Geenstijl

Hey kijk, een literair evenementje waarin de vraag wordt gesteld over de literaire canon van Nederland niet "te wit" is. Het antwoord staat uiteraard al vast: ja, natuurlijk is de canon te wit, anders gingen we niet zeuren. Anyway, even een kloosriedje van de blurb omdat het kwetsdenken te debiel is om zomaar te laten lopen. 

De Nederlandse canon is overweldigend wit – eeuwen van migratie en (de)kolonisatie ten spijt. Hoe is dat zo gekomen en waarom verandert er zo weinig? 

*Eh, omdat na die eeuwen van migratie de meeste mensen nog steeds bakra zijn. Dat zie je misschien niet in de Bijlmer, maar in de rest van de cultuurgeschiedenis van Nederland tot grofweg 1975 was iedereen met een ganzenveer of een pen in zijn klauwen blank (of Indo, maar die zijn tegenwoordig ook wit volgens de kleurenwaaier des kwets). Er zijn nog altijd meer Limburgers in Nederland dan zwarten, maar over het gebrek aan Limburgse streekliteratuur hoor je nooit iemand. *

Read My World vraagt een panel van experts een kritische blik te werpen op de lijstjes van meesterwerken van weleer en op de hedendaagse literatuur. Een verkenning van mythen over Nederland en van wat er schuilgaat onder de oppervlakte van de Grote Literatuur.

Even een mooi zinnetje uit een oud stukkie over migrantenliteratuur:"Er loopt alhier inmiddels geen Marokkaanse bordenwasser meer rond die geen contract van uitgeverij Vassallucci in de zak heeft.". Er wordt al jaren wat gedaan door krampachtig deugende literaire types met kralenkettingen en ubbinkhemden die zo graag op zoek zijn naar inclusieve literatuur, maar goed, dat maakt niet uit, er moet en zal geklaagd worden. En ja, een hoop van wat grote literatuur wordt genoemd is kut. Harry Mulisj is nog steeds voelisj. Maar of al die met beel te veel bijvoeglijk naamwoorden in elkaar gefrummelde migrantenliteratuur nou zoveel beter is? Zo'n boekie als "Het Gym" van mevrouw Amatmoekrim is inderdaad aardig, maar grootste literatuur? Staren naar een zwarte navel is in principe net zo onboeiend als al die protestantse dorpsmutsen die hun verleden verwerken in uithuilromans. Echt groots is het allemaal niet, maar Nederland is nu eenmaal een land met een literaire traditie die past bij een grauw en bergloos continentaal afvoerputje.

Hoewel antiracisten en feministen het nodige werk hebben verzet, staat de canon nog steeds niet in het teken van écht ‘universele’ menselijke ervaringen die samen iets zeggen over Nederland. Van wie is de universele stem eigenlijk en hoe ziet dat Nederland eruit? Hoe komt een canon tot stand en hoe kunnen we ermee omgaan? Kunnen we de canon opnieuw lezen, moeten we hem herschrijven, of kan hij beter helemaal de deur uit?

*Grappig zeg. Bij de zichzelf feliciterende antiracisten en feministen staat "keihard klagen met andermans geld" gelijk aan "werk verzetten". En universeel? Ja, nee, dat willen we best geloven, maar waarom wordt dan alles tot afkomst en gender gereduceerd? Waarom zoeken jelui janktypistes naar een "universele stem" door vooral boekjes te pushen die bestaan uit een hele nauwe registratie van een migrantenervaring die verder nul komma nul zegt over het Diepere Wezen van de Wereld? Jelui doen een beetje tegenstrijdig. In ieder geval. Om maar even de vragen te beantwoorden: nee, er is geen universele stem, er is alleen individueel genie (niet jij, Abdelkader). Een canon komt tot stand op de bureautjes van droogstoppelige ambtenaren en onderwijzers en het is een handige, maar niet altijd even boeiende leeslijst. Ja, hoeft niet, kan wel en tja, de deur uit? Een lijstje is maar een lijstje. *

*Zo, tot slot hieronder nog even een screenshotje van de sponsoren. De koewetsies doen het graag voorkomen alsof ze counterculturele rebellen zijn die strijden tegen een witte hegemonie, maar niets is minder waar: er worden bakken met institutioneel geld uitgestort in de luidst krijsende keeltjes te stillen. Werkt niet en ondank is des werelds loon, maar het is lief dat mensen als Ebiseetje en Karin geloven dat ze tegen het systeem vechten, terwijl het niet meer dan ambtenaren op oproepbasis zijn in de multiculturele identiteitspolitiek van ambtelijk Nederland. *