Geenstijl

Ook op Provinciaal niveau geldt: stem ze weg +++ PVV-voorman doet een boekje open +++ Liegen, bedriegen en geld verspillen: dit college kan het allemaal

**De PVV heeft nu acht jaar in de Provinciale Staten van Utrecht achter de rug. Voldoende om de balans van deze bestuurslaag op te maken. Het oordeel kan niet positief zijn. Integendeel. Geldverspilling, wanbeleid, gebrekkige informatieverstrekking en misleiding van Provinciale Staten blijken bij het college van VVD, D66, GroenLinks en CDA aan de orde van de dag te zijn. **

Door René Dercksen

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat als iemand mij 10 jaar geleden had gevraagd wie de commissaris van de Koningin in Utrecht was, ik het antwoord waarschijnlijk schuldig had moeten blijven. Het bleek de heer Robbertsen te zijn. Hij kreeg later wat ruimere bekendheid omdat hij de provinciale dienstauto gebruikte voor al zijn bijbanen. Zelfs voor de rit van zijn vakantiewoning in Friesland naar de Kuip voor het bijwonen van een bekerfinale. Een rit die hij te vuur en te zwaard verdedigde in een commissievergadering. Zo ging dat toen in de politiek. Nog voor onze komst had hij met de ons-kent-ons-partijen geregeld dat zelfs de bijtelling van die BMW 5, een kleine € 25.000,00, ook voor rekening van de belastingbetaler moest komen. Je verzint het niet.

Het is ondenkbaar dat een dergelijk voorstel in aanwezigheid van de PVV-fractie zou zijn aangenomen.

Het was eveneens in de tijd dat hij aangifte tegen mij deed voor het lekken uit de vertrouwenscommissie. Vreemd, want de naam was gelekt vanuit Den Haag, via Frits Wester. Uiteraard vroegen de agenten van dienst zich ook af wat ik kwam doen bij het verhoor.

Asbest

Het was 2013 toen een furieuze advocate van de koper van het oude provinciehuis de Provinciale Staten benaderde. Tot haar stomme verbazing waren alle Arbowetten die de omgang met asbest regelen met voeten getreden. Intern en extern personeel kon jarenlang ongehinderd in asbestplaten boren, met alle gezondheidsrisico’s van dien. Van de koopsom bleef weinig meer over. De koper bedong namelijk via de rechter een korting van 7 miljoen euro. Het was in een tijd dat de provincie de markt via foldermateriaal informeerde hoe om te gaan met asbest. 

Gedeputeerde Bart Krol overleefde het debat. Alleen de SP en de PvdA steunden onze motie van wantrouwen. Het CDA vindt evenwel de prestaties van Krol zo bijzonder dat er zelfs een prijs naar hem genoemd is. Wie nog meer miljoenen van de belastingbetaler weet te verspillen, wint de Bart Krol Award.

**Speurtochtje **

Toen het college het allemaal wat te heet onder de voeten werd in dit dossier, vroeg de commissaris van de Koning mij om naar het provinciehuis te komen voor een indringend gesprek. Wat bleek: op onze zakelijke website – beleggingsmakelaardij  – staan foto’s van panden die via bemiddeling van ons kantoor zijn verkocht of aangekocht. Daarbij stond niets anders vermeld dan de plaats van de panden, geen adres, geen namen. Toch zijn ambtenaren tijden bezig geweest om te achterhalen of ze wat duisters zouden kunnen vinden, en ja hoor, ze hadden wat. Althans, dat dachten ze. Er stond namelijk een pand tussen dat eigendom was geweest van degene die het oude provinciehuis wilde kopen. Belangenverstrengeling! Echter, wij traden in het desbetreffende geval op voor een Duitse relatie die het pand van deze partij kocht. Wij hadden dus tegenovergestelde belangen. Ze zaten aan de andere kant van de tafel. Ik heb de CdK een hand gegeven en hem veel succes gewenst met zijn verdere speurtocht. Misschien was het toch beter om wat meer energie te steken in zijn eigen organisatie in plaats van in de mijne. Het illustreerde de paniek. In plaats van orde op zaken te stellen in de eigen organisatie, probeert men anderen zwart te maken. Want zo zijn onze manieren.

