Geenstijl

Hoe 35 seconden meer vertellen dan een urenlang debat

Vlak voordat Mark Rutte zijn Haagse bakkie omtikte en de Gewone Bode de rotzooi mocht komen opdeppen, sprak de demissionaire premier dit zinnetje uit. Hij wilde iets ontraden - buitensporten of zo, of iets anders dat gezond is en een verwaarloosbaar coronarisico kent, maar helaas moest worden uitgeruild tegen andere belangen. Voor de gelegenheid van dit topic geven we er een andere betekenis aan en plakken we het met terugwerkende kracht op tien jaar Ruttebeleid van afgeschaalde zorg, ingeperkt onderwijs, verhoogde drempels voor burgerlijk recht, een ontspoorde huizenmarkt met te weinig woningen, ongecontroleerde migratie en bezuinigingen op de elementaire veiligheid waar de staat verantwoordelijk voor is: politie, defensie en hulpdiensten. Werkelijk onverstandig.

Dat is wat de Gedupeerde Burger sindsdien te horen heeft gekregen als het mis gaat. Als het aantal daklozen en verwarde mensen op straat toeneemt omdat de geestelijke gezondheidszorg is afgeschaald. Als het huizentekort leidt tot stijgende prijzen die starters uit de markt drukt, terwijl sociale huurwoningen aan de hoogste (Chinese) investeerdersbieding worden verkocht en nieuwbouw gefrustreerd wordt door strak afgestelde stikstofnormen. Wanneer Ter Apel en andere opvanglocaties werden overspoeld, met een lokale toename in geweldsmisdrijven, diefstal en agressie tot gevolg. Als klassen op middelbare scholen groter worden omdat het lerarentekort oploopt, terwijl onderlinge (culturele en sociale) verschillen tussen leerlingen algemeen onderwijs bemoeilijken. Wanneer tijdelijke contracten en ZZP-schijnconstructies van Uber Eats tot NPO de bestaanszekerheid ondermijnen. Als de koopkracht niet meestijgt met de groeiende kosten en stijgende belastingen voor levensonderhoud. Als de buurt verpaupert omdat kleine politiebureaus worden wegbezuinigd maar de narcostaat wel in zichzelf blijft investeren. Als je jarenlang zelfs bij het hoogste orgaan je recht niet kan halen nadat de Belastingdienst je ten onrechte als fraudeur heeft bestempeld. Als de wettelijke aanrijtijden voor ambulances voor het zoveelste jaar op rij niet gehaald worden, maar verder verslechteren. 

De "godver" geldt het moment dat een probleem aan het licht kwam ("We herkennen ons niet in de ontstane situatie"), de "jezus" is de verbazing over de heftige reacties vanuit het publiek ("We betreuren de ophef") en de "sorry" is waar iedereen het achteraf mee moeten doen.

Op het moment dat een échte serieuze crisis ons land overspoelt - een pandemie, mocht het u ontgaan zijn - blijkt dat de BV Nederland net de laatste zandzakken aan de vrije markt had verkocht. Inderdaad. Da's nie handig.

Het omgestoten kopje koffie krijgt onevenredig veel aandacht ten opzichte van wat er in het coronadebat gebeurde. Want hoorden we nou de ChristenUnie over een "Code Grijs" beginnen, in de zorg? Welja joh, verzin een nieuwe kleur die vlak voor Code Zwart komt en je kan de vastgelopen praktijk nog een persco, een extra rondje maatregelen en een debatje langer uitstellen. En dan die schijnheilige deemoed van de quote hierboven: Ja, het kabinet was ook graag eerder aan de boostercampagne begonnen. Zoals ze een jaar geleden misschien ook graag eerder aan het vaccinatieprogramma waren begonnen. En een jaar daarvoor ook graag op tijd voldoende mondkapjes en beschermingsmiddelen op voorraad of onder een snelknop van toeleveranciers hadden gehad - dan had Jaap van Dissel niet hoeven liegen dat die dingen geen effect hebben, om te verhullen dat er simpelweg te weinig waren. En dan had Nederland twee jaar geleden misschien niet meteen vanaf dag 1 op een fundament van spin, leugens ("We hebben nooit over groepsimmuniteit gesproken") en voorlichtersgelul een pandemie in hoeven struikelen die twee jaar later tot een absoluut dieptepunt van vertrouwen (en een kakofonie aan complottheorieën) heeft geleid. 

Neem het zinnetje van Hugo de Clown van eerder deze week: "We weten inmiddels vrij goed waar ze wonen, vrij precies eigenlijk per postcode weten we waar ze wonen."

Met "ze" bedoelt hij ongevaccineerden en het woord 'postcode' is een policor poging om niet te hoeven zeggen dat het primair om Bijbelriemers (zijn christelijke achterban en die van coalitiegenoot CU) en niet-westerse allochtonen (moslims, voornamelijk) gaat. In een high trust society zou je dan kunnen denken: 'Goed dat ze dat per postcode weten, dan weet je ook waar je het meest gericht voorlichting kan geven en met mensen in gesprek moet om te zien wie je nog kan overtuigen'. Maar ja: het wantrouwen zit na twee jaar zo diep, dat niet alleen het meest luidkeelse contingent vaccinweigeraars meteen de Pfizerpolitie voor de deur zag staan na die postcodequote. En geef ze eens ongelijk, want al twee jaar lang wordt iedere nieuwe maatregel eerst om publicitaire redenen met heel veel gemits, gemaar en voorzichtig voorbehoud afgehouden of domweg ontkend (de dwingende coronapas!), om vervolgens met veel overstuurde kracht en de geveinsde zelfverzekerdheid van zwak leiderschap alsnog te worden ingevoerd, inclusief heftige handhaving op protest en demonstraties. 

Volgende halte: vaccinatieplicht. Ursula von der Leyen, die slap getrokken Merkelthee uit Brussel, heeft het pad inmiddels gebaand. En ja, natuurlijk vragen mensen zich Europabreed af of dat iets te maken heeft met de positie van haar man (bij een farmaceut) of haar banden met McKinsey, de peperdure excelprostituees die samen met hun bordeelgenoten van KPMG in heel de EU bij overheden influisteren dat digitale paspoorten een goed idee zijn (ook bij ons) en waar Von der Leyen een corrupt verleden mee heeft.

"Gaat goed hoor. Nou, niet echt eigenlijk" - we horen het je zeggen, Mark.

Weglachen dan maar? Met een blik op de peilingen - vvd nog altijd de grootste partij - kan dat kennelijk nog steeds. Als Rutte weg is, implodeert de vvd, dat onder zijn leiderschap verschraald is tot een cluster warmhoudplaatjes onder een pannetje lauwe prak dat ooit naar liberalisme smaakte. Maar hee, vooralsnog geen vuiltje aan de lucht, want:

Schitterende ontknoping van het koffiemomentje. De praktijk is kapot (vandaar ook die enorme coalitie-angst voor klokkenluiders - er liggen nog onwijs veel lijken in de kast). Maar op papier doet alles het nog prima. Niks aan de hand, gewoon weer vier jaar doorlopen mensen. En de premier, hij roerde voert. In zijn slappe Haagse bakkie.