Geenstijl

Good times never last…

Banken zijn sinds de kredietcrisis van 2008 helemaal ingemaakt op de beurs. Ze werden gezien als de veroorzaker van de crisis en de vele daaropvolgende bailouts hebben banken allesbehalve populair gemaakt bij burgers en overheden. De aandelenkoersen van banken hebben niet alleen enorm te lijden gehad onder de strengere regulering, maar ook van het monetaire beleid van de ECB. Haar beleid deed de rentebaten namelijk geen goed. En iedere keer dat men dacht dat het ergste achter hen lag, bleek de gifbeker niet leeg te zijn. Het nieuws van de afgelopen week was daar een goed voorbeeld van.

Met stijgende rentes, weg van de nul grens, kwam er weer wat leven in Europese bankenaandelen. Zo zijn de rentes die banken geven op spaartegoeden nu nog steeds maar rond de één procent in eurozone, terwijl dit geld uitzetten, de bank nu 3,75% of meer oplevert. Deze asset liability mismatch (ALM) levert een steeds betere net interest income (NNI) op (het verschil wat de bank betaalt op geld wat zij inneemt, en de rente die zij ontvangt op gelden die zij uitzet/uitleent). Het had er alle schijn van dat banken eindelijk weer mooie cijfers konden gaan boeken en dat gebeurt nu ook. Zo hebben Rabo, ING, ABN en een hele lijst aan andere eurozone banken grote winstsprongen laten zien. But good times never last…

Zo kwam de Italiaanse regering, uit het niets, met een extra belasting op Italiaanse banken. Deze belasting van 40% gaat niet alleen van toepassing zijn op NII van 2023, maar ook op die van 2022! Het is hoogst ongebruikelijk om de belastingregels te veranderen te heffen. Ook de manier waarop deze wet is aangenomen, op de vrijdag voor het reces, is achterbaks te noemen. En nog erger, het stond niets eens genoteerd als agendapunt! Dus de mensen die denken met Meloni nieuw leiderschap te krijgen, komen bedrogen uit. Politici blijven politici… En de Italiaanse regering laat zien geen betrouwbare en voorspelbare partner te zijn. Iets wat investeringen in het land geen goed zullen doen op lange termijn.

Verder is het wel leuk en aardig om “overwinsten” te willen belasten, maar tijdens QE en negatieve rentes, was het slecht gesteld met de NII van banken; dat deze nu groeien is dan ook niet zo vreemd. Verder zou men wat beter moeten kijken naar hoe wij en de banken in deze positie zijn beland, en dan moeten we toch echt kijken naar het monetaire beleid van de ECB (en andere centrale banken) kijken. Overigens is het nu wel zo dat de ECB rente betaald op de reserves die banken stallen bij de ECB, wat in de huidige omgeving onzinnig is of een bewuste keuze (verborgen bailout/herkapitalisatie) om zo de banken aan te laten sterken voor wat komen gaat…  

Maar ook aan de andere kant van de plas is er het één en ander aan de hand in bankenland. De Amerikaanse bankensector is daar wat anders dan bij ons. Zo zijn veel Amerikanen gewend te beleggen (voor hun pensioen) en zijn ze een stuk beter onderlegd in de verschillende activaklassen en hebben daar ook meer toegang toe. Waar in Europa de banken de spaarrentes ongestraft laag konden houden omdat spaarders minder alternatieven hebben, was dat in de VS een stuk moeilijker; de Amerikaanse spaarders zijn veel mobieler dan in Europa. Geholpen door de digitalisering, kunnen Amerikanen erg gemakkelijk hun geld overboeken van een bank naar een Money Market Fund bijvoorbeeld, omdat daar de rente daar hoger is.

En daar begon de ellende dus. Nu waren deze problemen vooral bij kleine, regionale banken waar te nemen. Snel ingrijpen van de Fed en de Amerikaanse overheid (BTFP, discount window, RRP drain), heeft een kettingreactie tot nog toe kunnen voorkomen. Maar een kredietbeoordelaar, Moody’s, vond het welletjes en zegde een aantal  grote banken de wacht aan door ze op de watchlist te zetten voor een mogelijk afwaardering. Daarnaast had Moody’s een tiental kleine Amerikaanse banken daadwerkelijk afgewaardeerd afgelopen week.

Nu zijn kredietbeoordelaars berucht wat betreft de accuraatheid en timing van hun afwaarderingen; ze lopen altijd achter de feiten aan. Zo waren ze in 2007 en 2008 rijkelijk laat met afwaarderen en hadden ze in de aanloop naar de kredietcrisis veel te hoge ratings afgegeven. Kredietbeoordelaars waren daarmee medeschuldig aan de kredietcrisis.

Enfin, de Moody’s afwaardering is min of meer een reactie op wat al is gebeurd, dus meestal mosterd na de maaltijd. Maar, bij de tekst en uitleg, stelt de kredietbeoordelaar dat de vooruitzichten toch enige reden voor bezorgdheid geven. Zo is de kapitaalspositie bij de kleinere banken karig, zeker gezien de blootstelling aan commercieel vastgoed. En voor alle banken geld dat de financieringskosten (zeg maar de rente die de bank moet betalen op het aantrekken van gelden van onder andere spaarders). Nu hebben de voornoemde maatregelen die de Fed en de Amerikaanse regeringen hebben genomen de boel enigszins gekalmeerd, maar onderliggend is het business model van de (kleine/regionale) Amerikaanse bank niet goed te noemen. Althans, niet met de huidige renteniveaus. 

Het lijkt er dus sterk op dat de gifbeker voor zowel Europese alsmede Amerikaanse banken nog niet leeg is.