Geenstijl

,,Ik richt mijn pijlen nu eens niet op de NAM en de overheid, maar op deze twee oliebedrijven, die eigenlijk in het Groningse gasveld de grootste partijen zijn."

Het lijkt of de burgemeester van Loppersum opkomt voor zijn burgers, maar hij draait hen een rad voor ogen, en volgt daarna de oude lijn van het partijkartel. De staat probeert 99,5% van de gasbaten te houden, terwijl het alle schade afschuift op de oliebedrijven, zoals minister de Pous op 4 oktober 1962 al aankondigde in het Kamerdebat. 

Iedereen weet dat de NAM een joint venture is van Shell en ExxonMobil. Volgens de Mijnwet verantwoordelijk, maar de NAM is een bliksemafleider voor de politiek tijdens problemen, en de NAM is een sterfhuis zodra de gasbel op is. De staat geeft een delfvergunning af en neemt het meeste geld aan en is daarmee een opdrachtgever en uitbater die zich verschuilt achter haar aannemer. In 2014 waarschuwde het Staatstoezicht op de Mijnen al over een risico op 118 doden.

Kamp deelde 1,2 miljard uit, noemde het “heel veel geld”, terwijl er een paar honderd miljard euro aan aardgasbaten zijn geweest. Hij deelde een half procent uit. De politieke kaste besteedde elf miljard aan aardgasbaten voor een hogesnelheidslijn zonder Fyra en nog eens vijf aan een Betuwelijn waarvan het Duitse deel pas in 2024 verwacht wordt. 

Kamp hervormde meer dan jaarlijks de schadeafhandeling, die nauwelijks uitkeerde aan bewoners. Momenteel is er geen protocol, omdat minister Kamp probeerde het ministerie van EZ in plaats van de NAM de schade af te laten handelen. Het kastje en de muur. Dat verbetert de onafhankelijkheid totaal niet, want beide partijen hangen aan het infuus van koolwaterstoffen. Er wordt nu niets betaald.

Er is een directe relatie tussen gaswinning, bodemdaling en aardbevingen. Zaken die in 1963 al gepubliceerd zijn door ingenieur Meiborg. Die mening was ongewenst en jarenlang verketterd door de NAM en de Staat. Serieus praktisch onderzoek volgde pas in 2015. Bouwregels over aardbeving bestendig bouwen pas in december 2015, die zijn afgelopen zomer al aangescherpt.

**Flat Tire
**De voorspelling van Meiborg was volledig logisch verklaarbaar. Hoef je niet voor gestudeerd te hebben. Als je langzaam de lucht uit je fietsband laat lopen, merk je daar eerst enige tijd niets van tijdens de rit. Vanzelf komt het moment dat de druk te laag is, en het gat in de weg niet meer wordt opgevangen en de velg een schok krijgt vanaf de onderliggende bestrating.

Precies hetzelfde gebeurt in Groningen. Decennia lang is het gas uit het poreuze (zwakke) gesteente gehaald. De eerste dertig jaar zonder beving. Dat gas zat daar op gigantische druk, die een dragende werking had voor drie kilometer aan bovenliggende aarde. Het gas werd verwijderd en het wachten op het instorten is begonnen.

Sinds 2010 is de gaswinning gehalveerd en het aantal bevingen verdrievoudigd. Als je de druk langzamer uit een fietsband laat lopen, zal je iets later geconfronteerd worden met een oncomfortabele rit. Je weet echter zeker dat het moment komt, en je weet zeker dat als de velg de scheve straatsteen raakt de klap even hard zal zijn. Dit beleid is zinloze symboolpolitiek.

Dat de staat nu open staat voor een productieverlaging is niet vreemd. De crisis is voorbij, er is geld en het gasprijs is laag. Hetzelfde gas later uit de grond halen levert op de lange termijn meer geld op. Bepalend voor bodemdaling inclusief aardbevingen is hoeveel gas er in totaal gewonnen wordt, niet het tempo.

