Geenstijl

Fiat-geld is gebaseerd op vertrouwen, en blijven mensen nog in deze munten geloven?!

Triomfantelijk werd aangegeven dat er geen eurobonds kwamen, maar wat er wel gebeurde, is erger. Via het ESM wordt 500 miljard uitgeleend in deze eerste tranche van de coronacrisis, de voorwaarden uit de twitter-berichten van onze minister, zitten niet in de schriftelijke overeenkomst. Sowieso was het allemaal theater voor de bühne, want de ECB koopt onbeperkt Italiaanse staatsschuld op.

Centrale Banken gaan steeds verder. Ooit was er een directe koppeling tussen hoeveel goud er in de kluis lag, en hoeveel bankbiljetten er in omloop waren. Dat werd losgelaten, en nog meer geld kwam in omloop. De waarde tussen bankbiljet en goud lag nog vast. Die waarde werd ook losgelaten. Steeds meer geld werd door primaire banken verzonnen en de markt opgeduwd.

Nu, een halve eeuw later, werkt dat niet meer. Centrale Banken moesten na de kredietcrisis staatsschulden van economisch sterke landen en obligaties van gezonde bedrijven opkopen, om op die manier nog meer geld de markt op te duwen. Maar ook dat werkt niet goed genoeg. Zelfs als primaire banken negatieve rente moeten betalen voor opgepot geld, weigeren ze uit te lenen.

In deze corona-crisis moeten bedrijven woekerrentes en afsluitprovisies van duizenden euro's betalen, terwijl primaire banken het geld gratis krijgen. De ECB gaat veel verder, en koopt obligaties van bijna failliete bedrijven en staatsschulden van failliete knoflooklanden. Triple Down Economics werkt onvoldoende, dus kiezen staten ook voor nooduitkeringen aan inwoners.

Het zijn nieuwe historische stappen om nog meer liquiditeit de markt op te duwen, waarbij de vraag ontstaat wat de euro of de dollar nog waard is. Nederland kende al helikoptergeld direct na de oorlog, het Tientje van Lieftinck, als reactie op fout zwart nazigeld. Nu zien we dat weer, ondernemers krijgen een paar duizend euro, te weinig om te overleven, te veel om honger te lijden.

De VS heeft een vergelijkbaar systeem met een soort basisinkomen van 1200 dollar per persoon, met uitschieters tot 10.000 dollar voor de eerste miljoen bedrijfjes met een beetje personeel. De rest van een noodpakket van 2000 miljard komt vooral bij extreem grote bedrijven terecht. KLM krijgt een vergelijke behandeling, een lening van zes miljard is bespreekbaar.

Al deze leningen aan personen, kleine bedrijfjes, multinationals of failliete landen zijn een poging de economie draaiende te houden door genoeg liquiditeit in het systeem te houden. Alleen verslechtert de omzet en de solvabiliteit zo enorm, dat eigenlijk iedereen wel weet dat de meeste partijen dit nooit netjes gaan terug betalen. We houden elkaar voor de gek.

Wanneer een land bankbiljetten uit de printer laat rollen, noem je dat monetaire financiering. Veel bananenrepublieken zagen hun munt kelderen als ze te veel bijdrukken. Is het nou een euro of een dollar, of is het monopolygeld, of nog erger, is het toiletpapier met mooie bloemetjes met parfum?! Fiat-geld is gebaseerd op vertrouwen, en blijven mensen nog in deze munten geloven?!

De huidige situatie in de VS en de EU is nog net geen monetaire financiering. Landen en bedrijven lenen geld op de kapitaalmarkt wat ze willen. De ECB en FED hebben aangekondigd geld maximaal te verzinnen en daarmee die schulden op te kopen. Dit is ongekende indirecte monetaire financiering. Er zit nog een tussenstap in, maar eigenlijk wordt alles betaald met verzonnen geld.

Na de reeks Europese maatregelen in Griekenland sinds 2008 kunnen we na twaalf jaar austerity de balans opmaken. Hun economie is gekrompen van 354 miljard in 2008, naar 197 miljard in 2015 en steeg naar 222 miljard in 2019. Het herstel is nog steeds fragiel. Explodeerde van 100% BBP staatsschuld voor de kredietcrisis naar rond de 180%, drie keer de EU-norm.

De laatste paar jaar is er een langzaam herstel, acht jaar na de crisis pas de eerste aflossingen. Vlak voor implosie dankzij corona had Griekenland de eerste procenten afgelost. De ECB heeft haar regels overboord gegooid en koopt Griekse staatsschuld op. Een kwart van de Griekse jeugd is uit Griekenland gevlucht, op zoek naar werk, die betalen geen rooie cent belasting aan Athene.

Het is gelijk de vraag wat een staatsschuld nog is, wat is het onderpand? Knoflooklanden, maar zelfs Japan laten zien in een permanente toestand van betalingsonmacht te kunnen blijven. Fiscale maatregelen leiden tot arbeidsmigratie, uitkeringstoerisme en fiscale vluchtelingen. Dankzij vrij verkeer van goederen, diensten en personen mist een staat een setje slaven om te betalen.

Dan kunnen we wel gaan juichen dat er geen eurobonds kwamen, maar deze noodleningen via het ESM zijn zonder voorwaarden. Niet dat zulke regels überhaupt betekenis hebben, de zuidelijke lidstaten hebben nog nooit aan de regeltjes van de euro voldaan, kregen de euro toch en hebben daarna nooit aan de kleine lettertjes voldaan. Hun staatsschuld is nooit onder de 60% BBP geweest.

Alle EU-leden zijn aansprakelijk voor het geld dat het ESM geleend heeft op de kapitaalmarkt om uit te lenen aan lidstaten in nood. Nederland is aansprakelijk voor minimaal 40 miljard. Op dezelfde manier zijn lidstaten aansprakelijk voor verliezen bij de ECB. Een centrale bank die grossiert in staatsschulden en obligaties van landen en bedrijven in diepe problemen, de stroppenpot wordt enorm.

Dit financiële geweld blijft onzichtbaar in de Nederlandse begroting, totdat al deze garanties tijdens een depressie worden opgeëist, uiteraard alleen bij rijkere lidstaten.