Om gelijk met de deur in huis te vallen, het antwoord op bovenstaande vraag is Ja en Nee. Of is het toch “Ja” en “Ja”?

Dat het kabinet steeds meer sturing noodzakelijk acht om de politieke agenda er door te drukken is duidelijk. Of het nu de Groene transitie is, het plots niet afhankelijk willen zijn van Russische energiebronnen , massa-immigratie, of landjepik doen bij de boeren, het moet en zal gebeuren. Dat de overgrote meerderheid van de kiezers hier niet achter staat, doet er blijkbaar niet toe. Er wordt gewoon meer en meer voor dwang gekozen, waarmee Nederland steeds verder weggeraakt van de klassiek liberale waarden en stukje bij beetje opschuift richting het Chinese model van controle, sturing en dwang.

Dahaag centjes

Zoals eerder beschreven op dit blog, zat de ECB in een spagaat; aan de ene kant moest het de rentes flink verhogen, maar aan de andere kant moest het zwakke eurolanden zoals Italië uit de wind houden (rentes op deze staatsschulden mochten niet te ver oplopen). Normaal gezien een onmogelijke opdracht, maar de ECB heeft weer wat uit de hoge hoed getoverd: TPI. Als het werkt, dan heeft de EU, via de ECB, een meesterlijke zet gedaan.

Als de verzameling aan EU instituties ergens goed in is, dan is het wel het bedenken van acroniemen. Na OMT, LTRO, PEPP, EFSF, PELTRO, TLTRO, CSPP, APP, SMP en nog wat grut, heeft de ECB nu TPI bedacht: Transmission Protection Instrument.

Al die acroniemen hebben vaak tot doel het doorgronden van het ECB beleid erg moeilijk te maken voor buitenstaanders en journalisten; zelfs ervaren marktvorsers hebben er soms moeite mee. Maar de TPI doet meer dan dat, want de naam is nu wel erg strategisch gekozen. Maar om dat op waarde te schatten, moet eerst de systematiek van de EMU, EU en de ECB worden doorgrond.

Sassen ziet het somber in

Een grote groep politici, zowel in Nederland als in de rest van de EU, lijken bezeten te zijn om beleidsmaatregelen in te voeren die alleen maar tot afbraak leiden. Medisch gezien, zijn deze politici een soort auto-immuunziekte van Nederland, die bij het minste gevaar zo ver doorschiet, dat het juist het (grotere) probleem wordt in plaats van de oplossing. Of wellicht hebben deze politici alleen oog voor hun heilige doel en zien ze de destructieve werking van hun beleid en beleidsvoorstellen als noodzakelijk. Zal niet de eerste keer zijn dat in naam van het “algemeen belang” de burgerij wordt vertrapt.

Neem de EU Green Deal die onze overheid en coalitiepartijen (en nog wat grut ter linker zijde) volledig onderschrijven. Sterker nog, Minister Jetten wilde juist dat we nog meer en nog sneller moeten doen op dit vlak. Hele industrieën, aanvoerlijnen, bedrijfsecosystemen, infrastructuren, dienen zo snel te veranderen dat dit verre van een glad en geleidelijk proces zal zijn. De gevolgen van deze overhaaste transitie beginnen zich nu al af te tekenen: hogere prijzen, tekorten aan goederen en diensten, en economische neergang. En dit is nog maar het begin. Ondanks dat de seinen op rood staan, zet deze groep politici hun destructieve beleid voort. De economie, die moet dus kapot.

Jetzt geht’s los

De EU-sancties gaan bijten, met name voor een land zoals Duitsland. En als Duitsland niest, dan is de rest van de EU verkouden. Beleggers lijken nog te wandelen in hun slaap, want als de EU-sancties blijven, zal de Duitse economie een ongekende teruggang kennen.

Veel van de Duitse export blijkt afhankelijk te zijn van goedkope Russische energie. Nu de EU sancties heeft afgekondigd jegens Rusland, doemt er een reëel scenario op: Duitsland komt dadelijk met grote energietekorten te zitten. Dit is overigens niet alleen te danken aan de EU-sancties, maar ook aan het energiebeleid wat Duitsland heeft gevoerd.

Hoe dan ook, experts van de Bundesbank waarschuwen dat Duitsland een negatieve impact tegemoet kan zien van meer dan 8 procentpunten op het geprognosticeerde BBP-cijfer over het eerste kwartaal 2023.

Vraag is echter, wat we daarna krijgen?

Inflatie was dood verklaard en dan weet men de woorden die gaan volgen: “Lange leve de inflatie!” En inderdaad, inflatie is alive and kicking. En nu weer laten economen en centrale bankiers van zich spreken door te stellen dat het “lage inflatie voor altijd” systeem dood is. Wellicht hebben ze het deze keer wel bij het rechte eind.

