Geenstijl

Alles wordt duurder maar niet goedkoper

Nu de brandstofprijzen, met name die voor gas, omlaag zijn gekomen, wordt de vergelijkingsbasis voor inflatie steeds beter. Er zijn dan ook mensen die de inflatie als overwonnen achten. Gek genoeg zijn de centrale banken daar nog niet helemaal van overtuigd en zeggen zij stug door te gaan met het verhogen van de rente. Als de kampen gelijk hebben dan wel volharden in hun beleid, dan krijgt de wereld zelfs te maken met deflatie. Echter, voor het zo ver is, zal inflatie haar wraak nog één keer doen gelden, iets waar de centrale banken dus op lijken voor te sorteren. Maar centrale banken kunnen wellicht deze inflatieslag winnen, maar de inflatieoorlog winnen lijkt allerminst zeker.

Als er naar inflatiecijfers gekeken wordt, dan delen economen deze in vele categorieën. Zo hebben we consumentenprijsinflatie (vaak gewoon “inflatie’ genoemd), producentenprijsinflatie, en subgroepen van deze twee categorieën. Zo word het inflatiecijfer vaak tezamen met de kerninflatie weergegeven. Deze laatste categorie betreft ook een consumentenprijsinflatie, maar dan zonder de volatiele categorieën zoals voedsel en energie (definitie kerninflatie verschilt overigens per organisatie; zo heeft CBS weer andere definities, zoals SA20 en SA21 dan bijvoorbeeld Eurostat).

En het is juist die kerninflatie die voor verrassingen zal zorgen, terwijl het inflatie cijfer, dus inclusief energie, juist desinflatie (desinflatie betekent dat het percentage aan inflatie afneemt; is dus niet hetzelfde as deflatie waar het prijspeil in zijn geheel onder nul gaat) zal laten zien. Overigens verwacht ik ook bij het inflatiecijfer twee tegenvallers, namelijk de voedselprijzen(retail, niet zozeer de inkoop als ik de FAO cijfers mag geloven) en stijgende energieprijzen in de EU (door het dwaze besluit van Duitsland haar kernreactoren te sluiten).

Het probleem met de kerninflatie is dat deze op de zaken achterloopt. Het duurt immers een tijdje voordat alles zich heeft aangepast. Zo zien we nu pas flinke salarisverhogingen in de cao's opduiken.

Zo bedong het bankpersoneel bij ING een salarisstijging van 400 bruto (tot 80K salaris en daarboven EUR 320), wat ongeveer neerkomt op 8% salarisverhoging voor de meeste medewerkers. Deze set-up bij ING legt ook een probleem bloot van inflatie: het heeft herverdelingseffecten die vaak juist zeer negatief zijn voor de middelste en laagste inkomensklassen (de hogere inkomensklassen hebben meer vermogen en hogere hypotheken wat dus tot een soort autocompensatie leidt, die de lagere inkomensklassen niet of in mindere mate hebben). De vakbonden hebben dus getracht, via een vast absoluut bedrag aan salarisverhoging, de verstoorde herverdeling weer wat recht te trekken. (Overigens gaat iedereen er op achteruit, aangezien de inflatie die heeft plaatsgevonden bij lange na niet is gecompenseerd).

Het is dan ook verbazingwekkend dat juist linkse partijen vaak beleid voorstaan wat inflatoir werkt! Als ik mijn cynisme de loop geef, dan zou ik zeggen dat ze dit expres doen om hun achterban nog afhankelijker te maken van de Staat (en dus de linkse partijen; The Road to Serfdom waar Hayek over schreef).

De ING was overigens niet de enige met flinke cao salarisstijgingen. Zo kreeg het zorgpersoneel meer dan 15% over de komende twee jaar. En zo waren er nog wel meer voorbeelden van zeer hoge loonstijgingen. Dus het eerste kwartaalcijfer die het CBS berekende van 5% (wat al een record was) loopt nog steeds achter de feiten aan. De kerninflatie zal hierdoor hardnekkig hoger en langer blijven voortbestaan.

Iets wat ook weer effecten heeft op onder andere voedsel (retail) prijzen. Immers, veel van deze loonsverhogingen zijn nog niet doorgeprijsd. Het “goede” nieuws in dezen is dat een deel van de bedrijven voor de muziek waren uitgelopen, en record winstmarges lieten noteren. Het is dan ook niet vreemd te verwachten dat een deel van de inflatie in lonen en groothandelsgoederen geabsorbeerd zal worden door de winstmarges (zullen dus omlaag komen). Overigens, hebben veel bedrijven helemaal geen record winstmarges, en zal deze kostenstijging in veel gevallen niet (geheel) door te prijzen zijn (gebrek aan prijszettingvermogen), waardoor velen in absolute nood zullen geraken.

En dat brengt ons bij de echte inflatiekiller: een economische crisis. Iets wat ik ook verwacht. Dit heeft alles te maken met de renteverhogingen die worden doorgevoerd om de voornoemde inflatie te bestrijden. Kapitaalverstrekkers zoals banken, zullen hun leningsvoorwaarden flink aanscherpen, wat tot een tekort aan krediet zal leiden. Iets wat een economie die gestoeld is op een overvloed aan goedkoop krediet, niet aankan. Deze credit crunch geeft weer solvabiliteitsproblemen, wat tot nog meer kredietverkrapping zal leiden en zo verder (zoals eerder al beschreven op het Geldblog). Dit zal tot deflatie leiden.

Centrale banken zullen dan wellicht verplicht zijn om flink te verruimen, iets dat, nadat het deflatoire gat is gevuld, weer tot pieken in inflatie zal leiden. En zo zal het spel worden voortgezet; iets wat zal leiden tot wat ik harmonica-inflatie noem (toch nog een link naar Maxima). Of deze cyclus oneindig kan worden voortgezet, valt met zekerheid uit te sluiten, maar voorspellen wanneer de grote reset zal plaatsvinden, is nagenoeg onmogelijk. Zoals Rudiger Dornbusch eens zei ”The crisis takes a much longer time coming than you think and then it happens much faster than you would have thought.".