Geenstijl

Pikant want hij is toezichthouder van Klaas Dijkhoff’s club VON

NRC zet op Eerste Kerstdag om 21:30 uur het artikel Groeiende kritiek op de manier waarop Peter Wennink in zijn rapport met cijfers omspringt online. Een opmerkelijk tijdstip: Nederland buikt uit van de feestdis. De oud-ASML baas had zijn werkstuk eerder deze maand gepresenteerd. Aanvankelijk werd het rapport – voorstellen om de welvaart te behouden én uitdagingen op te lossen voor zaken als wonen, stikstof en zorg (prijskaartje: 150 miljard euro) – omarmd door formatiegenoten CDA, D66 en VVD. Maar nu volgt de kritiek.

Dat commentaar kwam in eerste instantie van partijen ter linkerzijde en de vakbonden die zich zorgen maken over het welbevinden van werknemers. Maar de harde noten die Eerste Kerstdag in NRC worden gekraakt gaan over de statistieken waarmee Wennink zijn ideeën in het rapport ondersteunt. “Bijna elk cijfer dat ik beetpakte, verbrokkelde in mijn handen”, aldus financieel journalist Joris Heijn. FNV-econoom Tijmen de Vos ziet ‘halve waarheden, verdraaiingen en misbruikte statistieken’. CPB, DNB en hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de UvA Arnoud Boot onderschrijven de kritiek op de cijferbrij. Een treffend voorbeeld uit het artikel is de grafiek met schrikbarende steile curve hierboven.

Die staat op pagina 16 van het ruim honderd pagina’s tellende rapport. Daar waarschuwt Wennink dat de overheidsschuld in 2060 kan oplopen tot 234 procent van het nationaal inkomen. De bron waar de rekenmeester zich op baseert heeft Bassiehof voor het gemak rood omcirkeld: het CPB.

Maar dat heeft het Centraal Planbureau nooit beweerd. Wél schat het CPB afgelopen juli dat de staatsschuld in 2060 126 procent van het nationaal inkomen bedraagt. Dat is ruim 1000 miljard euro lager dan het dramatische beeld dat Wennink schetst. Hij verdubbelt eigenhandig de groei van de staatsschuld kortom. Geinig feitje: Wennink’s voorspelling voor 2060 is zelfs hoger dan elk door het CPB doorgerekend verkiezingsprogramma. De partij die de staatsschuld het sterkst laat oplopen – dat is NSC – blijft steken op 154 procent.

De oud-topman van ASML blijkt twee economische scenario’s bij elkaar te hebben opgeteld. Het CPB berekende dat extra klimaatuitgaven de staatsschuld met 56 procentpunt kunnen verhogen en extra defensie-uitgaven met 51 procentpunt. Maar de CPB’ers hebben die scenario’s nooit gecombineerd. Tóch presenteert Wennink één alarmistisch getal: 234 procent.

Maar je kunt die scenario’s niet bij elkaar optellen omdat ze ook op elkaar inwerken, zegt het CPB tegen NRC over de door Wennink gefabriceerde maar aan hun toegeschreven grafiek. Het CPB toont bovendien bandbreedtes bij zulke scenario-analyses. “Die doorwerkeffecten hebben we niet berekend. We kunnen dus niets zeggen over de samengestelde effecten. Zelf zouden we deze figuur niet presenteren.” Au.

Het rapport Wennink wordt afgelopen weken gepusht door Voor Ons Nederland (VON), het super PAC tegen populisme van Klaas Dijkhoff. Het verschijnt meermaals in nieuwsbrieven van de club. Dijkhoff’s zakenpartner Tom de Bruyne probeert op de dag van publicatie het rapport preventief te veilig te stellen met de kop “Hoe beschermen we het Wennink-rapport tegen de Nederlandse immuniteitsreactie?”. Twee dagen later volgt circusdirecteur Dijkhoff zelf met een Wennink legt de bal op de stip-artikel. Ondertussen roept VON donateurs op verder mee te denken met Wennink.

Afgelopen verkiezingscampagne kocht VON – dat draait op donaties maar in tegenstelling tot politieke partijen niet hoeft te vermelden hoeveel en van wie - voor tonnen aan TV-spots in om te waarschuwen voor populisten en hun trucs. Ze onderscheidden in die campagne vier listigheden waar het populisme gebruik van maakt waaronder de werkelijkheid versimpelen (da’s punt twee).

Zou het verzinnen van CPB-grafieken door Peter Wennink ook onder hun anti-populisme regel vallen? Da’s een leuke vraag voor de Raad van Toezicht van Voor Ons Nederland.

Waar diezelfde Peter Wennink ook in zit.