Geenstijl

Met afgrijzen heb ik de afgelopen jaren een proces aanschouwd dat laag voor laag de maatschappij ontdoet van haar vrijheden

Vaak onder het mom van veiligheid, puur gemakzucht of onverschilligheid, lukt het overheden om steeds meer terrein te winnen. Terwijl de kiezer zich bezig houdt met links versus rechts, of erger: VT Wonen TV, zou in eerste instantie de vraag gesteld moeten worden hoeveel overheid men wil hebben. Kijkende naar de prestaties van de overheid, zou men toch snel tot de conclusie moeten komen dat de overheid kleiner moet worden, veel kleiner. Maar de gemiddelde kiezer blijkt blind, een sadomasochist of een staatssteunjunkie (of het ligt aan mij, mocht u van mening zijn dat dat het geval is, ga door naar de homepagina en neem een banaan). 

De overheid staat naar mijn mening aan de wieg van de vele problemen die de talkshows, kranten en blogs dagelijks vullen. Zo wordt nu steen en been geklaagd over de overspannen huizenmarkt. Vaak zijn de oplossingen iets wat de overheid zou moeten doen.

Zo zouden oudjes te lang hun te grote (gezins-)woning bezetten en zouden zij dus uit hun woning gejaagd moeten worden! Dit soort hersenkronkels krijg je alleen van macro-economen in dienst van de overheid (denken alleen in geaggregeerde data).  Nog een voorbeeld: woningbezit moet niet meer fiscaal aantrekkelijk zijn (afschaffen hypotheekrenteaftrek), of belast worden in Box 3, of mensen moeten minder geld hebben zodat ze niet meer zoveel kunnen betalen voor een huis (eigen huis zwaarder belasten, door bijvoorbeeld een belasting op overwaarde). Het toppunt van dommigheid is wel de startersbonus. Terwijl de overheid deze presenteerde als een steun in de rug voor starters, gebeurde wat elke idioot met een beetje economische kennis al mijlenver zag aankomen: de starterswoningen werden nog duurder (starters hadden immers meer financiële ruimte en daardoor pasten de verkopers hun prijzen aan). 

Extra zuur is dat de overheid niet alleen verantwoordelijk is voor dit soort achterlijkheden en missers, maar ook voor de oorzaken van de vastgestelde symptomen. Of het nu immigratie, bouwvergunningen, bouwverordeningen, milieuvergunningen, goedkeuringsprocedures, erfpacht, bouwgrondbeprijzing, of sociale-huurwoningvereisten is, de overheid heeft er de grootste invloed op. Dit alles heeft geleid tot een tekort aan (geschikte) woningen. Leuk voor de meeste woningeigenaren, maar niet voor de rest. Een deel van deze groep is daardoor overgeleverd aan de verkapte staatswoningen: de sociale huurwoning. Deze zijn zo foutief geprijsd dat er maar weinig incentive is om ze te verlaten wanneer dat wel mogelijk is, waardoor er geen doorstroming plaatsvindt, terwijl ontwikkelaars alleen maar sociale huurwoningen laten bouwen als ze verplicht worden (immers, de rendementen worden gelimiteerd).

Naast de verstoring van het aanbod, heeft de overheid ook een hand in de verstoring van de vraag. Naast fiscaliteiten en de startersbonus, is de grootste reden voor de stijgende huizenprijzen het monetaire beleid (de ECB is hiervoor verantwoordelijk en wat u ook heeft mogen lezen, de ECB is niet onafhankelijk van de staat; het is een verlengstuk van de staat). Door de kunstmatige lage rente vinden er twee verstoringen van de markt plaats. Allereerst kunnen burgers meer lenen. Maar doordat het aanbod nog steeds beperkt is, jaagt meer geld eenzelfde hoeveelheid huizen na. Resultaat: stijgende huizenprijzen. Ten tweede zijn het de grote institutionele beleggers (pensioenfondsen, banken, verzekeraars) die op jacht moeten naar rendement. Door de kunstmatige lage rente wenden velen zicht tot de huizenmarkt waar nog wel redelijke rendementen zijn (door het gelimiteerde aanbod< door de overheid!). Maar ook hedge fondsen en private equity roeren zich, want geld lenen is nu zo goedkoop dat vastgoed zeer aantrekkelijk is (ze lenen tegen 2 procent en verhuren het tegen 7 procent). En door de grote prijsstijgingen, trekt het ook de speculanten aan die even snel 40k er tussen schuiven.

Normaal is dit niet zo’n probleem, want hoge prijzen lokken meer aanbod uit, waardoor het probleem vanzelf oplost. Maar door de overheid komt er nauwelijks extra aanbod en dus is de huizenmarkt kapot. Kort samengevat, de overheid is hoofdverantwoordelijke voor de verstoring van het woningaanbod en voor de verstoring van de woningvraag. Maar laten we vooral oudjes uit hun woningen jagen...

Eenzelfde verhaal kan ik houden over het pensioenstelsel, dat wederom door de ECB flink negatief wordt geraakt. Verder heeft de staat bepaald dat u bij een pensioenaanbieder moet zitten samen met uw collega's. Wederom is er dus geen sprake van een vrije markt waar toekomstige en huidige gepensioneerden met hun voeten kunnen stemmen (ze kunnen niet of nauwelijks wisselen van pensioenaanbieder, hebben nauwelijks invloed op beleggingsbeleid en zo verder). Resultaat is een eenheidsworst die door moet gaan voor een beleggingsbeleid met dito beleggingsresultaten.

Overheidsingrijpen leidt tot ellende. Een les die elk communistisch land met de wereld heeft gedeeld, maar politici leren blijkbaar geen lessen. Zowat alles waar de overheid zich mee bemoeit, gaat naar de gallemiezen. Zij verstoort de normale gang van zaken tussen de economische actoren. De problemen die daardoor worden veroorzaakt, grijpt de overheid aan om zichzelf als oplossing aan te bieden, waardoor nog meer problemen zich voordoen en waardoor de burger (blijkbaar) denkt dat er nog meer overheid nodig is om elk daaropvolgend probleem op te lossen. Of het nu de huizenmarkt is, of de pensioenen, of corona: de overheid is het aangewezen instituut om het op te lossen. De overheid is daarmee een soort Rupsje Nooitgenoeg.

Het wordt tijd dat de kiezer een halt toe roept aan deze selfperpetuating blob die we een overheid noemen. Wat we nodig hebben is niet meer overheid maar minder; geen centralisatie, maar decentralisatie. Dus geen overheid die bepaalt waar we moeten beleggen, hoe we moeten beleggen, wat we mogen bezitten, wat we mogen eten, waar en wat we mogen drinken, wanneer we naar buiten mogen en hoe, of we met de auto mogen of met de fiets, en zo verder. 

Is de "hulp" van de overheid nou echt zo verslavend, junkie?