Geenstijl

Het WOO't een beetje vermoeiend zo...

Weet u wat het is met Wob/WOO-verzoeken? Het kost kneiterveel tijd, en dus geld en niet omdat een briefje opstellen met een verzoek om documenten zo veel moeite kost. Maar omdat de overheid zich meestal niet aan wettelijke termijnen houdt. Want hoe langer het duurt eer documenten worden vrijgegeven, hoe groter de kans dat het onderwerp al lang weer uit de nieuwsstroom, uw aandacht en het kortetermijngeheugen is weggespoeld. Om de actualiteit van overheidscontrole te bewaken, moeten we steeds naar de rechter (het duurste deel van WOO'en), die dan de staat moet dwingen om zich aan de termijnen te houden. Soms gaat dat glorieus (zie: Landsadvocaat vs. GS inzake Evacuatie-Ellende Afghanistan). Maar soms houdt de rechter die de rijksoverheid aan de wet moet houden, zichzelf ook niet aan de wet.

Zo'n zaak hebben we nu. Weet u nog hoe Hugo de Jonge een spoedadvies had besteld om op de valreep van corona toch nog even 2G in de praktijk te kunnen brengen, en de negatieve feedback van de Raad voor de Rechtspraak verzweeg voor het publiek?  Op 29 december 2021 (!) diende GeenStijl een Wob-verzoek (pdf) in bij VWS over dat spoedadvies. Via andere wegen kregen we een deel van het verhaal boven water, maar niet alles. Sterker nog: het Wob-verzoek van anderhalf jaar geleden is nog steeds niet ingewilligd. Dat komt niet alleen door vervelend weigerministerie VWS, maar in dit geval ook door de rechter, die zich regelmatig niet aan de eigen termijnen houdt om te vonnissen over de termijnen waar de staat zich aan moet houden...

Wanneer een WOO-verzoek niet binnen de wettelijke termijn wordt beantwoord, dan stappen we naar de bestuursrechter, onze stok achter de deur. Die vonnist dan (meestal, in dit geval (pdf) wel) dat de overheidsinstantie moet doorwerken, en legt een dwangsom op van 100 euro per dag. Dat is taxpoet, dus dat voelen die ambtenaren niet in hun vakantiegeld of zo. Als de dwangsomtermijn verstrijkt, dan kun je nog een keer naar de rechter. Die vonnist dan nogmaals binnen acht weken (meestal sneller) dat de overheidsinstantie nu écht moet doorwerken, en verhoogt de dwangsom. Meestal komt het zo ver - gelukkig - niet. Maar in deze zaak is zelfs de verhoogde dwangsom volgelopen, zoals dat heet. Maar: nog altijd geen documenten. De ambtenaren hebben echt totale schijt aan de dwangsommen die ze moeten betalen, want het is toch niet hun eigen geld. VWS heeft zelf in april te kennen gegeven dat ze in 43 zaken (!) de termijnen niet halen. Ze keren tonnen, zo niet miljoenen uit aan dwangsommen over documenten die openbaar moeten zijn, maar die ze niet willen ophoesten.

Dus zijn wij wéér met een beroepschrift naar de rechter gestapt, die binnen acht weken moest vonnissen. Wat wij willen is een nieuwe, hogere dwangsom - het enige pressiemiddel dat bestaat. Maar hierin heeft de rechtbank termijn van acht weken laten verstrijken zonder vonnis. Wij houden ons in iedere stap aan de wet, de Rijksoverheid niet, en nu houdt de wet zichzelf niet aan zichzelf (zoals ook wel vaker gebeurd is, niet alleen in deze zaak van GS). Het enige dat we kregen op de dag dat de termijn verliep op 29 mei, was een kort mailtje dat de rechtbank deze week eens zal kijken. Je kan onderhand beter zelf solliciteren als WOO-jurist bij VWS om toegang tot hun archieven te krijgen.

Nou ja, de coronacommissie die Rutte zelf ingesteld heeft, neemt tot 2026 de tijd. Binnen die drie jaar zal de rechter, en daarna VWS, vast wel een keer de tijd vinden om de opgevraagde documenten achter hun persoonlijke beleidsopvattingen weg te lakken, en te mailen naar schieteensopjoh@geenstijl.nl...