\

Provinciehuis

Dat nieuwe provinciehuis werd uiteindelijk aangekocht door VVD’er Joop Binnenkamp, declaratiekampioen van beroep. De koopsom was 83 miljoen. En hij kocht het van Fortis/ABN-AMRO onder leiding van... VVD-icoon Gerrit Zalm! Nu zult u denken: om iedere schijn van belangenverstrengeling te vermijden, zullen ze wel een onafhankelijk taxateur de waarde hebben laten bepalen. Helaas. Uit ons onderzoek bleek: geen taxatierapport dat de marktwaarde zou bevestigen.  Wel stuurden ze ons een taxatierapport van de herbouwwaarde van het pand voor de opstalverzekering. Als het niet zo treurig was, zou je er om kunnen lachen.

Om dat nieuwe provinciehuis op te leuken mocht Jan Rothuizen de foyer volkliederen voor een lullige € 92.000,00. Dat terwijl de provincie de eigen (echte) kunstcollectie ter waarde van € 300.000,00 zomaar weggaf. En na iets meer dan 5 jaar werd de statenzaal al weer geheel vernieuwd. Kosten, samen met weer een nieuwe indeling van de begane grond: € 750.000,00.

Gifbelt

In 2014 sloegen inwoners van Doorn alarm over bodemverontreiniging. Al snel bleek dat in een diepe la van de provincie een rapport van TNO lag, waarin stond dat deze verontreiniging zeer ernstig was en dat er onmiddellijk ingegrepen moest worden. Dat rapport dateerde van 1999. Jarenlang hadden de bewoners op een gifbelt gezeten. Terecht maakten zij zich zorgen over hun gezondheid en die van hun kinderen. Bijna geen enkele partij vond dit gegeven ernstig genoeg om onze motie van wantrouwen tegen de falende gedeputeerde De Vries (D66) te steunen. Mede dankzij onze inzet konden de bewoners gelukkig verhuizen.

Overstekend wild – of toch niet  Ecoducten dan. Voor het Boele Staal-ecoduct (vernoemd naar een oud-commissaris van de Koningin van D66, hoe treffend) moest onder andere een goedlopende sauna worden uitgekocht. Voor de exploitant kwam het schip met miljoenen belastinggeld al snel binnenvaren, en dat terwijl een rapport aantoonde dat, ondanks de provinciale weg, de verbindingen tussen de ecologische gebieden al goed functioneerden. Het nieuwe ecoduct kwam er en kostte uiteindelijk 20 miljoen, om uit te komen op metershoge hekken. Reeën en herten kunnen het ecoduct dus helemaal niet oversteken. En zelfs als de reeën het ecoduct en de hekken zouden kunnen passeren, komen ze op militair terrein De Vlasakkers terecht, dat ook volledig omheind is. Daarnaast zijn wilde zwijnen en damherten niet welkom in de provincie, en edelherten maar heel beperkt. Die worden dus afgeschoten. Dus eigenlijk is dat ecoduct voor grote dieren er alleen voor reeën – waarvan we er in de provincie zoveel hebben dat er jaarlijks honderden worden afgeschoten. Verzin het maar. 

Omwonenden wezen ons ook op ecoduct Beukbergen, dat uitkomt op het gelijknamige defensiegebeid Beukbergen. Ook dat gebied is volledig met hekken omheind, en aangezien men daar binnenkort de goudvoorraad gaat opslaan, is de kans niet zo groot dat die worden weggehaald. Het toont het failliet van de provinciale politiek aan, die slechts fantomen najaagt. Ideetjes, losgezongen van de consequenties en de kosten.

Nieuwe natuur

In Woudenberg wilde de provincie een slootje meer in het zicht brengen. Nieuwe natuur heet dat. Een boer zou daarvoor moeten verhuizen. De goede man maakte plannen, maar de provincie trok de stekker halverwege uit de ontwikkeling en de boer bleef zitten met de gemaakte plankosten:

€ 10.000,00. De ombudsman werd ingeschakeld en oordeelde: “Dit is onredelijk en onbehoorlijk, provincie. Stel de boer schadeloos”.  De provincie, via een CDA gedeputeerde, trok het advies door de shredder en liet de boer met de kosten zitten. Zoek het maar uit. De arrogantie van de macht kan niet beter geïllustreerd worden.

