Geenstijl

Je zou het de roof van de eeuw kunnen noemen...

\

Er is een belangrijk gevecht gaande binnen de eurozone. Het hoogste rechtsorgaan van Duitsland, het Bundesverfassungsgericht (BvG), heeft een van de opkoopprogramma’s van de ECB bestempeld als zijnde in strijd met de verdragen. Dit terwijl het Europese Hof van Justitie, het hoogste rechtsorgaan in de EU, heeft bepaald dat dit niet het geval is. Het EHvJ heeft een hogere rang (primacy) dan het BvG, waardoor, los van de inhoud van de uitspraak van het BvG, hier allereerst sprake is van een juridisch gevecht wie waar staat in de pikorde. Maar het ligt allemaal iets gecompliceerder en laat een manco zien binnen het EU/EMU gestel wat de eurofielen maar al te graag willen rechtzetten. Maar voor dit gevecht is beslecht, is het BvG al in de rug gestoken door Angela Merkel. Daarmee gaat Merkel definitief de boeken in als een sleutelfiguur in Europese verhaal. Ik betwijfel echter of dit verhaal een goede afloop zal kennen.

De ECB heeft donderdag haar pakket aan noodmaatregelen (PEPP) uitgebreid met EUR 600 miljard en de looptijd verlengd tot minimaal juni 2021. Daarmee komt het totale noodpakket uit op EUR 1,35 biljoen. Het feit dat iedereen gevoelloos is geworden voor dit soort getallen zegt eigenlijk al genoeg. Vanuit de optiek van de ECB maar goed ook, want de verwachting is dat nog dit jaar de ECB over de brug gaat komen met een extra EUR 500-750 miljard. Je zou het de roof van de eeuw kunnen noemen, en ook de meest gladde, want niemand zegt wat, niemand doet wat.

Voor de weinigen die zich wel zorgen maken over de ontwikkelingen in de eurozone en de EU, was er altijd nog het Duitse constitutionele hof, het Bundesverfassungsgericht. Zij zouden immers dienen als de rem op dwaze EU-plannen. Zo heeft het BvG al het één en ander gedaan op dit vlak. Echter, het waren niet meer als speldenprikjes of een tegenstribbeling voor de bühne, als u het mij vraagt. Paar weken terug bleek echter dat de hond niet alleen blafte want het legde een ultimatum op aan de ECB om met een gedegen onderbouwing te komen voor haar opkoopbeleid (Quantitative Easing, QE; het PEPP programma is dus, voorlopig, buiten beschouwing gelaten). Volgens de BvG is de ECB te ver gegaan want de effecten van de QE-programma’s van de ECB (EUR 2,2 biljoen) zijn er niet alleen om de inflatiedoelstelling te behalen (het enige officiële mandaat van de ECB) maar hebben ook herverdelingseffecten met een impact op overheidsschulden (drukken van de rentes), pensioenen (verslechteren van rendement en risico), spaarpotten (idem) en zo verder.  

Het Europese Hof van Justitie vond deze bezwaren maar geneuzel in de marge, want het zijn acceptabele bijwerkingen om het hoofddoel van de ECB te bewerkstelligen. Het BvG was het daar niet mee eens en stelt dat deze effecten vallen onder economisch en fiscaal beleid en dat als het EHvJ dit goedkeurt er in wezen een overheveling plaatsvindt van nationale overheden naar de EU. Dat is leuk en aardig, maar daar moet eerst een verdragswijziging voor plaatsvinden. Het BvG zegt dus dat de uitspraak van het EHvJ niet door de beugel kan omdat het buiten haar bevoegdheid valt (ultra vires)!

Nu wil het Europese Hof van Justitie deze hele discussie dus uit de weg gaan door te stellen dat het BvG niks te zeggen heeft over de ECB en dat het de uitspraken van het EHvJ maar heeft te accepteren omdat het juridisch boven alles en iedereen staat. Maar ook dit is niet geheel juist, want zo zwart wit is het niet. Het BvG heeft altijd de taak gehad om beslissingen op EU/EMU niveau te toetsen aan de Duitse grondwet. Dit is dan ook de reden dat de rechtbank uit Karlsruhe door sommigen wordt gezien als een stok achter de deur. De EU wil deze stok nu definitief van tafel vegen.

De ECB zal het BvG-oordeel dan ook negeren waardoor het op een treffen aan zal komen. Hierin zou het BvG zeker sterk hebben gestaan, ware het niet dat Merkel en haar coalitiegenoten allemaal het BvG afvallen ten faveure van het Europese Hof van Justitie (overigens is het hoofd van de Europese Commissie, von der Leyen, een minister geweest onder Merkel). Merkel stelt in interviews dat de ECB vast met een goede uitleg gaat komen en dat er niks aan de hand is. 

Hiermee zegt ze dus dat haar eigen BvG spoken ziet. Deze daad waar Brutus nog een puntje aan kan zuigen, markeert de definitieve overgave van Duitsland aan de EU. Hiermee levert zij niet alleen de Duitsers uit aan de EU, maar ons allen (Brexit gaat er meer en meer als een goede beslissing uitzien). Het zijn dan ook niet zo zeer de eurofielen zoals Verhofstadt, Pechtold, Marietje, Sophie, Rutte, en zo verder die de drijvende kracht achter de EU-superstaat vormen, maar het EHvJ. *Peace through law-*doctrine is het gedachtegoed wat hier speelt en de fundering daarvoor is al decennia terug gelegd. Voor de meute het door heeft, is er geen weg terug. 

De eurofielen denken echt dat de mensen in de EU dit allemaal bon ton zullen vinden of anders gewoon maar zullen slikken. Het is op dit punt waar ik totaal van mening verschil; ik denk dat het geforceerd bewerkstelligen van de EU superstaat juist tot een enorme weerzin en later vijandigheid zal leiden tussen de verschillende nationaliteiten binnen de EU. Precies het omgekeerde wat de EU beoogt. En Merkel is de sleutelfiguur in dit drama door het Europese Hof van Justitie carte blanche te geven.