Geenstijl

Woningen zijn geen relevante bron van stikstof

Het technische en juridische brein achter Mobilisation for the environment stelde op Radio1 dat het nooit zijn bedoeling was de woningbouw te blokkeren, die geven in zijn ogen helemaal geen relevante bron van stikstof. Dat zei hij vier jaar geleden in 2019 ook al. Hij geeft aan niet te begrijpen waarom zijn omvangrijke juridische procedures hebben geleid tot een totale bouwstop.

Dat begreep ik ook niet, aangezien een gasloze, nul-op-de-meter nieuwbouw woning tijdens gebruik vele malen minder uitstoot dan onze gemiddelde woningvoorraad. Bouwvergunningen blokkeren omdat de aannemer op diesel rijdt, is kortzichtig. Duurdere flexibele noodoplossingen zijn dankzij de herhalende cyclus van aanvoer, opbouwen, tijdelijk gebruik, afbraak en afvoer sowieso nog slechter.

Om zo'n gasloze woning te bouwen heb je onder andere staal uit een hoogoven nodig, of plastic vanuit de chemische industrie van grote raffinaderijen. De milieugroepen die hiertegen procederen vergeten dat een windmolen gebouwd is uit onder andere staal en plastic. Dat importeren geeft minder milieuschade hier. Als je doel is de planeet te redden, werkt zulk NIMBY-beleid averechts.

De beste man verloor ook een procedure bij de Raad van State. Chemische industrie en raffinaderijen wilden samenwerken aan een koolstofdioxideopslag in oude gasvelden. Tijdens de bouw is er eenmalig wat stikstofuitstoot, en dat ging de milieufetisjisten te ver. De Raad van State keek er praktischer tegenaan, en woog milieueffecten zorgvuldig tegen elkaar af. Perfectie is immers louter een illusie.

De Raad van State draait en spreekt hier uit dat het stikstofslot niet absoluut is, en er belangen tegen elkaar kunnen worden afgewogen. Dit geeft een opening om eerder afgewezen nieuwbouwprojecten opnieuw te bekijken. Zorgvuldige nieuwbouw is beter voor het milieu dan tijdelijke noodoplossingen. Oude woningen volledig transformeren kost anderhalve ton, voor minder resultaat.

Dezelfde afweging kan met vervuilende files. Zelfs een elektrische auto geeft met remmen en optrekken extra fijnstof. Een interne verbrandingsmotor heeft bij file een minder ideaal oxidatieproces, dat weer extra roet, stikstofoxiden en koolstofdioxide oplevert. Een betere doorstroom op verbrede wegen geeft milieuwinst als het een onderdeel is van een integrale aanpak.

Als schoner alternatief, verdient het openbaar vervoer vergunningen, maar echt stimuleren durft de overheid niet. Op snelwegen ontvangen ze vijf keer zo veel motorrijtuigenbelasting en boetes, dan betalen ze aan onderhoud en aanleg. Dat ze nog tol durven te vragen, is een gotspe. Openbaar vervoer moet gesubsidieerd worden, nog voordat je nadenkt over de kosten van beveiliging, politie en justitie.

Op dezelfde paradoxale manier is de fiscus financieel verslaafd aan roken. De accijns worden elk jaar een beetje verhoogd, de verkoop wordt ietsje meer gehinderd, de roker wordt ietsje meer verketterd, maar aan echt stoppen hangt een prijskaartje in misgelopen accijns en langer lopende pensioenen, dat is ook weer niet de bedoeling. Hier heeft het kabinet zichzelf klemgezet.

Hetzelfde zie je met werknemers, ze moeten het autootje uit worden getreiterd met dure brandstof, files en “knippen” maar een alternatief is er niet. Een elektrische fiets kan je niet verzekeren, thuiswerken is geen opeisbaar recht en werkgevers worden niet gestimuleerd hun hoofdkantoor te splitsen in lokale dependances. De rekening van extra reistijd en reiskosten eindigt bij de loonslaaf.

Wanneer Wopke Hoekstra naar Brussel vertrekt, vraag ik hem een berekening van ons Planbureau mee te nemen (PDF). Meer dan de helft van de stikstofdepositie in Nederland is nu afkomstig uit het buitenland, zelfs als we onze hele veestapel naar de slacht brengen, halen we hier niet onze kritische depositiewaarden. Niemand kan meer dan 100% van alle Nederlandse boeren uitkopen.

Als we onze natuurdoelen echt willen halen, moeten Vlaanderen en Noordwest Duitsland ook leeg. Frans Timmermans is supertrots met zijn “Green Deal", maar bij gebrek aan naleving op Europees niveau zijn wij in een uitzichtloze situatie gestort. Zijn akkoord is historisch, onze crisis ook. Zelfs zonder koeien, varkens en kippen mogen we in meer dan 95% van Nederland nooit meer bouwen.

Bosbouw is eigenlijk een goedkopere en minder experimentele oplossing om koolstofdioxide op te slaan, maar toen een oliereus dat organiseerde met klanten, werd dat als greenwashing gezien. Een energietransitie is hoe dan ook heel kapitaalintensief, dan heb je partijen nodig die over kwartaalcijfers heen kunnen kijken, iets wat aan banken en andere snelle jongens niet besteed is.

Voor oplopende aantallen daklozen in Den Haag, de statushouders die te lang wachten op een woning of onze jeugd die de huizenprijzen sneller zien stijgen dan hun complete netto jaarsalaris is de situatie een beetje uitzichtloos. Studeren en werken loont niet meer. We moeten een miljoen woningen bouwen om de huizenprijzen te halveren, dan druk je gelijk huisjesmelkers uit de markt.

Het is tijd voor een nieuw sociaal contract.