\

Klimaatwaanzin

Ook de provincie Utrecht is bevangen door de bewustzijnsvernauwing die klimaatbeleid heet. Het zittende college wil in 2040 ‘klimaatneutraal’ zijn, onder andere door dan 70% energie te hebben bespaard. Een waanvoorstelling bedacht door charlatan Jeremy Rifkin, die voor 3 ton een nietszeggend rapportje schreef dat uiteindelijk € 1.852 per bladzijde kostte. Iedereen die ook maar een heel klein beetje verstand heeft van energie weet dat deze doelstelling van het college totale kolder is. 70% besparen op alle energieverbruik in de bebouwde kom, op het vervoer...  Navraag leerde dan ook dat het college zelf geen enkel idee heeft hoe dit te realiseren. Wel wil men zonneakkers aanleggen ter grootte van 1,5 keer de omvang van de gemeente Utrecht. Wat mankeert deze lieden? Hoe dan?

Ook draait de provincie natuurlijk 100% op groene stroom. Als het niet waait, zo zei D66-gedeputeerde Van de Berg, dan zullen we wel stroom uit Gelderland krijgen. Dat is zo ongeveer het niveau in de provincie.

Kavels zonder opbrengst

De afgelopen twee jaar stonden in het teken van twee dossiers: het kaveldossier en de kostenoverschrijding bij de Uithoflijn.

Aan de Dolderseweg in Huis ter Heide ligt een viertal kavels dat moest worden verkocht. Hoe moeilijk kan dat zijn, zou je zeggen. Met de opbrengst moest de investering in groen op en rond de vliegbasis Soesterberg worden gefinancierd. Vanzelfsprekend was dat geld al lang uitgegeven toen men zich bedacht dat er ook nog een opbrengst tegenover moest staan. Net toen de verkoop van de kavels door middel van een inschrijving gesloten was, meldde zich een betrokkene, die zich ruim van te voren als geïnteresseerde had gemeld. Hij was echter niet op de hoogte gesteld van de verkoop, en dus ging de PVV-fractie op onderzoek uit. Was de vraagprijs niet wat laag? Wij lieten de kavels taxeren en al snel bleek dat de opbrengst veel en veel te laag was. Wat was er gebeurd? De betrokken extern ingehuurde ambtenaar bleek er zelf een vastgoedadviespraktijk op na te houden, maar had geen integriteitsverklaring getekend. Op het provinciehuis bleek overigens helemaal geen integriteitsbeleid te bestaan. De betrokken makelaar had de kavels verkocht aan een bevriende relatie, zodat hij na de ontwikkeling van de woningen nog een keer kon verdienen. Er was geen enkele rationele reden te bedenken dat deze makelaar was aangesteld. Hij was in deze omgeving namelijk helemaal niet actief. Andere ontwikkelaars waren niet benaderd.

In eerste instantie waren alle andere politieke partijen niet geïnteresseerd in weer een door de PVV opgeduikeld verhaal, maar toen na publicaties er zich nog iemand meldde die niet door de makelaar was geïnformeerd, konden zelfs de coalitiepartijen er niet meer omheen. De SGP maakte zelfs publiekelijk excuses aan de PVV, dat zij niet eerder de signalen serieus hadden genomen. Er moest dus een onderzoek komen. Dat vond ook gedeputeerde Maasdam (CDA). Ze wilde dat onderzoek alleen graag zelf doen. Gelukkig werd het een onderzoek van de Provinciale Staten, uitgevoerd door de Randstedelijke Rekenkamer.

Sabotage en onkunde

De uitkomsten waren vernietigend. Alles wat je kon bedenken was misgegaan. De externe ambtenaar en de makelaar rommelden er op los, met ook nog eens een onjuist bestemmingsplan, waardoor de beoogde koper van de inschrijving bijna twee miljoen in de schoot geworpen zou hebben gekregen als de PVV geen onderzoek had gedaan. Maar erger was nog dat de provincie Utrecht het Rekenkameronderzoek, waaraan de provincie de wettelijke plicht heeft mee te werken, saboteerde. Alles is geprobeerd om de deksel op de beerput te houden. In het openbaar bestuur niet eerder vertoond. De Rekenkamer moest zelfs een soort disclaimer opnemen. 

