De muntunie is nu de facto in een schuldenunie veranderd

Zoals al eerder beschreven is op dit blog, zit de wereld opgescheept met een schuldenprobleem. Één van de manieren om daarvan af te komen is schuldkwijting. Het kwijtschelden van schuld is niks nieuws (schuldjubileum) en is iets waar vanuit economenland al aardig wat aandacht naar uit is gegaan (zie bijvoorbeeld Steve Keen in dit redelijk recente interview) sinds de kredietcrisis van 2008. Ook het IMF heeft recent dit soort geluiden laten horen. Echter, waar het IMF impliciet over ontwikkelingslanden had, is er nu een coalitie die hetzelfde wil voor de gehele eurozone!

Er is nu dus een coalitie van meer dan honderd economen en politici die de ECB oproepen om een groot gedeelte van de schulden die zij in bezit heeft kwijt te schelden. Het zou dan met name om de staatschulden van eurolidstaten gaan die de ECB heeft opgekocht om zodoende deze landen niet te laten failleren (zo kocht de ECB in 2020 een groot gedeelte van alle nieuwe staatsschulden; zie hieronder).

De corrumperende werking van het alleenrecht op het printen van geld blijkt al tijden te sterk en lijkt zich te versnellen. Nu, onder aanvoering van de Weimar Coalitie, lijkt de EU/EMU steeds meer oren te hebben naar dergelijke noodgrepen (maar er is nog (gespeelde?) verdeeldheid).  Mocht zij de gekozen (Latijnse) lijn doorzetten en zich verder inlaten met deze Coalitie van economen en politici en/of soortgelijke voorstellen invoeren, dan wordt het verleden compleet genegeerd; waar de EU (en daarmee de eurozone) de mond vol heeft over spookbeelden uit het verleden, lijkt zij al tijden blind te zijn voor de door haar gekozen eindbestemming: Weimar.

Dahaag 323 euro dagvergoeding

Brussel ziet diepdiepzwart van de besmettingen. Veel negatiever krijg je de reisadviezen niet. En wat doen Europarlementariërs dan? Lekker verstandig thuiswerken en morgen gezond weer op. Naar Brussel afreizen, om die dagelijkse dagvergoeding van 323 euro op te halen. Is toch weer 323 euro, toch? En die EP-ers met hun mega-salarissen + onkosten van 4300 euro p/m hadden het al niet breed. Dus dan is 323 euro per dag best wel welkom, zo met de feestdagen voor de deur. Teneinde dat financieelgeforens een beetje te ontmoedigen hebben ze in Brussel nu bedacht die dagvergoeding van 323 euro AF TE SCHAFFEN opdat niet iedere idioot van de 750 dagelijks naar virushaard Brussel afreist om die 323 euro dagvergoeding op te halen. Waarop die Europarlementariërs nu dus WOEDEND zijn, want weer leidt tot woedende reacties op sociale media. Hiero de RealTime Woedend Tracker.

Eigenlijk helemaal niks

Het lijkt allemaal heel genereus van die GroenLinks-clown om de Rutte-jugend allemaal 10K te geven op hun achttiende verjaardag. Maar na een ochtendje nadenken kwamen we toch tot de conclusie dat die fooi eigenlijk een grote belediging is. Want dat geld is zo op! Kijk maar: auto, hotel, bianca, rubberschuif, flesje drank, parkeerplaats aan zee en een armetierige 370 meter bier in café De Stee te IJsselstein. Daarom een beter voorstel: iedere Nederlander op zijn 21ste een TON, te betalen door het Koningshuis. Zo geef je starters een start!

2000 euro op zak = BOETE

Wie in Rotterdam 2000 eypo op zak heeft is een crimineel. Dat zegt de lokale VVD van de havenstad in een filmpje op twitter. Gewone keurige fatsoenlijke Rotterdammers hebben helegaar geen 2000 eypo op zak, en wie dat wel heeft is dus een drugscrimineel. 2000 euro op zak = geld inleveren en meteen een boete van 2500 euro. Dan moet je als Rotterdammer dus al 4500 euro in je zak hebben. Cash geld is het betaalmiddel van de onderwereld. Aldus Vincent Karremans, van de VVD, de partij die altijd dit soort dingen roept als er weer verkiezingen aankomen. De babbelbox staat vandaag in de comments en vraagt: hoeveel contant geld hebt u op zak?

10 euro
50 euro
100 euro
2000 euro

Nationaal socialisme!

