Geenstijl

"Concurrentie tussen staten werkt net als concurrentie tussen bedrijven."

Van de week viel er een mooi artikel te lezen van Pieter Cleppe op zijn eigen website Brussels Report, waarin hij the Good, the Bad and the Ugly beschreef van de huidige stand van zaken met betrekking tot Brexit. Daar staan verschillende goede punten in, maar een punt dat hij aandraagt is vaak onderbelicht, terwijl het naar mijn mening juist één van de belangrijkste effecten is van (Br)exit.

Allereerst wat punten die Pieter aanhaalt. Het goede is dat tarieven en quota’s vooralsnog vermeden zijn, dat het Verenigd Koninkrijk (in theorie) op eigen houtje handelsakkoorden kan sluiten, en dat de visrechten zijn geregeld. Het slechte nieuws is dat de “rules of origin” het VK ineens onaantrekkelijk maken als doorvoerland (als de geïmporteerde goederen licht worden bewerkt in het VK om vervolgens naar de EU gescheept te worden). Ook is er nu een enorme bureaucratie opgetuigd om aan al het papierwerk te voldoen. Door Brexit heeft het VK ook geen volledige toegang meer tot de interne markt, wat met name de financiële sector heeft geraakt.

“Think tank “New Financial” estimates that Brexit has now led to more than 440 UK financial services providers to the EU, mostly benefitting Dublin (with 135 relocations), ahead of Paris (102) Luxembourg (95), Frankfurt (63) and Amsterdam (48). Also more than £900bn in bank assets, worth roughly 10% of the entire UK banking system, are being moved. In job numbers, however, New Financial considers this “relatively small”, while specifying that “the bigger issue is not so much jobs leaving the UK but new jobs in the EU being created in future that might otherwise have been created in the UK”

Ook doet de EU nu flauw in het erkennen van bepaalde beroepskwalificaties, waardoor de skileraar of de muziekdocent uit het VK ineens niet meer gekwalificeerd is om in de EU zijn/haar beroep uit te oefenen. Verder is duidelijk dat de handel tussen beide blokken weliswaar weer opkrabbelt, maar nog steeds beneden pre-Brexit peil ligt.

Maar het meest interessante punt is dat Brexit leidt tot meer concurrentie op reguleringen. In alles wat er over Brexit geschreven is gaat het vaak over de voornoemde punten maar niet over deze laatste. Concurrentie tussen staten werkt net als concurrentie tussen bedrijven. Waar een monopolist weg kan komen met slechte producten, slechte service en hoge prijzen, kan een bedrijf in een concurrerende omgeving dat niet. Cleppe haalt terecht aan dat het VK anders kan gaan reguleren (beter en minder) waardoor er druk ontstaat op de EU om iets soortgelijks aan de dag te leggen. Zelfs als het de concurrentie met het VK niet direct aangaat, zal er een natuurlijke limiet zijn aan wat de EU kan doen op het gebied van reguleringen; de EU kan niet langer onbelemmerd toegeven aan haar “regulatoire” driften.

En deze louterende werking van concurrentie slaat ook op alles wat de overheid aangaat. Zo is er de laatste tijd veel te lezen over één fiscaal beleid in de EU. Dit klinkt wellicht fair (level playing field), maar het vormt een hellend vlak. Immers, door het gebrek aan concurrentie tussen de lidstaten, is er geen (of een minder goede) limiet op de belastingdruk. Hoe meer concurrentie tussen lidstaten/landen, hoe meer overheden gelimiteerd zijn in het verhogen van de belastingen (toegegeven, dit voordeel geldt meestal voor bedrijven en zou natuurlijk moeten gelden voor alle belastingplichtigen, maar dat is een ander onderwerp).

Het lijkt wel of burgers (en overheden!) vergeten zijn dat de overheid VOOR de burgers dient te werken en niet voor zichzelf. Net als een monopolistisch bedrijf bestaat voor zichzelf en niet voor haar klanten, zo ook zal een regering zonder concurrentie zich gedragen.

Concurrentie is eigenlijk de sleutel, ook voor ons eigen nationale politieke landschap. Nu hebben we de Rutte Doctrine die informatie naar de Tweede Kamer tegenhoudt. Hierdoor kan zij haar controlerende functie niet goed uitoefenen. Als bepaalde parlementsleden toch iets vinden wat niet pluis is en hun controlerende taak proberen uit te oefenen, dan worden zij gesensibiliseerd. Wat zoveel betekent als dat zij op een onverkiesbare plaats worden gezet (Mevrouw Lodders) of worden ziek gemaakt zoals Omtzigt. Op de ministeries is het zo niet nog erger; daar worden criminele acties en fouten verborgen gehouden en/of hebben geen enkele consequentie voor desbetreffende ambtenaren. In een concurrerende markt zouden dit soort sujetten meteen ontslagen worden en kan er verbetering plaatsvinden.

Kortom, we hebben meer concurrentie nodig tussen overheden en binnen overheden. De Brexit laat (ten dele) zien dat verdere EU-integratie juist de concurrentie zal doen laten afnemen. De andere richting op, meer exits, betekent meer concurrentie, meer service, meer efficiëntie, meer waarde tegen lagere kosten. Dat is het grote voordeel van een EXIT; een voordeel wat vooralsnog onderbelicht blijft.

(EU) politici zullen zich met hand en tand verzetten en zullen allerlei barrières opwerpen om de concurrentie maar niet aan te hoeven gaan (protectionisme, geen directe democratie, etcetera). Het zijn dus eigenlijk de politici zelf die de barrière vormen tot meer concurrentie. Misschien tijd om die barrières weg te nemen?