In alles werden ze tegengewerkt. Uit het rapport bleek onder andere dat gedeputeerde Maasdam staalhard had zitten liegen tegen de Rekenkamer, en dat deed ze in het debat over het rapport gewoon nog een keer dunnetjes over. Ondanks alle ophef bleek ze zelfs een jaar na dato nog niet de moeite te hebben genomen om zich ook maar een beetje te informeren over het dossier. Ze wist zelfs na het rapport nog niets. Niets gelezen. Totaal onwetend. Stuitend. Symptomatisch voor het functioneren van de provincie, waar de topambtenaren de dienst uitmaken en zich niet gehinderd voelen door dit soort lichtgewicht bestuurders.

College vindt het prima

Maar natuurlijk, ondanks een motie van wantrouwen gesteund door de hele oppositie, mocht ze van CDA, VVD, D66 en GroenLinks gewoon blijven zitten. Het CDA had namelijk gedreigd om de stekker uit het college te trekken. Een totaal ongeschikte gedeputeerde mocht dus op haar publieke post blijven vanwege goedkope politieke spelletjes. Het interesseert deze mensen uiteindelijk helemaal niets hoe de provincie bestuurd wordt – zolang ze maar een baantje hebben. NRC Handelsblad schreef een mooi verhalend stuk over het debacle. Ze konden het echter niet over hun hart verkrijgen om te vermelden dan de PVV en verder niemand anders dit dossier had geagendeerd.

Duurste tramlijn van Nederland

Het andere grote dossier van de afgelopen tijd was de Uithoflijn. Een gezamenlijk project van de provincie en de gemeente Utrecht, dat begon met het voorliegen van politici. Een aantal grote posten werden verzwegen, want anders zou er geen draagvlak zijn voor de duurste tramverbinding van Nederland per meter. En natuurlijk kwam dat gedurende het proces boven tafel. Er moest minimaal 84 miljoen bij, waardoor de totale kosten richting een half miljard gaan. 

Toen de provincie zijn eigen functioneren liet onderzoeken, lekte dat geheime rapport in de gemeenteraad van Utrecht uit. Gedeputeerde Jacqueline Verbeek ruimde het veld in verband met het disfunctioneren van de provincie. Ze nam de provinciesecretaris mee in haar val, en haar eigen VVD-fractie dekte de andere coalitiepartijen in door te liegen over de tekst van een brief van de Utrechtse GroenLinks-wethouder Lot van Hooijdonk. Daarmee gaf de VVD haar eigen gedeputeerde Verbeek nog een trap na, gewoon om op het pluche te kunnen blijven zitten.

Lot van Hooijdonk schreef de provincie een brief namens een aantal omliggende gemeenten. Ze wilde, ondanks dat de provincie voor verreweg het grootste deel van de extra kosten opdraaide, toch nog meer geld van de provincie voor allerlei andere projecten die nu in de knel kwamen. De betreffende gemeenten wisten echter van niets van die brief. Loepzuivere valsheid in geschrifte dus. Maar daar draaien politici de hand niet voor om. Het mag allemaal, als het je politieke doel maar dient. 

In de stad Utrecht was er minimaal net zo geblunderd als in de provincie, maar daar hebben GroenLinks en D66 (samen met de ChristenUnie) een stevige greep op de Raad. Ondanks hopeloos gefaal, ook van D66-wethouder Victor Everhardt, bleef het college daar intact. Baantjes zijn ook daar belangrijker dan fatsoenlijk bestuur.

Tien miljoen te veel betaald

Er meldde zich een klokkenluider van binnen de provinciale organisatie over de gang van zaken rond de Uithoflijn. Maar deze melding werd onjuist behandeld. Dat vormde de reden voor de accountant van de provincie, EY, om nader onderzoek te doen. Het onderzoek spitste zich al snel toe op te hoge betalingen aan aannemersmaatschappij BAM. Niet-geaccordeerde betalingen die verricht werden door de nieuwe provinciedirecteur, ex-BAM, nadat hij twee functionarissen bij de projectorganisatie Uithoflijn had ontslagen. Daar was geen enkele reden voor anders dan dat deze lieden de BAM hielden aan hun contract. Na het ontslag probeerde de provinciedirecteur nog een ontslagdossier bij elkaar te frauderen, maar dat lukte niet. De ontslagen projectdirecteur moest worden gecompenseerd. Van uw geld uiteraard. Ook de ontslagen klokkenluider kreeg tal van niet onderbouwde redenen te horen waarom zijn betrekking werd beëindigd. Niet één kon echter met feiten worden gestaafd, waardoor hij met recht een claim indiende. 

