Geenstijl

Bruine enveloppen. De partijpolitieke smeerolie van onze polder-oligarchie

Nadat het 76 pagina's tellende Dossier Bomtzigt over het CDA via GeenStijl het daglicht zag, ging de meeste aandacht onmiddellijk uit naar de partijfinanciering. Moest Hugo het veld ruimen voor Wopke omdat donateurs het eisten? De partij ontkent uiteraard stellig maar de geldstromen maken die ontkenning lastig te geloven. En het is niet alleen het CDA waar dubieuze donaties - eigenlijk al heel lang - een doorn in het democratisch partijproces zijn. Ook bij FvD, de vvd en vooral D'66 zijn recente voorbeelden bekend: een miljoen hier, een lobbyclub daar en ook nog een semi-intern twijelgevalletje zus.

Bij het CDA heb je de 'Business Club' (voor veel geld eten met politici), de vvd doet het via de Opstelten Foundation, ooit langs belastingontduiking geleid door crematoriumcrimineel Henry Keizer. Maar in wezen zit de donatie-rot bij alle partijen die weigeren openheid te geven. Regels en wetgeving over partijfinanciering is al tien jaar een lopend dossier. In deze mooie tijdlijn over de Wet financiering politieke partijen valt de naam van Ger Koopmans (CDA) op. Die diende in 2012 amendementen in waardoor Binnenlandse Zaken niet meer verantwoordelijk was voor controle op giften, maar partijen zelf. Zogenaamd om BZK niet verantwoordelijk te maken voor "fouten", maar in werkelijkheid om ongezien geld te kunnen binnenharken en alleen te openbaren wat wenselijk is. Het amendement werd ingetrokken, de PVV kreeg de schuld. Koopmans kwam zelf vorige week (wederom) in opspraak vanwege corruptieverdenkingen.

Met dat bruggetje zijn we weer in het heden. Het AD schreef vorige week dat CDA, vvd, CU en SGP "ondanks herhaalde verzoeken" van BZK geen inzage in hun campagnegiften wilden geven. Extra opvallend: demissionair staatssecretaris Knops is zelf CDA'er.

Zijn ministerie vroeg partijen bij herhaling (in september en vlak voor de verkiezingen) om ook donaties aan 'neveninstellingen' (zoals bijvoorbeeld de Opstelten Foundation bij de vvd en de Business Club bij het CDA) op te geven. Negen partijen deden dat netjes. De vvd deed of ze het niet gezien hadden, het CDA leverde niks aan en ook de ChristenUnie en de SGP weigerden inzage.

Belastingvrije bedrijfsopvolging mag wat kosten?
Die vier partijen, dat lijkt geen toeval. Kent u de zogenaamde bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) in de Successiewet? Die zorgt er voor dat familiebedrijven met weinig of geen belastingheffing aan de volgende generatie kunnen worden overgeheveld: "Het bij schenking of vererving verkregen ondernemingsvermogen is tot € 1.119.845 (2021) voor 100% en het surplus daarboven voor 83% voorwaardelijk vrijgesteld." (bron) Op zich heel redelijk: waarom zou een zoon belasting moeten betalen voor het overnemen van het bedrijf van zijn pa? Vooral voor het MKB is het behoud van deze regeling groot. Maar behalve de detailhandel in provinciale winkelstraatjes, zijn er natuurlijk ook veel grotere familiebedrijven in Nederland. Als de BOR wijzigt, kan hen dat tonnen, miljoenen of nog veel meer kosten. Enkele tienduizenden euro's in het kashandje van partijen stoppen die zo'n regering willen bewaken, kan dan een goede investering in invloed zijn.

De vier partijen die gedetailleerde inzage in donaties weigerden aan BZK of, zoals het CDA, zogenaamd "te laat" aanleverden, zijn precies de vier partijen die de BOR ongewijzigd willen laten: CDA, vvd, CU, SGP. Het CDA trekt grote boerenbedrijven aan en de CU waarschijnlijk ook (intensieve veeteelt is big money en meestal in familiehanden), de vvd is dé multinationalmaffia bij uitstek en wie wel eens over de Bible Belt rijdt, ziet dat in SGP-gebied de huizen, boerderijen en luxewagens vaak ook geen armoe verraden. Vorige week schreef het Eindhovens Dagblad dat de Brabantse VDL Groep - een tamelijk enorm familiebedrijf - flinke donaties aan vvd en CDA heeft gedaan - met fronsende wenkbrauwen van de welbekende politicologe deskundigen tot gevolg: "Zal een minister of Kamerlid nog een telefoontje van VDL durven te weigeren?"

De rokende pistolen liggen nog diep in fractielades verborgen. Maar je hoeft geen fiscalist, boekhoudkundig genie of eerlijke belastingbetalende burger te zijn om aan je eksteroog te voelen dat er iets ligt te rotten in de Staat van de Nederlanden.