Stoppen met gaswinning is helaas ook niet zaligmakend. Dat heeft niets met leveringszekerheid te maken, maar met hoeveel gas er al uit de bodem is. De fietsband is al behoorlijk leeg, die bevingen komen er sowieso. De oorzaak van de aardbevingen is een halve eeuw naartoe gewerkt, alleen een stukje toeval, de aanleiding ontbreekt.

**Fakenews over bevingsdieptes
**In de nieuwsvoorziening over de beving gaat een aantal zaken gruwelijk mis. Een detail is het ANP, dat schrijft dat “uit metingen van het KNMI blijkt” dat de aardbeving op drie kilometer diepte was. Dit is onjuist. Zulke extreem ondiepe bevingen zitten zo dicht op de aardkorst, dat uit de informatie van seismografen niet meer nauwkeurig de diepte te bepalen is. 

Aangezien de gasdelving vooral op drie kilometer diepte zit en de gaswinning de oorzaak is van de bevingen is het een aanname, een afspraak uit 1986 om al deze bevingen administratief een diepte van drie kilometer mee te geven. Zie ook de KNMI tabel waar alles netjes op de 3,0 staat. Die ,0 komt uit de duim. De aardlagen, gasbel en samenhangende bevingen zijn niet zo vlak.

Nog veel belangrijker is het totaal ongeschikte gebruik van de Schaal van Richter. Bij de laatste aardbeving van zijn meerdere huizen fors beschadigd. Ze mogen niet meer bewoond worden en deel is niet meer te redden.

Binnen de Schaal van Mercalli wordt een sterke aardbeving met zulke schade aan een beperkt aantal huizen ingedeeld bij VIII tot X, recht tegenover 6.0 tot 6.9 van de Schaal van Richter. De formule van de Schaal van Richter corrigeert alleen voor de afstand tussen epicentrum en seismograaf. Hoe verder het meetinstrument van de beving staat, hoe kleiner de uitslag van de naald.

Daarvoor moet een correctie worden uitgevoerd, zodat iedere seismograaf uitkomt op dezelfde magnitude van de beving in het epicentrum. Daarna kan met het tijdsverschil tussen gemetenbevingen de positie van het epicentrum bepaald worden. GPS positiebepaling werkt op dezelfde gedachte.

De Schaal van Richter zegt alleen iets over de hoeveelheid energie in het epicentrum. Niet de hoeveelheid die aankomt bij de dichtstbijzijnde woning. Christiaan Huygens publiceerde in 1690 al hoe golven zich voortplanten. Daaruit kan je afleiden dat de energie zich verdeeld over de omgeving. Hoe groter de afstand, hoe minder groot de trilling en versnelling. 

Aardbevingen worden ingedeeld t/m 70 km als ondiep, 70 tot 300 als middelmatig, en bij meer dan 300 km als diep. De aardbevingen van Groningen zijn met maximaal drie kilometer extreem ondiep. Dat geeft recht boven het epicentrum schades die vanuit de waarde van de schaal van Richter niet wordt verwacht. Net zoals een strijker in de hand veel meer pijn doet dan eentje op de grond.

Toch deze ongeschikte schaal blijven toepassen, is het probleem bagatelliseren. De zwaarste aardbeving uit de Nederlandse geschiedenis was in Roermond. 5.3 op de schaal van Richter. Dankzij de diepte van 15 km geeft dat maar 4% van de energiedichtheid op maaiveld, ten opzichte van dezelfde beving op 3 km diepte. 

Veel beter zou zijn als het KNMI en ANP alleen nog communiceren in de maximale versnelling van de grond op maaiveldniveau. Dat bepaalt namelijk via de tweede wet van Newton hoeveel kracht op de woning komt. Dan pas worden bevingen eerlijk vergeleken. 

Nog belangrijker is het tempo waarop ziekenhuizen, scholen en huizen aardbevingsbestendig worden gemaakt. Nederland blijft hangen in haar gedoogcultuur voor bestaande bouw, waar de fysica geen boodschap aan heeft. Nieuwbouw moet voldoen aan de nieuwe regels, maar de meeste kinderen zitten in oude panden. Thuis en op school.

Een premier die praat over schadevergoedingen, beseft niet dat de ramp pas begint. 

Eerst technisch oplossen, dan financieel praten.