Geenstijl

Een tijdlijn over het achterhouden van een kritisch CTB- en 2G-rapport op basis van mails tussen VWS, JenV en de Raad

GeenStijl doet nog steeds onderzoek naar het door Hugo íets te lang achtergehouden kritische adviesrapport over 2G. We hebben een Wob-verzoek bij VWS ingediend, maar het ministerie blokkeert de openbaarmaking van die informatie. Via een andere route heeft GeenStijl vandaag wel nieuwe stukken bemachtigd over de totstandkoming en het niet tijdig aan de Kamer sturen van dat spoedadvies. Er zitten wat interessante duiveltjes in de details.

Korte terugblik: 'Onduidelijkheid over noodzaak' van 2G
Op donderdag 23 december na half zes stuurde demissionair minister van VWS Hugo de Jonge een kritisch adviesrapport van de Raad voor de Rechtspraak over coronapassen en 2G naar de Kamer. Dat advies is op 17 november uitgebracht op verzoek van het ministerie van Justitie en Veiligheid en had op 22 november bij de indiening van de wetsvoorstellen voor coronapassen op de werkvloer (de "Tijdelijke wet verbreding inzet coronatoegangsbewijzen", nummer 35971) en het voorstel voor 2G (de "Tijdelijke wet differentiatie coronatoegangsbewijzen", nummer 35973) bijgesloten moeten zijn. Dat is niet gebeurd: het werd pas ruim een maand later nagezonden, vlák dat heel Nederland op 23 december uitklokte voor het kerstweekend. 

Pieter Omtzigt las het adviesrapport op 28 december en toen was het bal: het rapport bevat stevige kritiek die de regering niet in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel heeft opgenomen. Over de noodzaak van coronapassen (CTB) en 2G in verhouding tot grondrechten, over de ontslagvraag als je geen coronapas op je werk hebt, over maatschappelijke impact en over toegang tot het recht voor mensen die op enigerlei wijze de dupe worden van deze haastig opgestelde wetgeving (die bovendien grotendeels op hobbysommen leunt).

"Gewoon een foutje", of toch niet?
Tussen de indiening van het wetsvoorstel en het publiceren van het rapport zijn wel drie Kamerdebatten gevoerd (op 1, 15 en 21 december) over de coronamaatregelen, waarin CTB op de werkvloer en 2G kritisch besproken werden. Zonder dat de Kamer over het advies beschikte. Hugo de Jonge noemde het achterhouden van het rapport tegenover SBS6 op 29 december "gewoon een foutje", maar dat verhaal werd de volgende dag al door de werkelijkheid ingehaald: VWS wist al (minstens) negen dagen dat het rapport niet openbaar was: de Raad voor de Rechtspraak wees VWS daar op 10 december op, dat lazen ze pas op 14 december en vervolgens duurde het nog negen dagen en twee coronadebatten tot het naar de Kamer ging.

Omdat zowel 2G als CTB op de werkvloer extreem ingrijpende maatregelen zijn, die haastig in wetgeving worden gegoten waarbij kritische beschouwingen al dan niet per ongeluk worden weggelaten uit de bijlagen, wilden wij het onderwerp niet loslaten. Op 29 december heeft GeenStijl Wob-verzoeken gestuurd aan onder andere VWS en JenV. Die laatste heeft nog niet gereageerd, VWS pleegt moedwillige wobstructie. Desalniettemin hebben we wel de hand kunnen leggen op correspondentie tussen VenJ en VWS enerzijds met de Raad voor de Rechtspraak (RvdR) anderzijds. En er zitten wat duivels in de details van die mailwisselingen. TIJDLIJNTIJD!
COMMENTS closed. Gaarne verder reaguren in persco-topic. GU gaat morgen winkelen en wil vroeg slapen

Zelluf Meelezen? HIERRR de volledige mailwisseling (PDF) waar onderstaande tijdlijn op is gebaseerd

Op vrijdag 12 november om 16u51 vraagt het ministerie van VenJ om een spoedconsultatie aan de RvdR over de Tijdelijke wet uitbreiding coronatoegangsbewijzen, en of ze dat advies uiterlijk maandag 15 november om 10u00 aan willen leveren. "De Raad voor de rechtspraak is opgericht in 2002 als onafhankelijke buffer tussen de rechtspraak en de regering", maar dat verzoek leest als een order om in het weekend even quick 'n dirty te adviseren over haastige wetgeving.

Zondagmiddag 14 november om 14u12 laat de RvdR weten dat maandag 10u00 echt niet gaat lukken. Ze mikken op woensdag de 17e om 14u00. De Raad wil weten of het klopt dat er behalve de CTB-wet ook nog een 2G-voorstel aankomt dat met dezelfde snelheid beoordeeld moet worden.

