die op dit blog al eerder aan bod is gekomen. Amerika's probleem wordt eerst een problemen van anderen voordat het een serieus probleem wordt voor haarzelf. En als de VS steeds meer moet bij lenen voor al de plannen die er liggen en wellicht nog op haar afkomen (o.a. oorlog), dan kan de VS in een schuldspiraal geraken. Zeker gezien het grootste gedeelte van de Amerikaanse staatsschulden (die tegen een zeer lage rente waren) binnenkort geherfinancierd moeten worden, waardoor de Amerikaanse rentelasten zullen exploderen.

Elk van deze problemen is serieus, maar afzonderlijk wel te doen voor Amerika, maar alles tegelijk zou wel een gevaarlijke dollar milkshake cocktail kunnen opleveren, want de centrale bank (Fed) zal geforceerd worden om geld te printen en zo de staatsschulden weer te gaan opkopen om de rente in bedwang te houden. Dit lijkt sprekend op wat we dus eerder gezien hebben. Wat dat betreft lijkt het wel of het 2007 is, alhoewel het nog maar de vraag is of hetzelfde kunstje wederom de problemen zal “oplossen”. Geniet maar van de rust, want het gaat een enerverend ritje worden.