En dan slaan we nu naar pagina 27 van het SP-conceptverkiezingsprogramma (PDF), punt 3. "De euro is onhoudbaar, omdat de economieën van de eurolanden onvergelijkbaar zijn. Vasthouden aan de huidige euro gaat ten koste van onze economie, maar ook die van de landen in het oosten en zuiden van Europa, die de munt niet kunnen aanpassen aan hun economische ontwikkeling. De landen met meer vergelijkbare economieën moeten voorbereidingen treffen voor de ontwikkeling van een nieuwe munt." 

Nou, daar zit geen woord Italiaans tussen. Ook bij de rooien snappen ze eindelijk dat volken met een goede keuken, en waar de mannen bekend staan als goede dansers en minnaars, categorisch niet met geld om kunnen gaan, en visa versa (al blijft Frankrijk dus een randgeval). 

En daarom dus op naar een muntunie met landen met even miserabele keukens en onverbeterlijk stijve mannen, want alleen dat werkt. Geen gulden, maar een Noordelijke euro, ook wel de neuro. Fusie PVV en SP wanneer?

Nieuwe naam. Zelfde column. Volgende week nieuw plaatje

Van de week gaf Klaas Knot een Schoo-lezing en verschillende interviews, waarin de president van De Nederlandsche Bank uiterst markante uitspraken deed. Sommige van deze uitspraken waren gewaagd, andere verbazingwekkend en soms zelfs ronduit tegenstrijdig. Wat in ieder geval kristalhelder naar voren kwam, is dat Knot bereid is alles te offeren op het euro-altaar. 

Laat ik beginnen met de markante uitspraken. Zo stelt de heer Knot dat de EU ons 6 à 9 procent van het BBP oplevert . Nu is mij niet geheel duidelijk hoe hij dit bedoelt; waarschijnlijk dat zonder de EU de Nederlandse economie tot 9 procent kleiner zou zijn geweest; iets wat strookt met die 1500 a 2200 euro per gemiddeld inkomen van EU-populist Pechtold. Laatstgenoemde presenteerde het anders (iedere burger in plaats van per inkomen) en claimde dat het CBS de cijfers had geraamd. Klopte niks van, maar daar zijn al de nodige columns over geschreven. Knot doet hier echter hetzelfde, want die 6 tot 9 procent worden nergens gestaafd. Dit soort claims dienen met de nodige korrels zout genomen worden, want er is geen bewijs van hoe het er zonder de EU uit zou hebben gezien. Verder bedienen onderzoekers zich (noodgedwongen) van losse interpretaties van de cijfers, waardoor de foutmarge dermate hoog is dat de onderzoeksresultaten bijna waardeloos zijn.

De gulden middenweg

Ik heb vele stukken geschreven over de onhoudbaarheid van de euro en de EU. Deze mening is gestoeld op vele argumenten (gebrek electorale steun, democratisch tekort, technische onuitvoerbaarheid, en zo verder) en vandaag zal ik er weer één behandelen: de beloofde convergentie door het voeren van de euro. 

Zoals de meesten zich nog kunnen herinneren, zou de introductie van de euro voor vergaande convergentie zorgen. Dat is een academisch woord voor "naar elkaar toe groeien". Toen de europlannen gemaakt werden, was de redenering bij de noordelijke EU-lidstaten dat de nieuwe gezamenlijke munt een sterke munt moest zijn en dat hiervoor de nog op te richten Europese Centrale Bank de fundering moest hebben van de Duitse Bundesbank; want een solide munt gedreven door prudent monetair beleid (en fiscaal beleid) is de beste weg om economisch succesvol te worden. Duitsland was daarin dus het grote voorbeeld. 

Bij de zuidelijke EU-lidstaten zal de redenering iets anders zijn gelopen. Argumenten over meer subsidiestromen naar het zuiden, meer export naar het noorden en de mogelijkheid om meer en goedkoper te kunnen lenen door de impliciete kredietdekking van de noordelijke lidstaten, zullen de boventoon hebben gevoerd (en voor Frankrijk was de euro de manier om Duitsland in zijn greep te houden na unificatie van West- en Oost-Duitsland). 

Om de euro te laten werken werden er criteria in het leven geroepen: de Maastricht-criteria:

Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk.

Deze titel is natuurlijk een totale rip van Adam Fergusson, maar het dekt de lading van deze column. Zoals vorige week is besproken, denkt Ray Dalio dat we op weg zijn naar een nieuw monetair systeem. Hij verwacht weer een soort Bretton Woods moment waar de grote machtsblokken een nieuw soort geld gaan bedenken. Het proces naar dit moment is nu in de versnelde fase gekomen door de corona lockdown. De economische depressie die dit teweeg brengt heeft overheden en centrale banken groots doen uitpakken. 

