Geenstijl

Al met al denk ik dat er goede stappen zijn gezet, maar het pakket had groter en breder gemogen (voorzetje: half jaar alle belastingen 50% lager)

Zoals in het vorige bankblog was beschreven, moeten overheden groots en snel ingrijpen om een systeemcrisis te voorkomen. Het zijn maatregelen die normaal gezien linea recta naar de prullenbak verwezen dienen te worden. Echter, gegeven de al vele bestaande misallocaties in de economie in combinatie met de drastische maatregelen tegen de corona-uitbraak, dreigt nu het gehele financiële systeem om te vallen. Deze systeemcrisis zal alles en iedereen met haar mee de afgrond in sleuren. Trump heeft dat begrepen (althans, zo handelt hij nu) en met hem de meeste Congresleden. Ook budgettijger Duitsland is om en Nederland heeft nu eindelijk wat stappen gezet. Maar is het genoeg?

Net als in 2008, waren de Amerikanen een stuk sneller en voortvarender met ingrijpen. Ook hier was het om een systeemcrisis te voorkomen. Achteraf hebben allerlei betrokkenen ook toegegeven dat we met zijn allen door het oog van de naald zijn gekropen. Nu, 12 jaar later is het weer zo ver; de (oorzaken van de) misallocaties die er in 2008 waren, zijn nooit aangepakt. Sterker nog, maatregelen die zijn genomen sinds 2008, zijn voor een groot gedeelte verantwoordelijk voor de toegenomen fragiliteit van het financiële stelsel vandaag de dag. Dus wat er nu moest gebeuren, om de favoriete term van Lukas Daalder (CIO Blackrock en mijn mentor bij mijn eerste werkgever) te gebruiken, was een fiscale bazooka.

De Senaat heeft nu een steunpakketje goedgekeurd van 2,2 biljoen dollar (dat is dus 2200 miljard dollar). De maatregelen behelzen 880 pagina’s die de ambtenaren dus even snel voor elkaar gebokst hebben. Dat is dus 10% van het BBP. Zoveel geld uitgeven, dat kan je niet zo maar doen als overheid. Immers, er moeten kopers zijn voor de schuld die je uitgeeft. Enter the Fed. De Fed heeft aangekondigd, zonder limiet alles en iedereen op te kopen! In de afgelopen 5 dagen heeft de Fed haar balans doen toenemen met 586 miljard dollar. Zoals Peter Schiff ook stelt, is dat bedrag gelijk aan 7 maanden van QE3 (dat was het laatste steunpakket van de Fed)! Nu gaat dit een hele hoop problemen veroorzaken (zoals nog lagere beschikbaarheid van goed onderpand), maar om een systeemcrisis af te wenden, is het nu noodzakelijk.

Duitsland heeft er een steunpakket van EUR 750 miljard opgetuigd, wat dus ongeveer 17% van BBP is! Wie had dat ooit gedacht van onze oosterburen? Nederland zit min of meer in lijn met de VS, alleen praten we bij ons over 2,5% van BBP per kwartaal en ik weet even niet of ons plan wat betreft grootte één op één te vergelijken valt. 

Maar de twee hamvragen blijven: is het groot en snel genoeg? Er zijn veel bedrijven die acuut in geldnood verkeren. Deze moeten snel aan geld moeten komen. Nu is het wel zo dat het vooruitzicht op hulp, de steun van de ECB aan de banken, er al voor zorgen dat er meer coulance is voor overschrijdingen van betalingstermijnen en dergelijke. Dat verzacht de liquidity crunch een beetje. ZZP’ers krijgen EUR 4000 en hebben recht op een aanvullende uitkering. Maar deze uitkering is maar een aanvulling tot het minimum. Dus echt lekker is anders.

Al met al denk ik dat er goede stappen zijn gezet, maar het pakket had groter en breder gemogen (voorzetje: half jaar alle belastingen 50% lager). Better be safe than sorry. Het zou mij dan ook niks verbazen als de Nederlandse overheid het pakket gaat uitbreiden. Als dat klopt, dan is het natuurlijk beter als ze het in één keer doen, want meer positief effect en een boel onnodige faillissementen kan dan voorkomen worden. Gelukkig heeft Duitsland nu de weg vrij gemaakt, dus er gaat in ieder geval meer komen. En ik hoop dus van harte dat, met de nog te nemen maatregelen, een systeemcrisis zal worden afgewend. Het wordt spannend. Erg spannend. Maar snelheid blijft geboden. Als Rutte c.s. achter de curve blijven hobbelen, dan kunnen alleen de fiscale acties van andere landen ons redden.