Geenstijl

We kunnen natuurlijk wel doen alsof we in een gezonde democratie leven.

Maar hoeveel inspraak heeft de burger nu echt als ministers (vaak zonder veld- en vakervaring) geen kans maken tegen de ambtelijke onderlaag die hun beleid uit zou moeten voeren? En áls topambtenaren dan toch een keertje het veld mogen ruimen, struikelen ze een week later lachend bij een nieuwe overheidsinstantie binnen. Al die hoge ambtenaren zijn namelijk onder gebracht bij de Algemene Bestuursdienst (ABD) een "wervingsbureau voor topambtenaren dat de bezetting van de 1300 belangrijkste functies binnen de overheid regelt en de topambtenaren begeleidt, alles voor schaal 15 of hoger, met verdiensten vanaf jaarlijks ruim 75.000 tot maximaal 140.000 euro. (...) Loopt de termijn af of stopt de bestuurder tussentijds, dan heeft hij twee jaar de tijd om elders te solliciteren, met behoud van 95 procent van het laatstverdiende salaris. In die tweejarige ’zoekperiode’ zorgt de ABD voor tussentijdse opdrachten. De ambtenaar krijgt dan de status van ’buitengewoon adviseur’." Bij een wisseling van functie is het "onduidelijk in hoeverre prestaties meewegen. Meestal voltrekken de bestuurlijke verschuivingen zich immers in stilte. Komen ze naar buiten, dan zijn er vaak vraagtekens bij te plaatsen."

Een paar recente voorbeelden van topambtenaren die goed voor zichzelf laten zorgen:

• Directeur-generaal van de Belastingdienst Jaap Uijlenbroek. Werd ontslagen wegens de toeslagaffaire, maar mocht binnen een etmaal aan de slag als gemeentesecretaris van gemeente Den Haag. Dat geldt officieel als een functie buiten het rijksdomein van de ABD, maar uiteraard valt het binnen hetzelfde informele ambtelijke netwerk. Enkel wegens ophef ging die benoeming uiteindelijk niet door. Afgelopen week zat Uijlenbroek "bovenin de Haagse Zürichtoren, thuisbasis van de ABD, te praten over zijn toekomst. Hij wilde wel weer ergens aan de slag. Maar eerst even rustig aan, was het advies." Ondertussen is hij nog altijd gewoon 'buitengewoon adviseur'.

- Secretaris-generaal van het ministerie van Veiligheid en Justitie Siebe Riedstra. Onder zijn bewind werden cijfers over zware (zeden)misdrijven door asielzoekers verdoezeld. Eind november werd bekend dat hij de draaideur-hoofdprijs won, hij wordt per 1 maart 2020 directeur van ABDTopconsult: "Een pool van negen ambtenaren die doorgaans de pensioenleeftijd naderen en voor wie een aanstelling van zeven jaar daarom niet meer opportuun is. In plaats daarvan gaan ze bewindslieden in politiek gevoelige dossiers van advies voorzien."

Nu het allemaal zo pijnlijk aan het licht begint te komen komt ook de politiek in opstand, en staat de VVD ineens opvallend vooraan op de barricade. VVD-Kamerlid Helma Lodders: "Het kan niet zo zijn dat als je hebt gefaald, je automatisch weer op een andere functie terechtkomt. Ze moeten dan niet zomaar weggepromoveerd worden naar een andere functie. Dat gaat bij iedere willekeurige werknemer in het land ook niet zo."

Opvallende aan deze draaimolendraai is dat Rutte aan Wiebes de opdracht gaf om Haagse burrie Remkes te bellen dat hij die hoge belastingfaler (ook een vvd’er!) moest opnemen in zijn staf, maar nu dat niet is gelukt vanwege OpHeF, doet Helma Lodders (vvd) ineens of de vvd de baantjesmolen beu is. HYPOCRIET!