Toen het AD publiceerde dat er misschien wel 10 miljoen te veel was betaald aan de BAM, volgde een spoeddebat. Zonder dat wij, de Provinciale Staten, daarvoor de benodigde stukken hadden. Stukken krijgen wij namelijk alleen als we erom vragen, ondanks de wettelijke actieve informatieplicht van het college. Nadat wij die stukken opgeëist hadden, werd het debat geschort en twee dagen later hervat. De echt interessante stukken komen overigens nooit van het college. Die komen altijd van anderen. Belanghebbenden of benadeelden zoeken dan naar de laatste democraten in de Provinciale Staten om hun stellingen uit te leggen. Bij de PVV-fractie vinden ze altijd gehoor, en nemen wij hun bezwaren wél serieus. En het dient gezegd: bijna altijd hebben deze mensen recht van spreken. Dat zijn dus mensen die assertief genoeg zijn om zich niet door deze politieke moloch te laten vermorzelen en misstanden aan de kaak willen stellen. 

Lekken

Intussen beginnen ambtenaren en betrokkenen informatie te lekken. Uit wanhoop. Uit weerzin tegen zoveel wanbeleid in de top van de organisatie. Maar de provincie verklaart alles geheim. Stukken waaruit onomstotelijk blijkt dat er gerotzooid is, mogen niet worden besproken. Pas heel laat in het proces blijkt dat naast de openbare samenvatting van het Integis-rapport en de geheime bijlage van 500 kantjes er nog een derde dossier is, dat zelfs niet geheim met Provinciale Staten gedeeld is. Niets is ons daarover verteld. Sterker nog, ook de accountant wist van niets – en zij moet dit geschil beoordelen om te komen tot het vaststellen van de jaarrekening. Van 2017! Het moet en zal de doofpot in gaan. Hou dat in gedachten als de provincie vlak voor de verkiezingen enthousiast communiceert over het in bedrijf nemen van de tram.

Onze hoop is er op gevestigd dat de accountant wel de onderste steen boven krijgt. Dat de provincie daar weinig trek in heeft, blijkt wel uit de reactie op ons verzoek aan het college om ervoor te zorgen dat de ontslagen projectdirecteur zou worden gevrijwaard van de gevolgen als hij met de accountant zou spreken. Met hem werd ten slotte een overeenkomst afgesloten dat partijen zouden zwijgen. In december 2018 kreeg de PVV-fractie de toezegging dat dit met de ontslagen projectdirecteur zou worden geregeld. In februari 2019 werd ons hetzelfde verteld. Maar pas toen wij het in het vragenhalfuurtje op 18 februari 2019 wéér aan de orde stelden, pas op die ochtend werd met hem contact opgenomen. Het college saboteert en vertraagt dit proces dus ook opzettelijk.

Moreel failliet

Je kan het met andere partijen oneens zijn over van alles en nog wat, maar dit college – van CDA, VVD, D66 en GroenLinks – is moreel failliet. Het belazert de kluit en verklaart alles wat dat onomstotelijk aantoont tot ‘geheim’. Het schoffeert de democratie en daarmee alle inwoners van de provincie, die zich wel blauw betalen aan die overheid. Een overheid die zich niet hield aan de Arbowet (asbestdebacle), de Privacywet (wet AVG), de Archiefwet en de Provinciewet (integriteitsbeleid). 

En hoewel ook ik vind dat de verkiezingen op 20 maart natuurlijk vooral over de Eerste Kamer gaan, zodat daar aan dit kabinet een einde kan worden gemaakt en Rutte naar huis wordt gestuurd, gaat uw stem ook over de vraag of wij nog langer een college in de provincie Utrecht willen dat verantwoordelijk is voor deze bestuurlijke en financiële chaos. Dat de boel manipuleert en besodemietert, op onze kosten. Mijn advies luidt: STEM ZE WEG! 

René Dercksen

Fractievoorzitter PVV Provincie Utrecht