Deze noodpakketten zijn niet overal hetzelfde, maar de meeste behelzen simpelweg zeer sterk verhoogde overheidsuitgaven, belastinguitstel of zelfs verlaging van de belastingen (yess!) enerzijds en enorme monetaire verruiming anderzijds. Het extra geld wat “geprint” wordt, wordt gebruikt om de enorme toevloed aan staatsschulden op te kopen. Dit is monetaire financiering van de overheidsuitgaven. Iets wat we nooit zouden doen in de eurozone (Maastricht criteria, EMU-pact), maar we gaan het toch doen. Ondanks dat de Duitsers door de Weimar-hyperinflatie een genetische afkeer hebben voor inflatoir monetair beleid, zijn nu zelfs zij om. 

Gratis geld bestaat natuurlijk niet. Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk. Nee, er is een rekening en de vraag is waar die komt te liggen. Grofweg zijn de strijdlijnen tussen oud en jong (schuldenaren versus vermogenden), arm en rijk, werkenden en niet werkenden. Deze strijdlijnen gelden zowel binnen landen als tussen landen (dan wel machtsblokken).

Het verloop van deze fase op weg naar een nieuw monetair systeem zal dus asymmetrisch zijn. Op macroniveau zijn er eigenlijk twee specifieke strijdlijnen: landen met een wereldreservemunt-status versus de rest en landen met militaire macht versus de rest. De eerste is duidelijk waarneembaar: de VS en de eurozone. Hierbij is Amerika de absolute nummer één. De dollar is de grootste in internationale handel en de grootste in de buitenlandse reserves van landen. Op zeer grote afstand volgt de euro (zie hieronder).

Dat zijn geen D66-rechters in ieder geval

Op de dag dat we 75 jaar vrijheid van de Duitse bezetting vieren, beslissen acht Duitse rechters over de monetaire toekomst van Nederland en de rest van Europa de eurozone. Het Bundesverfassungsgericht heeft vandaag bepaald dat het staatsschuld-opkoopprogramma van de ECB PSPP ultra vires (niet het corona vires, red.) is. Voor de duidelijkheid: het PSPP is het oude geld-bijdrukken-om-knoflooklanden-niet-failliet-te-laten-gaan-programma en niet de recente coronasteun. Volgens de uitspraak moet de Bundesbank na een overbruggingsperiode van drie maanden stoppen met de Duitse bijdrage aan PSPP, "unless the ECB Governing Council adopts a new decision that demonstrates in a comprehensible and substantiated manner that the monetary policy objectives pursued by the PSPP are not disproportionate to the economic and fiscal policy effects resulting from the programme". Een Europees opkoopprogramma zonder Duitsland is een beetje hetzelfde als uit eten gaan zonder portemonnee: het kan wel, maar voor je het weet sta je de rest van je leven tussen een stel illegale Senegalezen de afwas te doen. Nog meer spanning op de euro, dus. Benieuwd hoe snel Angela Merkel de R0 van deze crisis onder de 1 krijgt. Ze heeft nog drie maanden. Persbericht inclusief volledige uitspraak DORRRRT.

Langzaam komen de eerste factuurtjes van de coronacrisis.

Rutte sprak over een begrotingstekort van 11,8% BBP en een stijging van onze staatschuld van 46% BBP naar 65% BBP. Dat komt niet direct met elkaar overeen, omdat het BBP sterk krimpt. 

Door de krimpende economie heeft de overheid lagere belastingopbrengsten. Alle winst en winstbelasting verdampt meestal bij het eerste stukje gemiste omzet. Er staan nieuwe overheidsuitgaven gepland, vooral in de vorm van helikoptergeld, iets wat een paar maanden geleden nog ondenkbaar was. Voor Nederland is dat op zichzelf nog behapbaar, maar dankzij het lidmaatschap van een unie, zit er voor ons nog meer in het vat. 

Ter voorbereiding op het zoveelste coronatopic keek ik naar een interview met Johan Giesecke, een van de meest ervaren epidemiologen ter wereld. Hij was van 1995 tot 2005 de staatsepidemioloog van Zweden, en van 2005 tot 2014 Chief Scientist of the European CDC. Nu is hij lid van de strategische technische adviescommissie van de WHO.

Vanaf de zeventiende minuut gaat de professor echt los. De schade van corona is niet alleen in mensenlevens, (tijdelijke) invaliditeit, zorgkosten, economische schade, nee het gaat nog verder, we zijn de democratie aan het ontmantelen. Hij maakt zich zorgen om de dictatoriale trend in Oost Europa. Victor Orban werd bijvoorbeeld voor eeuwig autoritair heerser van Hongarije.