Arme zielen

We staan niet vaak genoeg stil bij het tragische lot van ambtenaren, maar gelukkig doet de Volkskrant dat wel. Tja dan begin je met allemaal idealen en zo en dan hup, verrek, voor je met je ogen kunt knipperen komt er een kabinet dat helemaal niet het kabinet is dat jij voor ogen had. Ja ho ho ho eens even. Hier ben je de politiek niet voor in gegaan. O nee wacht! Je bént de politiek helemaal niet in gegaan. Vergissing, ha ha! Nou, is dat ook weer opgelost. 

Natuurlijk is het niet altijd prettig om te werken voor godsonmogelijke amateurs, maar ja, hoort er allemaal bij jongen. Huisartsen staan vast ook niet te popelen om mensen te helpen die ontzettend stinken of heel vaak kleding van Jack&Jones dragen of werken op een communicatieafdeling maar het hoort nou eenmaal bij de baan. 

Maar de toeslagenaffaire dan? Dat was heel zwaar voor ambtenaren:

U weet wel, toen hij aanzette tot rassendiscriminatie

Voordat Mark Rutte aan zijn 100-jarig premierschap begon, was hij begin deze eeuw staatssecretaris Sociale Zaken in de eerste twee kabinetten Balkenende. In die hoedanigheid was hij onder meer verantwoordelijk voor uitkeringen en fraudebeleid. Vandaag verschijnt hij voor de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening (niet te verwarren met de mini-enquête van 3 jaar terug over het Toeslagenschandaal die de val van Rutte III inleidde) om over die tijd onder ede te spreken met onder meer Farid Azarkan en Sylvana Simons. Ongetwijfeld zal aan bod komen dat Rutte in die tijd volgens de rechter gemeenten aanzette tot rassendiscriminatie toen hij hen vroeg om inwoners van Somalische afkomst extra te controleren op fraude met bijstand. Een Toeslagenschandaal avant la lettre incluis institutioneel racisme (een verwijt waar Rutte WOEDEND over kan worden). De enquêtecommissie heeft 43 openbare verhoren gepland tot en met donderdag 5 oktober, Rutte komt later nog twee keer terug om gehoord te worden maar dan over zijn rol als premier in het fraudebeleid. Dít verhoor nu op HetLaatsteKunstjeVanFaridEnSylvana24.

Pijnlijke verwarring is pijnlijk

UPDATE MET KAMERBRIEF: Extreem pijnlijke blunder staatssecretaris De Vries. Ze haalde het aantal overleden kinderen dat nu ouder dan 18 zou zijn, door elkaar met het aantal kinderen dat ouder dan 18 was ten tijde van overlijden. Dat laatste aantal blijkt nu op 62 te liggen. Dat is nog steeds hoog, maar een stuk lager dan 256, of 259. Kamerbrief daarr. 

Er was gisteren enige opschudding in de Kamer over pijnlijke cijfers uit de toeslagenaffaire en voor u helemaal Jesse Frederik gaat en roept dat er uit deze cijfers juist blijkt dat er niets aan de hand is: even wat context. Een tijdje geleden kwamen (via een beslisnota bij de hersteloperatie, linkje hierrr, gaat om deel 3 en 4) opeens cijfers naar buiten over het aantal overleden kinderen van toeslagenouders. Toen bleken er 413 kinderen, die in aanmerking zouden komen voor compensatie, al overleden. Dat klinkt als enorm veel, het is ook veel, maar daarbij moet worden aangetekend dat relatief veel kinderen overlijden in hun eerste levensjaar (zie bijv. hier, er overlijden meer kinderen in hun eerste levensjaar dan in de 19 jaar daarna). In de cijfers die naar buiten kwamen was te zien dat 314 van de kinderen in hun eerste vijf jaren waren overleden. Het aantal overleden meerderjarige kinderen was volgens deze nota 43 (en niet 60 zoals De Vries gisteravond zei).

Gisteravond kwam de staatssecretaris in een debat over het herstel van de toeslagenouders opeens met nieuwe cijfers. Het totaal aantal kinderen dat was overleden bleek te zijn opgelopen naar 469. Dat is op zich niet vreemd, aangezien in de nota ook al stond dat er vermoedelijk nog meer overleden kinderen gevonden zouden worden, als meer mensen zich zouden melden voor het herstel van de toeslagenschade. Maar toen zei De Vries opeens dat er bij die 469 kinderen maar liefst 259 meerderjarigen zaten, later corrigeerde ze dit naar 256. 

