Geenstijl

1933 all over again

Waar onze politici al bijna een jaar bezig zijn om een regering te vormen, hebben ze in Duitsland in een handomdraai een coalitie voor elkaar gebokst. En dat terwijl de combinatie een erg vreemde is, want het blok CDU/CSU doet niet meer mee. Deze coalitie heeft dan ook de naam stoplichtcoalitie gekregen door de drie verschillende kleuren (socialisten, de groenen en de liberalen). Het is echter mijn hoop dat deze naam achteraf bezien zal slaan op een start, pauze, stop-beleid, want het ziet er niet goed uit voor de Nederlandse burger.

Duitsland is nu volledig pro EU geworden en men kan zich afvragen of de FDP (liberalen) überhaupt wat uit het vuur heeft weten te slepen. Ik denk dat in Brussel de champagnekurken door de lucht vlogen toen ze het coalitieakkoord zagen. Zo staat er in het akkoord dat Duitsland doordrongen is dat ze een speciale verplichting heeft om dienstbaar te zijn aan de EU.

Zo wil de stoplichtcoalitie dat de EU fiscale maatregelen inzet om de economische groei, debt sustainability en groene investeringen te stimuleren. Klinkt technisch, maar wat er eigenlijk staat is dat de EU de macht moet krijgen om belasting te heffen, iets wat nu exclusief nog bij de lidstaten ligt. Het excuus dat deze coalitie gebruikt, is dat onder het mom van groei, groen en duurzaamheid, de EU fiscale macht moet krijgen om met betrekking tot voornoemde drie pilaren belasting te kunnen heffen. Nu is dit niet een gegeven vinger maar een hele hand (zo niet een hele arm) en de lezer weet vast waar dit uiteindelijk op uitdraait… Broodje salami, iemand?

Maar er zijn ook manieren van belastingheffing die in het geniep kunnen plaatsvinden. Één van de manieren om dat te doen is door het nog op te tuigen EU Green Deal fonds in te zetten (heet EU Climate Recovery Fund maar heeft niks met herstel te maken maar alles met de EU Green Deal). Dit fonds zou dan moeten investeren in projecten die de groene omwenteling ten goede komen. Verder zal het fonds dan deels gevuld moeten worden met belastinggeld en/of staatsgaranties (dus belastingbetaler staat garant).

Naast deze fiscale route zou het mij niets verbazen als er ook gekozen wordt om de pensioenfondsen te verplichten in dit EU Green Deal fonds te investeren. Bij de semi-staatsgeleide pensioenfondsen zal dit geen probleem zijn gezien er politici in het bestuur zitten met een groene bril en/of directe politieke aansturing (hallo Paul Rosenmöller en Corien Wortmann van het ABP!).

Voor de private pensioenfondsen ligt dit wat moeilijker, maar door ESG-regelgeving is een beleggingsbeleid wat niet exclusief op financiële doelstellingen selecteert ineens toegestaan; de definitie van fiduciaire verantwoordelijkheid is dus gewijzigd. Dit betekent dat rendement niet meer de enige maatstaf is om investeringsbeslissingen te maken en dat niet financiële factoren zoals sociale impact, duurzaamheid en goed bedrijfsbestuur mogen worden meegenomen in de beslisvorming.

De ESG-taxonomie van de EU zal steeds strenger worden, waardoor investeringen in grijs ontmoedigd gaan worden  (duurder dan wel onmogelijk gemaakt) en in groen juist worden gestimuleerd; waar het nu nog een vrijblijvende keuze is, zal investeren in een minimum ESG-gehalte later zelfs verplicht worden. Hierdoor zijn veel pensioenfondsen nu al actief aan het selecteren op ESG-criteria. Het probleem is echter dat de er wat twijfel bestaat over de ESG scores (calculatiemethoden zijn niet gestandaardiseerd) en dat de informatie die nodig is om een ESG score te bepalen vaak gebrekkig is. Verder is de ESG-categorie redelijk klein waardoor pensioenfondsen dus niet in size kunnen instappen.

Beide problemen worden (ten dele) geadresseerd door het EU Green Deal fonds. Door een investering in dit fonds de hoogste ESG-score te geven, kunnen de private pensioenfondsen bijna niet anders dan er in te investeren. Dan hebben de EU-bureaucraten enkele triljarden euro onder beheer die zij moeten investeren in projecten in de EU. EU-bureaucraten die pensioengelden naar zich toe trekken om die zelf te investeren, zonder persoonlijke gevolgen zonder rendementseisen… komt vast goed, nietwaar?

En daar blijft het niet bij, want de stoplichtcoalitie wil dat de vereiste unanimiteit op gebied van defensie en buitenlandse zaken bij de EU komt te vervallen. In plaats daarvan zou een gekwalificeerde meerderheid voldoende moeten zijn om beslissingen te nemen. In een bijzin zeggen ze wel dat ze wat gaan verzinnen zodat de kleine landjes (lees: Nederland) zich niet gepasseerd zullen voelen. Rutte laat zich er vast mee afschepen, maar het markante is dat Duitsland nu de deur openzet naar een beslismodel gebaseerd op meerderheid, waardoor de EU weer een hele grote brok soevereiniteit van alle lidstaten afsnoept. Deze zet, als het door andere EU-lidstaten geaccepteerd wordt, zal de EU dus ook op de weg zetten naar een Europees leger. De coalitie dringt ook aan op verdere samenwerking tussen lidstaten op gebied van defensie, maar zegt niks over de 2% norm van de NAVO. Hiermee lijkt Duitsland zich ook af te wenden van het transatlantische samenwerkingsverband. Voor we het weten hebben de Duitsers het beheer over een Europeesch leger! De ironie zal de lezer niet ontgaan.

De Duitsers zeggen dus openlijk dat ze voor een Verenigde Staten van Europa zijn. Was altijd al het plan; iets wat Spinelli, Spaak, Monnet, Hallstein en Salter direct danwel indirect hebben duidelijk gemaakt bij de oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal, maar iets wat gaandeweg steeds meer verborgen werd gehouden. Economische groei was het gemeenschappelijke belang, en daar kon iedereen zich wel achter scharen. Maar via die route, vele akkoorden verder en met name via de euro, wordt het einddoel van de EU steeds vaker publiekelijk geuit. Sterker nog, alle problemen komen door of kunnen worden opgelost door van de EU een politieke unie te maken.

Duitsland is om en wij zullen worden meegesleurd.