Overigens was die stelling dat inflatie dood was, onjuist. Al sinds het begin van de Quantitative Easing (vanaf 2008, als we de Fed als leidraad nemen) (QE) programma’s waar centrale banken staatsschulden (en soms ook andere schulden en aandelen) opkochten met “geprint”geld, waren er economen die waarschuwden dat dit inflatie zou veroorzaken. Helaas was dit groepje in de minderheid en ze werden door de maakbare samenleving economen om de oren geslagen met de inflatiecijfers van o.a. het CBS en Eurostat. Maar die cijfers zijn gebaseerd op een mandje van goederen en lieten niet heel het verhaal zien.

Het “geprinte geld” heeft namelijk wel degelijk gelijk inflatie veroorzaakt in financiële waarden zoals aandelen, obligaties en vastgoed (Wall Street in plaats van Main Street). Dat was ook de bedoeling, want deze stijgende prijzen van deze bezittingen, vormden in wezen een herkapitalisatie van de banken (onderpandwaarde ging weer omhoog, waardoor de banken weer gezond werden).

Enfin, de inflatie heeft zich nu ook eindelijk laten zien in het befaamde mandje. En dan nog bleven de mainstreameconomen volhouden dat het tijdelijk zou zijn (”transitory”). Natuurlijk is alles “transitory” als de tijdspanne maar lang genoeg is; zelfs de Weimar-inflatie was dan tijdelijk van aard. Dus de discussie kan beter gevoerd worden over hoe lang, hoe hoog de inflatie zal zijn en of het een regime change betreft.

Geef je koopverslaafde vrouw nog een creditcard!

De euro wordt door sommigen gezien als een instrument om verdere integratie in de EMU (en EU) af te dwingen. Het is wat ik noem de reverse order tactiek. Ook nu weer is er bewijs voor deze stelling; een van de ECB directeuren heeft een speech gegeven bij de BIS, waarin hij duidelijk aangeeft wat er moet gebeuren volgens hem en dat past precies bij deze tactiek. Zowel de EU critici alsmede goede economen, zullen zich achter de oren krabben over deze plannen.

Nu kan men denken dat is maar één van de directeuren van de ECB, maar dat is hoe het wel vaker gaat: één laat een proefballon op namens de gehele ECB board. Soms zie je wat dissidenten die zo proberen wat meer impact te krijgen, maar in de speech van Pablo Hernández de Cos komen enkele eerdere uitspraken van andere directeuren goed samen. Deze door de politiek (!!) ingegeven ideetjes, komen nu dus samen en de verwachting is dan ook, dat dit gewoon het beleid is wat de ECB als geheel zal steunen.

En zo, als een boemerang krijgen de voornoemde politieke fluisteraars de steun van de ECB om dergelijke maatregelen te kunnen nemen. “Ja maar de ECB zegt dat dit de enige manier is, dus we MOETEN wel”. Iets wat we tegenwoordig vaker horen in o.a. Den Haag, dat “we moeten wel” (bijvoorbeeld bij stikstofdossier, alleen daar wordt er naar de rechter gewezen en het rapport van enkele experts).

Over de natte tosti maatregelen van Lagarde

Als de centrale bank in paniek is, dan is het oppassen geblazen voor de gewone burger. De meeste lezers van dit blog wisten dat dit paniekmoment er aan zat te komen. Wat is er ook alweer aan de hand en wat ligt er voor ons? En waarom zou iedereen dit moeten beseffen?

In eerdere blogs is al eens gerefereerd aan de onmogelijke positie waarin de ECB zich heeft gemanoeuvreerd; zij moet de rente verhogen en de opkoopprogramma’s terugdraaien om de inflatie te beugelen, maar dat kan niet zonder dat er daardoor andere problemen ontstaan.

De markt was dus vol verwachting in de aanloop naar de meeting van vorige week. Toen het dan zo ver was, kwam de ECB niet verder dan de intentie om de rente met 0,25% te verhogen in juli en om QE (quantitative easing, het met “geprint’ geld opkopen van staatsobligaties door de ECB en de andere nationale centrale banken van de eurozone) stop te zetten. Dat laatste betreft dan niet echt stopzetten, maar het op pauze zetten, want de netto aankopen nemen weliswaar niet toe, maar alle inkomende aflossingen worden wel degelijk herbelegd.

Er werd door de financiële markten al vooruit gelopen op een ECB beslissing (zie grafiek hieronder), met de boodschap dat Lagarde van de ECB nu echt iets moet doen. Maar zij kwam niet verder dan de natte tosti maatregelen die zojuist zijn beschreven, waardoor de spread tussen Duits en Italiaans staatspapier alleen maar verder is toegenomen. De markt zegt dus het niet te vertrouwen en dat de ECB meer moet doen om alles in goede banen te leiden.