Dat is, vergeleken met het staatje hierboven, een extreem aantal.  

Het zou namelijk aan de ene kant betekenen dat er minder minderjarige kinderen zijn overleden dan eerst bekend (mogelijke verklaring: wellicht vragen ouders van die kinderen geen extra compensatie aan). Maar aan de andere kant zijn er opeens meer dan 200 extra overleden meerderjarige kinderen van toeslagenouders. Dat is wel echt een hoog aantal en doet akelige dingen vermoeden over de oorzaak. Niet gek dat alle Kamerleden en de staatssecretaris niet meer wisten wat ze moesten zeggen. De staatssecretaris heeft beloofd de kwestie nader uitzoeken. Als het nieuwe cijfer echt 256 is, dan lijkt ons dat vooralsnog reden tot nader onderzoek. En liever niet door het CBS.

We wachten met smart tot we woorden van verlossing vinden

Na het debat van gisteren, met daarin opnieuw ontluisterende openbaringen over een door de Rutte Doctrine gegijzelde Rijksoverheid die ontkenning van fouten als motto voert en de obstructie van oplossingen als kerntaak behandelt, zoeken we al de hele dag naar retoriek om de waanzin, het wantrouwen, de lelijkheid en het leed opnieuw onder woorden te brengen. Wij zijn een weblog in de waan van de dag, maar deze waan is een allesdoordringende walm geworden, die maar niet weg wil blazen en waarvoor nauwelijks nog woorden te vinden zijn die de ernst kunnen omschrijven - laat staan dat er consequenties aan verbonden worden door de verantwoordelijken. Mogen we de Toeslagenaffaire, die een Toeslagenschandaal werd, om niet te zeggen een Toeslagenmisdaad, onderhand al een Toeslagencomplot noemen? Een uitvoerende macht - Rutte - die buiten het toezicht van de wetgevende macht - de Kamer - onderhandelt met de rechterlijke macht over verlenging van de geestelijke mishandeling van onschuldige burgers die door de fiscus geketend en gegijzeld worden: het klinkt al lang niet meer als een dodelijke opeenstapeling van fouten, ontkenningen en ambtelijke ego's. Het klinkt als kwade wil. Het smaakt naar bewust politiek lijfsbehoud. Het ontkent iedere verantwoordelijkheid voor goed bestuur en het vertrapt burgers voor eigen machtsgewin.

Maar we hebben geen woorden meer. Wie het nu nog niet ziet (en die zijn er helaas ook nog steeds), zal het nooit willen zien. Wie nu nog denkt dat Rutte zo'n leuke joviale gozer is (en dat zijn er helaas ook nog steeds te veel), is ziende blind of vreet er zelf ook goed van. Wie in de Toeslagenouders nog altijd primair fraudeurs ontwaart (zelfs die mensen heb je), leeft in de gelukzalige onwetendheid dat deze overheid ook jou met hetzelfde gemak juridisch kan geselen en geestelijk kan gijzelen. Maar we weten ook dat frustraties zoals bovenstaand breed ervaren worden onder de bevolking, en dat foto's zoals onderstaand niet alleen gezien, maar fysiek gevoeld worden door veel Nederlanders. Omdat ook wij nog steeds geloven in het morele kompas van de meeste Nederlanders over recht, onrecht, democratie en technocratie. Mark Rutte mag dan de norm van politieke macht zijn geworden, zijn nalatenschap is een verlammende onmacht. En niet de jaren van zijn premierschap zullen door de geschiedenis gevierd worden, uiteindelijk zal de opluchting over zijn onvermijdelijke vetrek zwaarder gewogen worden.

Rutte WOEDEND, Sophie ontregeld

Bijdrage van Farid Azarkan aan het #deBBBat, met de als een door een tas geslagen eeeh wesp gestoken Sophie Hermans, en Mark Rutte die probeert om verontwaardiging te acteren over het (terechte) verwijt van institutioneel racisme bij het toeslagenschandaal. Powerspeech dit.
#DeBBBAT: Verder live hierrr te volgen.