Geenstijl

De economie in de eurozone is het eerste kwartaal van 2020 met 3,8% gekrompen. De economie van de VS kromp met 4,8%. Deze landen waren in januari & februari nog in de ontkenningsfase, de meeste krimp zit eind maart, toen landen dichtgingen. Dit gaat extreem hard. Maart 2020 doet een wedstrijdje met de complete kredietcrisis van 2008.

Bij deze krimpcijfers zit april nog niet. De eerste volle maand van thuiswerken, afstand houden en handen wassen, zonder vliegverkeer, zonder feesten en zonder kapper. Komende week een dodenherdenking op een lege Dam. We vieren 75 jaar vrijheid en vrede in het volle besef dat ook mei en juni economisch verdere stappen achteruit worden.

De verwachtingen voor dit kwartaal zijn ongunstig. Het Congressional Budget Office (CBO) verwacht 12% krimp in de VS. De banken Morgan Stanley & Goldman Sachs verwachten 30% krimp. Het IMF verwachte half april nog 7% economische krimp voor de EU. Duitsland verwacht 9,8% krimp.

Om deze getallen in perspectief te zetten, de lange depressie eind negentiende eeuw kende een 10% productiedaling, over een periode van meerdere jaren. Die depressie werd mede gestart door de paardengriep van 1872. De latere grote depressie zag in 1932 een economische krimp van 12,9% in een jaar, na belastingverhogingen middenin een crisis.

Recenter is de Argentijnse depressie, die op haar dieptepunt 11% economie inleverde in 2002. Welke grootschalige depressie je ook pakt, de coronacrisis heeft ze al ingehaald. Deze ramp zit nota bene nog in de beginfase, er is nog geen vaccin of groepsimmuniteit, geen anderhalve-meter economie, geen nieuwe normaal. De faillissementsgolf moet nog komen.

Uitkeringskosten exploderen, belastingopbrengst stort in. Het CBO verwacht een begrotingstekort in de VS van 17.9% over 2020 en 9,8% over 2021, mede dankzij een noodpakket van 2000 miljard dollar. Duitsland kwam al in maart met een noodpakket van 1100 miljard euro. Ons begrotingstekort gaat naar 12% dankzij een extra tekort van ruim 90 miljard.

Er wordt nu barmhartig met geld gestrooid, maar de vraag is hoe lang het kabinet deze crisis met de mantel der liefde kan bedekken. Voorlopig strooien centrale banken en overheden met geld zoals een straalbezopen Prins Carnaval met een confettikanon omgaat, maar blijft dat zo?!

Kredietbeoordelaar Fitch verlaagde ondanks het opkoopprogramma van de ECB en het politieke geweld vanuit Brussel de kredietwaardigheid van de Italiaanse staatsschuld. Italië staat nu 1 stapje boven junkbond. Officieel mag de ECB straks het Italiaanse schuldpapier niet meer kopen, maar er zal wel net zoals voor Griekenland een uitzondering komen.

De snelheid waarmee werkloosheidsuitkeringen worden aangevraagd is in de VS hoger dan de grote depressie en ondanks geautomatiseerde websites houden ze het niet bij. 30 miljoen aanvragen in zes weken. China zag ook 30 miljoen banen verdwijnen, meer dan de ruim 20 miljoen tijdens de kredietcrisis.

De werkloosheid tijdens de Argentijnse depressie topte in 2020 op 22,5%. De Amerikaanse grote depressie kende in 1933 een werkloosheid van 24,9%. Naar beide was jaren toegewerkt. Europese cijfers zijn gemaskeerd, Duitsland heeft bijvoorbeeld 10 miljoen werknemers arbeidstijdverkorting gegeven, waardoor er “maar” 300.000 extra werklozen zijn.

Het beleid om arbeiders zonder werk voorlopig op de loonlijsten te houden geeft op korte termijn lage werkloosheidscijfers, de hoop is dat het bedrijf blijft bestaan. Bestaande teams heel houden, zodat ze direct kunnen starten. De vraag is alleen of de klant straks nog geld heeft, en dat ook durft uit te geven.

Voor de coronacrisis was er al overproductie van olie. Die is er nu helemaal, wat zich uitte in negatieve prijzen. Voor de olieprijs herstelt, zal de economie zich fors moeten herstellen, wat jaren duurt. Dan pas ontstaat de noodzaak nieuwe bewezen oliereserves aan te boren. Zelfs Shell verlaagde haar dividend.

De oliesector krijgt een lange periode zonder investeringen. Dat gaan bedrijven zoals Fugro merken, waarom zou je olie zoeken?! Het dobbert voor de kust. IHC is eventjes gered, maar wanneer komen de eerste orders voor nieuwe olieplatformen? Hoe lang kan het kabinet nog windenergie subsidiëren? De offshore-industrie moet geen maanden overbruggen, maar jaren.

Vergeet het tempo waarin de economie weer opengaat, herstel gaat sowieso jaren duren als er direct continue politieke, financiële, fiscale en economische duidelijkheid komt en politici en ondernemers op basis daarvan investeringen durven te doen. Die stabiliteit gaan we niet krijgen, want overheden zullen continu moeten bezuinigen en belastingen verhogen.

Griekenland is een beetje de kanarie in de Europese kolenmijn. Die laat zien hoe efficiënt soberheidsbeleid van de ECB en EC is. Twaalf jaar verder, en nog niet op het oude niveau, schulden niet afgelost. Zelfs met een booming economie om het land heen, werkte de theorie niet. Nu mogen de staatshoofden het op grotere schaal herhalen, terwijl de wereldeconomie ook op zijn gat ligt.

Geld zal pas rollen zoals vroeger, als we deze crisis zijn vergeten en weer blind vertrouwen en diepe zakken hebben.