JenV reageert om 15u43 dat ze begrijpen dat maandag lastig wordt, omdat "de wet nou eenmaal vereist dat de gerechten worden geraadpleegd voor jullie advies uitbrengen". En ja, er komt ook nog een 2G-voorstel, dat op dat moment letterlijk nog in de maak is: "Concepten komen langs terwijl ik je mail", schrijft de VenJ-ambtenaar die zondagnamiddag aan RvdR.  

Het streven van Hugo de Jonge is op dat moment nog om het voorstel vrijdag 19 november aan de Kamer te sturen, opdat er de week daarna over gedebatteerd kan worden. Hij heeft haast.

Op maandagmorgen 15 november om 10u11 wordt het 2G-wetsvoorstel naar de RvdR gemaild. VenJ wil graag "uiterlijk vandaag 16:00 uur" een spoedconsult. De RvdR moet razendsnel over de brug komen met een groen vinkje, maar 20 minuten later valt bij deze VenJ-ambtenaar het kwartje dat ze dat niet gaan redden, maar of het dan wel woensdag gelijktijdig met het CTB-advies kan worden meegezonden.

Woensdag 17 november om 14u55 wordt het getekende advies door RvdR aan JenV gestuurd: "Succes met dit intensieve wetgevingstraject!", schrijven ze er bij.

De beide wetsvoorstellen worden op 22 november aan de Kamer gestuurd. Het eerstvolgende debat is op 1 december. Op vrijdag 10 december om 14u07 heeft de RvdR per mail aan VenJ "het sterke vermoeden" dat hun advies "wel is verwerkt door wetgevingsjuristen" omdat er in de memorie van toelichting terloops naar wordt verwezen, maar dat er "in de logistiek wat is misgegaan" omdat het gehele advies geen onderdeel uitmaakt van het parlementaire dossier. 

Even opletten nu, hier zitten de duiveltjes:
Het duurt vervolgens ruim vier dagen voordat VWS deze mail beantwoordt: pas op dinsdag 14 december om 16u00 laat het ministerie weten dat het "iets meer voeten in aarde heeft dan slechts het advies per e-mail nazenden". De bedoeling is dat het advies wordt meegezonden in beantwoording van schriftelijke vragen over de wetsvoorstellen die vanuit de Kamer worden verwacht. Dat kun (of moet) je lezen als: 'We gaan zo'n kritisch rapport niet los nazenden aan de Kamer, dat valt te veel op. We stoppen het tussen allemaal andere antwoorden, dan hoeft het niet in een aparte brief aan de Kamer'. Opzet? Dat weten we niet. Maar politiek gezien is het wel gehaaid.

Donderdag 16 december reageert de RvdR begripvol, want de druk is dan al van de wetsvoorstellen: CTB en 2G-stemmingen zijn verdaagd naar januari omdat Nederland ondertussen weer in avondlockdown is. Op vrijdag 17 december lekt Den Haag dat alles weer dicht moet, de persco is op zaterdag de 18e, de huidige lockdown begint op zondag 19 december.

Mede daarom heeft de Kamer vóór het kerstreces geen vragenronde meer over de wetsvoorstellen. VWS mailt op donderdag 23 december om 10u34 aan RvdR dat er alsnog een aparte brief met het advies klaar ligt voor de Kamer, maar dat die mogelijk pas in januari verzonden wordt. Met andere woorden: daar is nog overleg over de handigste timing gaande. Dezelfde dag, 23 december om 18u16 (!) mailt VWS aan RvdR dat hun rapport van 17 november alsnog verzonden is aan de Kamer. "Dank voor de nette afhandeling", laat de RvdR de 24e nog weten - en dan is het kerst.

Het duurt daarna tot 28 december totdat het rapport wordt opgemerkt, op de 29e zegt Hugo "Gewoon een foutje" en op 30 december laat de RvdR aan Hart van Nederland weten: Op 10 december hebben we het ontbreken van het advies gemeld aan VenJ, op 14 december heeft VWS het bevestigd, wat er daarna gebeurd is weet de Raad voor de Rechtspraak uiteraard niet: "Op hoe dat vervolgens intern verlopen is, hebben wij geen zicht."

**GeenStijl op zoek naar interne zicht bij Hugo's VWS
**Aan de RvdR heeft het niet gelegen. Die hebben geleverd wat er van hen verlangd werd, nagebeld waarom het niet openbaar was en antwoord gekregen. 

