Inzake Mark Ruttes peuterserviesje van Nijntje

Oleksandr (34) en Oksana (25) uit Middelburg zijn zo dankbaar voor de opvang in Nederland nadat ze moesten vluchten uit Oekraïne, dat ze hun pasgeboren zoon vernoemd hebben naar Mark Rutte. De gemeente stelde de premier op de hoogte die vervolgens deze week een mand stuurde met een peuterserviesje van Nijntje, een bosje bloemen, een persoonlijke brief en beschuit met blauwe muisjes. Het stel woont nu bijna twee jaar in Zeeland. Ze komen uit het oosten van Oekraïne, niet ver van de grens met Rusland. Vlak na het uitbreken van de oorlog zijn ze gevlucht. “We hopen nog altijd dat het goed komt, en dat we terug kunnen. Het blijft toch ons thuis.” Hoop is uitgestelde teleurstelling en praatjes vullen geen gaatjes, daarom steunt Nederland Oekraïne sinds de Russische inval actief met tanks, F16’s, ander materieel & training en miljarden euro’s. Terwijl Oleksandr en Oksana in Middelburg zitten. Dat deugt niet.

De Oekraïense ambassadeur Karasevych zei enkele weken terug tegen Nieuwsuur over zijn landgenoten van de dienstplichtige leeftijd die naar ons land zijn gevlucht: "Ik ben niet bang om het heel duidelijk en luid te zeggen: Oekraïense mannen moeten in Oekraïne zijn en hun land beschermen." Volgens Karasevych is het aan Den Haag om te beslissen wat er met ze gebeurt: "De Oekraïense overheid werkt daar graag aan mee, maar wij hebben geen juridische middelen om ze gedwongen terug te halen." Oekraïense mannen tussen de 25 en 65 hebben sowieso een uitreisverbod maar weten desondanks de duizenden kilometers tussen hun land en het onze te overbruggen.

Tijdens een debat afgelopen donderdag over Oekraïense vluchtelingen stelde Gidi Markuszower (PVV) de kwestie aan de orde bij staatssecretaris asielzaken Eric van der Burg (VVD). Markuszower diende een motie in om terugkeer van dienstplichtige Oekraïners te bevorderen. De bewindsman begrijpt de zorgen van de Oekraïense ambassadeur en de PVV’er: “Wij zijn bondgenoot van Oekraïne. Oekraïne ziet graag dat de mannen dáár zijn. Het zou dus het mooiste zijn als de mannen daar blijven vechten. Dat helpt ons ook wat met wat wij qua wapens en middelen doen.” De onvermijdelijke máár is dat in de Oekraïense dienstplichtwet uitzonderingsregels staan (wie meer dan drie kinderen heeft hoeft niet te vechten, wie een familielid heeft verloren ook niet, dat werk).

Van der Burg zegt daarover: “Dan zouden wij dus moeten gaan beoordelen of mensen onder die uitzonderingsregel vallen. Dat kunnen wij, als Europese landen, helemaal niet, omdat we die data helemaal niet hebben.” Maar die informatie heeft Kiev natuurlijk wel en de ambassadeur zegt dus bereid te zijn mee te werken. Markuszower vraagt helaas niet door, gemiste kans. Belangrijker: het risico is volgens Van der Burg levensgroot dat Oekraïners gelijk een asielprocedure beginnen wanneer je ze wilt terugsturen. “Wij moeten dan dus, op basis van individuele casuïstiek, Oekraïners toevoegen aan het bestand van de 70.000 mensen waar de IND een oordeel over moet vellen. Dat maakt 'm buitengewoon ingewikkeld.”

Oekraïense mannen moeten in Oekraïne zijn en hun land beschermen, zegt de Oekraïense ambassadeur dus. Maar ondertussen gijzelen ze de Nederlandse asielprocedure, meldt de staatssecretaris. Komende donderdag vindt het plenaire Kamerdebat met de meeslepende titel De staat van de oorlog in Europa plaats (gaat ook over dat 10-jarig veiligheidsakkoord). De zaak van die Oekraïense dienstplichtigen in Nederland (zo'n 25.000) zal dan hopelijk opnieuw aan de orde komen. Want het is inderdaad erg ingewikkeld met die Oekraïners: “Ze komen van Polen tot Portugal. In één geval klopten zelfs Oekraïners uit Canada hier aan.”