De markt is echter niet (geheel) gek, want zij begrijpt ook dat de inflatie bestreden dient te worden, maar dat Italië c.s. de hogere rentes wellicht niet aankunnen. Hier komt wederom het feit naar voren dat de eurozone niet werkt.

Hebt u al woonschaamte?

Ik maak wel eens fouten, zo ook afgelopen woensdagavond toen ik de TV maar aanzette om het idee te hebben niet alleen te eten (kids waren niet bij mij namelijk). Fout nummer twee was dat ik tijdens het zappen bleef hangen bij BNN, want ik zag Jack de Vries iets zeggen dat oudere mensen huizen BEZET houden. Nou, dan moet je mij hebben! En daar bleef het niet bij, want in het programma genaamd Stenenkoorts werd het idee gelanceerd dat ouderen maar op 40M2 pp mogen wonen…

Het BNN-programma heeft zelfs een heus manifest gepubliceerd en overhandigd aan Hugo de Jonge. Ik kan die man echt niet meer verdragen met zijn zwakstroom-uitleg over complexe problemen; ik ben die vent zo beu, dat ik nog liever een maand op vakantie ga met Femke Halsema naar Stalingrad (Volgograd voor de puristen). Overigens, manifest, klinkt Marxistisch nietwaar? Dat is omdat het ook Marxistisch is. Een uiterst zorgwekkende trend.

Vrij vertaald: uw achtertuin, dat boerenlandschap, uw inspraak en meer van zulks worden afgeschaft

Zoals wel vaker is beschreven op dit blog, hebben politici niet veel talenten, maar het talent om een crisis goed uit te melken, dat hebben ze wel. Zo ook nu weer met het conflict tussen Rusland en Oekraïne. De EU moet namelijk van Russisch gas en olie af, dus moet de groene omwenteling versneld plaats vinden. En dat zal niet geheel op vrijwillige basis zijn.

De sancties op Rusland blijken tot nog toe verre van effectief; Rusland verkoopt gewoon nog olie en gas wereldwijd en verdient daar een aardig centje mee. Maar in haar oneindige wijsheid, trekt de EU hieruit de conclusie dat Rusland verder moet worden aangepakt. Komt er op neer dat lidstaten geen Russisch gas en olie meer moeten kopen. Dit alles moet ver voor 2030 voor elkaar zijn. Of dat al niet ingrijpend genoeg is, moet de energiemix uit 45% groen bestaan in 2030 in plaats van de eerder afgesproken 40%.

picking up pennies in front of a steamroller.

De afgelopen weken gebeurde het onvermijdelijke, financiële markten lieten een veer. Onvermijdelijk, want de waarderingen en de snelheid waarmee koersen sinds de Covid-krach zich hebben ontwikkeld, waren ronduit waanzinnig. Eigenlijk is deze waanzinnige koersontwikkeling al sinds 2009 bezig. De hoofdreden hiervoor was de enorme liquiditeit die centrale banken in de markt pompten. Deze bleven echter vooral hangen in de financiële markten waardoor daar wel een flinke inflatie te zien was. Maar dat is nu dus anders. Na de zware klappen op de beurs, is het de vraag of we al het slechte gezien hebben of dat het nog erger wordt.

De voornoemde inflatie in financiële waarden had jarenlang nauwelijks invloed op het inflatiemandje van de statistiekbureaus. Maar sinds de lockdowns hebben overheden fiscaal bijgesprongen wat in combinatie met problemen in aanvoerlijnen en een veranderde samenstelling in consumptie, zijn prijsstijgingen wel degelijk doorgedrongen tot het inflatiemandje.

Hierdoor voelde de Fed zich genoodzaakt om het monetaire beleid te veranderen van ruimend naar verkrappend. Sindsdien zijn de rapen gaar, ondanks dat de Fed nog maar weinig heeft gedaan; ze zijn net begonnen met verkrappen. Maar ja, markten lopen altijd vooruit; ze prijzen immers de verwachtingen in en de verwachting is dat de Fed flink op de rem zal blijven trappen en dat de economie zal gaan lijden.

Zoals twee weken geleden ook beschreven, lijkt een recessie onvermijdelijk waardoor de koersen een zuidwaartse koers volgden. Crypto implodeerde, obligaties kregen langdurig klappen en de favoriete tech-aandelen (FAANG) kregen een brute afranseling. In FX (valuta) gebeuren er helemaal grootse dingen want de koers van de dollar sterkt aan, en de rest moet er aan geloven zelfs de Zwitserse frank (alleen de roebel doet het goed…). Maar de Japanse yen is de munt om in de gaten te houden zoals eerder beschreven is op dit blog. Daarmee samenhangend, laten ook de yuan en de euro zich niet onberoerd.