Wij denken, na het lezen van de emails, dat de bijlage best per ongeluk kan zijn vergeten op 22 november. Feit is: als het meteen bij het wetsvoorstel had gezeten, was het ongetwijfeld minder opgevallen in de barrage aan bijlagen, dan nu het achteraf is nagezonden. In dat opzicht vermoeden we geen kwade opzet. 

Maar we geloven het niet op Hugo's enorme pupillen want tussen de opmerkzaamheid van RvdR en de uiteindelijke openbaring heeft hij het kritische rapport over CTB op het werk en 2G in het dagelijks leven minstens negen dagen vanaf 14 december (en twee debatten op 15 en 21 december) willens en wetens achtergehouden voor de Kamer. Dat is dan weer níet "gewoon een foutje". Wat is er tussen 17 november en 23 december allemaal gebeurd met dat inmiddels veelbesproken consult? Het antwoord ligt uiteraard niet bij de RvdR, die wilden hun advies graag openbaar hebben. Het antwoord ligt bij VWS. 

Maar VWS weigert de Wob van GeenStijl te behandelen. Dit topic is dus een bruggetje tussen het opduiken van het rapport en de de lopende vraag waarom het in eerste aanleg niet als bijlage bij het wetsvoorstel aan de Kamer is gestuurd. Zoals aangekondigd, zijn we in bezwaar gegaan tegen de onwettige handelswijze van het ministerie van VWS ten aanzien van de Wet openbaarheid van bestuur:

Inzake: WOB rapport Raad voor de Rechtspraak
reactie op uw brief d.d. 3 januari 2022
GS / VWS / uw kenmerk: [weggelakt]

Amsterdam, 5 januari 2021

Geachte heer / mevrouw,

Uw brief d.d. 3 januari 2022, waarin u de ontvangst van bovenvermeld WOB verzoek heeft bevestigd en de beslistermijn verdaagt, bericht ik u namens verzoeker als volgt.

*Uw brief geeft blijk van een volstrekt standaardachtige benaderingswijze van het verzoek. Het gaat kennelijk om een brief die iedere WOB-verzoeker ontvangt, ongeacht het onderwerp, waarin automatisch de beslistermijn wordt verdaagd en wordt aangekondigd dat een afwijkend werkproces door uw departement wordt gehanteerd. *

*Verzoeker heeft daar bezwaar tegen en neemt aanstoot aan deze banderingswijze. Anders dan u stelt heeft het verzoek geen betrekking op Corona-gerelateerde documenten, maar op documenten die zien op het publicatie-momentum van en het contact tussen uw departement en de Raad voor de rechtspraak (en anderen) ter zake de verschijning van het Spoedadvies Tijdelijke wet uitbreiding coronatoegangsbewijzen en Tijdelijke wet differentiatie coronatoegangsbewijzen. Het betreffen dus geen inhoudelijke Corona-gerelateerde documenten, maar stukken omtrent het reeds verschenen advies. Daarvan bestaat niet ‘uitzonderlijk veel informatie’ en het is ongeloofwaardig dat het om ‘grote hoeveelheden’ stukken gaat, zoals u in uw brief stelt. De aangekondigde afhandeling levert dan ook strijd met de wet en misbruik van recht op. U dient het verzoek op reguliere wijze af te handelen en daarin het nodige maatwerk te leveren. *

Verzoeker gaat dus niet akkoord met de door u voorgestelde afhandelingswijze c.q. deelbesluiten en ziet een besluit (en de stukken) graag binnen de wettelijke termijnen tegemoet.

Met de afscheidsgroetjes van GeenStijl aan Hugo de Jonge, want vanaf vanavond is Ernst Kuipers de Chef Kwestieuze Coronamaatregelen...

Nieuw elan met een nieuwe bestuurscultuur zitten er echt niet in bij Rutte IV, dat gewoon meer van hetzelfde Rutte III is. Dus ook meer van dezelfde worst. We weten ondertussen hoe die wordt gemaakt, en hoe die smaakt. Hoe kunnen we die vieze smaak een beetje wegpoetsen? Met gerichte onderzoeksjournalistiek. GeenStijl surft op de waan van de dag, maar onder die golven willen we parelduiken en onderste stenen zoeken. Daar heb je duikers voor nodig, met expertise, tijd en geduld. Dat kost geld. Geld dat bij ons niet tegen de plinten omhoog klotst. Want geen staatssteun. Want niet woke. Want geen grote corporate suikerooms. Wil u meer, of minder onderzoek onder de oppervlakte? Dan kunt u dat regelen. U doet een duit in het zakje, wij zetten Wobbers en Duikers in.